Online onderwijs terwijl er geen corona is? ‘Pijnlijk’, ‘gênant’, ‘onacceptabel’

“Het wordt waarschijnlijk avondonderwijs of online. Ronduit gênant.” Universitair hoofddocent Sociologie Rense Corten uitte vorige week op Twitter zijn ongenoegen nadat duidelijk was geworden dat een tijdelijk onderwijsgebouw op de Padualaan niet op tijd klaar is. Een deel van het UU-onderwijs moet in blok 1 daarom noodgedwongen in de avonduren of op zaterdag plaatsvinden. Of online. De keuze is aan de opleidingen en de cursuscoördinatoren.

“Eén van de basisfuncties van de universiteit is toch om ruimtes te verzorgen waar docenten les kunnen geven aan studenten, en momenteel slaagt de UU daar gewoon niet in”, licht Corten toe aan DUB.

“Wat ik vooral erg frustrerend vind, is dat we bij deze vakken al weinig contacturen hebben: twee uur hoorcollege en twee uur werkgroepen. Maar zelfs dat kunnen we nu niet op een normale manier aanbieden. Ik kan dat aan mijn studenten echt niet uitleggen.”

Staking
Corten is zeker niet de enige docent die ongelukkig is met de situatie. Docent Aardwetenschappen en Biologie Peter Bijl, tevens voorzitter van de Utrecht Young Academy noemt het zalentekort “onacceptabel”.

Bijl vindt dat een instrument dat bedoeld was voor een crisistijd nu ingezet wordt om problemen met de beschikbare onderwijsruimte op te lossen. “Ik ben bang voor een glijdende schaal. Dat er steeds minder ernstige redenen worden gevonden om het onderwijs naar online te verschuiven.”

Op dit moment ziet het ernaar uit dat hij zijn cursus Marine Sciences 2 in september online moet geven. Maar hij twijfelt nog of hij zo wel college wil geven en denkt er zelfs over in staking te gaan.

“Dat er geen zaal beschikbaar is voor studenten die de universiteit wel heeft aangenomen, vind ik gewoon niet kunnen. Dan lever je geen kwaliteit. Met mijn werkweigering zou ik studenten dan willen aansporen om ook in verweer te komen. Die moeten eisen dat ze waar voor hun geld krijgen.”

Bijl hoopt nog op een uitweg. Misschien komen er iets minder studenten en is er toch nog een zaal te vinden. “En anders ga ik naar buiten, in de open lucht college geven. Maar er is nu wel een grens bereikt.”

Coulance
Studenten van de drie faculteiten hebben hun roosters nog niet binnen en weten nog niet of ze colleges online hebben of ’s avonds of in het weekeinde. Maar studentleden stelden deze week tijdens een Universiteitsraadsvergadering al wel vragen aan het UU-bestuur over de gang van zaken.

Raadslid Rémi ter Haar wees erop dat de raad er in coronatijd steeds op had gehamerd dat online onderwijs alleen gerechtvaardigd was vanwege de bijzondere situatie. Ze was benieuwd of de kwaliteit van het UU-onderwijs nu gewaarborgd is en of docenten voldoende ondersteuning krijgen.

Ook vroeg ze zich af of de universiteit coulant zou zijn voor studenten die in de problemen komen door avondonderwijs of weekendonderwijs omdat ze bijvoorbeeld een bijbaan hebben. Ze dacht zelf aan een minder strenge aanwezigheidsplicht.

Rector Kummeling benadrukte dat maar een beperkt deel van het onderwijs online zou plaatsvinden. Hij verzekerde bovendien dat geen UU-student in blok 1 alleen maar online onderwijs zal hebben. “Ze komen allemaal op de campus.”

Volgens de rector moet per cursus gekeken worden of en hoe studenten geholpen kunnen worden. Over de kwaliteit van het onderwijs maakte hij zich weinig zorgen. “Daarvoor hebben we inmiddels voldoende ervaring opgedaan en docenten kunnen nog altijd een beroep doen op de experts van Educate-it.”

Zoveel mogelijk op locatie
Ondertussen moeten onderwijsdirecteuren en cursuscoördinatoren beslissingen nemen over hoe ze willen omgaan met de situatie. En dat is nog niet eenvoudig, merkt bijvoorbeeld onderwijsdirecteur van Methoden & Statistiek Peter Lugtig. “Er zijn nog dagelijks verschuivingen.”

