Piek in meldingen studentenoverlast bij start studiejaar

Het is elk jaar aan het begin van het collegejaar raak. Vanaf de start van de UIT komen er bij Buurtbemiddeling Utrecht, die hulp en advies biedt bij conflicten tussen buren, veel meer klachten binnen over studentenoverlast dan gedurende de rest van het jaar. “Die piek aan het begin van het collegejaar is heel opvallend”, stelt José van den Berg, coördinator bij Buurtbemiddeling Utrecht. “Het is een toename van zeker 50 procent.” 

Studenten die midden in de nacht luidruchtig afscheid nemen op de stoep voor hun huis, onaangekondigde huisfeestjes en dagelijks gestamp op de trap. Het is een kleine greep uit de klachten die bij Buurtbemiddeling Utrecht, onderdeel van welzijnsorganisatie U-centraal, krijgt over studenten. Die klachten gaan voor 95 procent over geluidsoverlast, maar worden soms ook vergezeld door ergernissen over rondslingerende fietsen of studenten die vanaf het balkon staan te plassen. 

Aantal wijken met klachten neemt toe
Dat soort geluiden kwamen traditioneel vooral uit de Binnenstad, Utrecht Oost en Noord-Oost waar zich grote studentenpanden bevinden, maar de laatste jaren ook uit Zuilen, Rivierenbuurt en Dichterswijk. In die wijken wonen steeds vaker drie of vier studenten in gewone rijtjeshuizen, aldus Van den Berg. 

Een aantal jaar geleden ondernamen boze buren actie tegen dit soort studentenhuizen. Dit leidde er toe dat de regels omtrent het ombouwen van woningen tot studentenhuizen werden aangescherpt. Eén voorwaarde voor het verkrijgen van zo’n studentenhuisvergunning is dat de leefbaarheid van de wijk niet in het geding komt. En dat betekent onder meer: niet te veel studentenhuizen in één wijk. Hierdoor daalde in 2016 het aantal verleende vergunningen drastisch.

Geluidsoverlast is inbreuk op veiligheid van thuis
Dat geluidsoverlast het vaakste als bron van overlast veroorzaakt door studenten naar voren komt, is niet verwonderlijk. Uit het onderzoek ‘De buurman als vijand’ van de Universiteit Utrecht blijkt dat geluidsoverlast over de gehele linie de grootste ergernis tussen buren is. Van de 370 klachten die Buurtbemiddeling Utrecht vorig jaar kreeg, ging maar een klein deel over andere ergernissen zoals overhangende takken of de erfgrens.

“Geluidsoverlast is een inbreuk op de veilige thuissituatie”, legt Van den Berg uit. “We hadden laatst een conflict tussen twee buren over pianospel. Dan denk je: wat kan er vervelend zijn aan piano? Het probleem is dat je niet weet wanneer het begint en wanneer het stopt. Als mensen weten van hoe laat tot hoe laat iets zal duren, dan scheelt dat al heel erg in de beleving van overlast.”

Mooi weer klachten
Van den Berg durft niet met zekerheid te zeggen wat de oorzaak is van de toename in klachten over geluidsoverlast in augustus en september. Ze vermoedt dat het een combinatie is van “mooi weer en nieuwsgierigheid. Met mooi weer ontvangen we sowieso meer klachten, omdat mensen buiten zijn en de ramen openstaan. Daarbij is de stad tijdens de UIT altijd in shock. Het is voor mij lang geleden, maar ik weet dat het een hele overgang was naar een studentenkamer. Je bent opeens los van iedereen. Dat is heerlijk. Maar het is wel even zoeken hoe je met elkaar omgaat.”

Dat studenten de rest van het jaar ook een bron van geluidsoverlast zijn, ligt volgens Van den Berg aan het feit dat studenten vaak maar “kort” in een kamer zitten. “Als je weet dat je ergens de komende jaren blijft dan investeer je in een goed buurschap. Maar als je in een kamertje zit waar je weg bent zodra je iets groters vindt, waarom zou je dan investeren?”

Verhuizen naar bejaardentehuis
Buren die aanbellen bij een studentenhuis vanwege overlast, krijgen volgens Van den Berg daarom nogal eens de opmerking dat ze niet in de stad hadden moeten gaan wonen als ze een rustige leefomgeving willen. Of dat ze dan maar naar een bejaardentehuis moeten verhuizen. “Dat wordt ook tegen veertigers gezegd”, zegt Van den Berg lachend.

Zodra bij Buurtbemiddeling Utrecht een overlastmelding binnenkomt, gaan twee getrainde vrijwilligers het gesprek aan met beide buren. Van den Berg benadrukt dat er daarbij niet gesproken wordt over melder en veroorzaker. “Deze vrijwilligers zijn onafhankelijk en onpartijdig en luisteren naar beide kanten van het verhaal. Daarna volgt, vrijwillig, een bemiddelingsgesprek op neutraal terrein.”

Volgens haar tonen studenten zich over het algemeen heel bereid om rond de tafel te gaan met hun buren. “In 85 procent van de gevallen willen studentenhuizen meewerken aan een bemiddelingsgesprek. Dat is hoger dan bij niet-studenten. Studenten zijn zich bewust dat ze meer overlast geven dan een gezin met kinderen.”

Leefgeluiden opgelost met isolatie
Dat is ook de ervaring van buurtbemiddelaar Jos Fliers die vier keer bemiddelde tussen studentenhuizen en hun buren. Sterker nog: het record van snelst opgeloste burenconflict staat volgens Fliers op naam van een studentenhuis. De zaak was uit de wereld geholpen nadat de partijen twintig minuten met elkaar om tafel hadden gezeten. “Waarvan we ook nog eens vijf minuten hebben zitten te verkletsen”, vertelt Fliers lachend.

De studenten die trots waren dat ze volgens eigen zeggen “het enige studentenhuis waren dat nooit overlast veroorzaakte”, schrokken toen ze hoorde dat hun buren sinds enige tijd met oordopjes bleken te slapen. Een aanpassing in de woning door hun huurbaas bleek de boosdoener; opeens werden leefgeluiden minder goed geïsoleerd. Iets wat de studenten bij hem wilden aankaarten. “Je bent snel uitgepraat als beide partijen bereid zijn een oplossing te zoeken.”

Dat die afspraken vervolgens ook worden nageleefd, is wel een uitdaging, volgens Fliers en Van den Berg. Zo zijn de afspraken bijvoorbeeld weggezakt na een avondje stappen, zijn niet alle studenten in een woning bereid zich aan de afspraken te houden of worden nieuwe bewoners van een pand niet geïnformeerd over de gemaakte afspraken.

Dat laatste is volgens beiden met name een probleem door de grote verloop in studentenhuizen. Om die reden worden eigenaren van panden steeds vaker betrokken bij buurtbemiddeling. Zij kunnen nieuwe regels communiceren aan nieuwe bewoners en zijn er bij sommige huizen jaarlijkse opfrisgesprekken tussen studenten en buren. Fliers kent zelfs een verhaal van een huis dat elk jaar een barbecue voor de buren organiseert. “Ik denk wel dat dat helpt. Of je buren overlast ervaren of niet, zit vaak niet in een verandering van de praktische situatie, maar in de beleving. Dat verschil maak je door contact te hebben met je buren.”