Oud-topsporter Beorn Nijenhuis keert terug in Utrechtse collegebanken

Oud-topschaatser Beorn Nijenhuis gaat op z’n dertigste weer studeren. Hij volgt de master Neuroscience & Cognition in Utrecht. "Leren is zwaar en saai, maar ik ben nog lang niet uitgeleerd."

“Er is weinig interessanter dan bestuderen hoe ons brein werkt”, zegt Beorn Nijenhuis. Zijn eigen hersenen verbazen hem regelmatig. Zo’n twee uur geleden nog. Deze journalist zat al een half uur te wachten bij Bagels & Beans aan de Biltstraat die door de student zelf was uitgekozen. Een sms van Beorn: “Sorry, I went to the wrong Bagels & Beans! Sometimes my mind works in mysterious ways.”
Beorn spreekt voornamelijk Engels, zijn moedertaal. Hij woonde tot zijn veertiende in Canada en had in Nederland een succesvolle schaatscarrière met meerdere Nederlandse titels. Via media kennen we Beorn als een hyperintelligente jongen die tijdens zijn schaatsloopbaan in Canada universitaire studies Engelse filosofie en literatuur volgde. Een beetje een vreemde eend in de topsportwereld.
'UCU zag me als een topsporter'
Beorn lijkt de opmerking al duizenden keren te hebben gehoord, maar komt vervolgens met een bevestigende anekdote. Met z’n schaatsteam TVM praatte hij eens over twee schaatsfabrikanten, de grote marktleider Viking en de kleine Maples. “Een teamgenoot zei toen dat hij verwachtte dat Maples betere schaatsen zou gaan maken. Voor Viking was er minder noodzaak tot vernieuwing, een kleine partij zou meer openstaan voor input van schaatsers. Anderen knikten instemmend. Ik werd enthousiast en riep: ‘Precies! Dat is hetzelfde als wat er met NASA gaat gebeuren. Er zullen bedrijven opstaan die raketvluchten voor particulieren mogelijk gaan maken!’ Iedereen viel stil.” Voor het feit dat hij niet altijd even goed begrepen werd, haalt hij nu zijn schouders op. “In acht jaar topsport leer je daar wel mee omgaan.” 
Je zou denken dat er een wereld voor hem openging op het University College in Utrecht, waar hij in 2013 zijn bachelor haalde in Neuroscience & Psychology. Hij lacht. “Ha! Op het University College zagen ze me juist als de topsporter, de atleet. Ik was niet langer de nerd, integendeel.”
Hij had bewust gekozen voor UCU en Utrecht; omdat UCU Engelstalig is en omdat hij vindt dat de Domstad een internationale uitstraling heeft. Ook Neuroscience is afgewogen. “Ik wil wetenschappelijke verhalen vertellen. De literaire en filosofische bagage had ik daar al voor, maar hetgeen je wil vertellen moet op basis van wetenschappelijk onderzoek zijn, anders ben je geen wetenschapper maar een medium, een bullshitter.”
Beorns onderzoek naar nieuwe startmethode schaatsen
Beorn houdt vooral van wetenschap die als basis dient voor verandering. Zijn docent Stefan van der Stigchel inspireerde hem voor een onderzoek naar de startprocedure bij langebaanschaatsen. “Hij doceerde over ruis in menselijke tijdsbepaling. Mensen beleven tijd op een verschillende manier en er zijn bovendien veel factoren die de tijdsbepaling beïnvloeden.”
Volgens Beorn wacht de starter na het woord ready veel te lang met het startschot, wel één tot anderhalve seconde. Hij bedacht daarom een nieuwe startstructuur waarmee hij binnenkort naar buiten treedt. De methode Beorn houdt onder meer in dat de tijdwaarneming voor elke individuele schaatser veel nauwkeuriger wordt. Daarmee heeft hij een actueel onderwerp te pakken: tijdens de Olympische Spelen in Sotsji was er veel discussie over de 1500 meter van Koen Verwei en de Pool Bródka.
Verweij verloor met een verschil van 0,042 seconde van Bródka, terwijl hij het geluid van het startschot 0,045 seconde later zou horen dan Bródka, omdat Verweij in de binnenbaan startte. “Alle schaatsers lijden onder deze oneerlijke manier van starten”, zegt Beorn, die hoopt dat hij met zijn bacheloronderzoek een bijdrage tot verandering kan leveren.
Sporter op het conservatorium
Gek genoeg ging Beorn na zijn bachelor niet in de sport-, maar in de muziekwereld aan de slag: hij is docent en coach op het conservatorium in Amsterdam. “Ik ben motivational coach, maar geef ook lessen neurowetenschap. Ik laat bijvoorbeeld de neurowetenschappelijke kant van pijn zien. Veel artiesten hebben pijn in handen en polsen. Begrijpen waar die pijn vandaan komt, kan hen helpen met die pijn om te gaan.”
Een baan in de sportwereld lijkt logischer, maar zo ziet hij het zelf niet. “Zo veel verschil is er niet tussen topsporters en artiesten. Daar heb ik het wel eens met de bandleden van Bløf over gehad: ook zij moeten jarenlang op een hoog level obsessief presteren. In die tijd heb je maar een paar kansen om jezelf echt te laten zien bij grote optredens. Het is een enorme uitdaging voor je motivatie.”
Terug in de Utrechtse collegebanken
Toch blijft het opvallend: een topsporter tussen de muzikanten, een student tussen de topsporters en een Canadees tussen de Nederlanders. Beorn Nijenhuis ontleent zijn eigen identiteit in elk geval niet aan ‘het ergens bij horen’. “Het is een familietraditie om niet te weten waar we bij horen. Mijn vader uit dat in kritiek: als hij in Nederland is, klaagt hij over parkeerproblemen. In Canada over de stoepranden die door sneeuwschuivers aan gort zijn gereden. Oftewel: hij voelt zich altijd verbonden met het land waar hij niet is, alsof hij een eeuwige bezoeker is in een land en nooit meer thuis zal komen.”
Vele keren kreeg Beorn van journalisten de vraag of hij loyaal was aan Nederland of Canada. Annoying, vindt hij. “Het is onzin om vast te houden aan aspecten van nationale identiteit, die ik vooral als beperkend zie.” Alle contrasten in zijn leven ziet hij als een gift. “Omgaan met afscheiding en contrasten hebben mij gemaakt wie ik ben. Mensen hebben contrasten en vergelijkingen nodig om de wereld te begrijpen, die anders veel te complex is.”
Een nieuw contrast ligt in het verschiet: op z’n dertigste mengt hij zich weer tussen de studenten. “Leren is zwaar en saai, maar ik ben nog lang niet uitgeleerd. There’s so much left to know.”