Lugtig heeft onder meer te maken met werkgroepen voor eerstejaars bachelorstudenten waarvoor in eerste instantie geen ruimte kon worden gevonden. “Vooral voor eerstejaars studenten vinden we het belangrijk dat ze onderwijs op de campus krijgen. Aan die vakken geven we dus voorrang. Dat betekent dan helaas wel dat andere colleges die nu wel fysiek zijn geroosterd plaats moeten maken.”

De onderwijsdirecteur die spreekt van een “pijnlijke situatie”, heeft met zijn cursuscoördinatoren afgesproken dat vakken zoveel mogelijk op locatie moeten plaatsvinden, desnoods in de avonduren tot negen uur. Maar onderwijs op zaterdag lijkt hem geen optie. “Dat wil ik niet van docenten en studenten vragen. Dan komt de balans werk-privé wel erg in gevaar.”

De oppas betalen
Ook Jeroen Janssen, opleidingsdirecteur van Onderwijswetenschappen, wil online onderwijs zoveel mogelijk voorkomen. “Ik zou het erg wrang vinden als we dat moeten bieden, terwijl er geen sluiting van het hoger onderwijs is zoals in de afgelopen winter. We merken ook aan studenten dat de pandemie en het online onderwijs een enorme impact op hen hebben gehad. En ik vrees dat een extra periode online impact gaat hebben op hun welbevinden.”

Janssen weet nog niet hoe de roostering er voor de vakken van zijn opleiding er precies uitziet, maar hij denkt dat studenten en docenten rekening moeten houden met onderwijs in de avonduren. Al ziet hij ook de nadelen daarvan.

“De belasting voor collega’s die in de avonduren onderwijs moeten gaan verzorgen, zal aanzienlijk zijn. We zijn aan het kijken of er manieren zijn om de collega’s die het betreft te compenseren, bijvoorbeeld door oppas te betalen als dat nodig mocht zijn. Ook voor de studenten is het erg vervelend. Aan het eind van een lange dag nog onderwijs moeten volgen is het moeilijker om nog geconcentreerd te zijn.”

In de U-raad merkte personeelslid Katell Laveant maandag op dat docenten met jonge gezinnen nu worden overvallen met roosters waarin zij plots in de avonduren college moeten geven. De aandacht die er in coronatijd was voor deze groep docenten lijkt volgens haar plotsklaps te zijn weggevallen.

Volgens rector Kummeling zou in dergelijke gevallen een leidinggevende voor een bevredigende oplossing moeten zorgen. “Het kan niet zo zijn dat een individuele docent zelf het gevecht aan moet gaan met de roostering.”

Geen standaard
Ook faculteitsbesturen zullen de komende weken vragen over het ruimtegebrek voor hun cursussen voorgeschoteld krijgen, zo melden verschillende faculteitsraadsleden.

Zij  weten dat faculteiten voor de beschikbaarheid van gebouwen afhankelijk zijn van de universitaire directie Vastgoed & Campus, maar ze willen graag weten wat de consequenties zijn voor het onderwijs, ook voor de lange termijn.

Studentraadslid van Bètawetenschappen Ismaïl Sarti mailt: “We snappen dat er colleges zijn die online moeten, maar het is wel zeer onwenselijk. Het moet geen standaard worden.”

Bij Sociale Wetenschappen bereidde het faculteitsbestuur de raadsleden dit voorjaar al voor op de mogelijkheid dat er voor sommige vakken geen onderdak te vinden zou zijn aan het begin van het komende academische jaar. De raad sprak destijds al zijn zorgen uit en drong aan op tijdige communicatie met cursuscoördinatoren, docenten en studenten.

“Nu zijn docenten en studenten alsnog de dupe van het zalentekort”, stelt Ellen Reitz, voorzitter van de personeelsgeleding. “Dat komt de kwaliteit van het onderwijs en het welbevinden niet ten goede. Het is de verantwoordelijkheid van de universiteit om de juiste voorzieningen te bieden aan medewerkers en studenten en daar heeft ze in gefaald.”