Pizza, bier en FIFA; mannen in 'vrouwenstudies' zoeken elkaar op in mannencommissies
Ruben (PAP), Milan(Alcmaeon), Laurens (PAP) en Jaap (Alcmaeon): de steekwoorden zijn 'drank' en 'testosteron''
Stel dat je altijd zo’n beetje de enige man in je werkgroep bent. Wat doe je dan het liefst na afloop? Juist: zo snel mogelijk andere mannen opzoeken voor een biertje en een foute grap. Daarom hebben studieverenigingen bij Sociale Wetenschappen erg actieve mannencommissies.
Wat er nu als eerste op de agenda staat bij de mannencommissie van PAP, de studievereniging van Pedagogische Wetenschappen? Voorzitter Laurens grinnikt: “We gaan eten in een restaurant, waarschijnlijk bij Kartoffel, en dan willen we de hele menukaart bestellen.”
Het zijn van die typische “lompe dingen om te lachen” waar je als mannelijke student Pedagogische Wetenschappen af en toe behoefte aan hebt. PAP-bestuurslid en lid van de mannencommissie Ruben: “Ik ben vrijwel altijd de enige man in mijn werkgroep. Dan ga je toch op zoek naar wat ‘bonding’ met andere mannelijke studenten.”
Meer mannen is ook diversiteit
In alle discussies over diversiteit aan de UU wordt één scheve balans wel eens uit het oog verloren. Behoorlijk wat Utrechtse opleidingen hebben immers te maken met een hardnekkig mannentekort. Het groeiende succes van vrouwen in studie en loopbaan is een veelbesproken thema in de landelijke media. Maar hoe vergaat het de jongens in al dat damesgeweld?
Omdat DUB on Tour dinsdag in het Langeveldgebouw neerstrijkt (komt allen!), namen we een kijkje bij de mannencommissies van twee studieverenigingen binnen de faculteit Sociale Wetenschappen. Bij die faculteit is de verhouding man/vrouw ongeveer 1 op 5. Het kleine aandeel mannen in de collegezaal baart het faculteitsbestuur zorgen, vooral omdat juist in sociale studies de inbreng van verschillende perspectieven zo gewenst is. De mannencommissies lijken het studeren voor mannen aan de faculteit in ieder geval een stuk aangenamer te maken. En wie weet trek je er nog nieuwe mannelijke studenten mee ook.
Een ontbijtje voor de dames
Van de naar schatting veertig mannelijke pedagogiekstudenten zijn er veertien lid van de mannencommissie van PAP. Maar de commissie is groeiende en wordt sinds de oprichting twee jaar geleden steeds actiever. Zo organiseren de “PAPa’s”, zoals ze binnen de vereniging bekendstaan, een viertal activiteiten voor andere leden.
Die activiteiten hebben dan wel weer een duidelijk mannelijke signatuur: zo was er een smokkelspel en een casino-avond. Laurens: “Maar we hebben ons ook van onze galante kant laten zien toen we in de tentamentijd een ontbijtje voor de dames verzorgden.”
Voordat ze Pedagogiek gingen studeren waren Laurens en Ruben al gewend om een van de weinige mannen binnen een “vrouwenstudie” te zijn. Laurens deed eerst Pabo, Ruben een jaar Psychologie. Niets mis mee, maar vooral qua humor kom je dan wel iets tekort.
Tijdens pizza-avonden of in de app-groep van de mannencommissie kunnen ze hun hart ophalen. Ruben: “In onze commissie zijn er bijvoorbeeld jongens met verschillende geloofsovertuigingen. Daar worden soms harde grappen over gemaakt. Maar iedereen vindt dat – binnen bepaalde grenzen natuurlijk - helemaal ok.”
Drank, testosteron en een naaktkalender
Het is een beeld dat Jaap en Milan herkennen. De twee waren tot voor kort fanatiek lid van de mannencommissie van de studievereniging Sociale Wetenschappen Alcmaeon. Dit jaar zijn ze bestuurslid van de Alcmaeon en dan mag je geen lid zijn van een van de commissies. Maar dat doet niets af aan hun enthousiasme voor de mannencommissie.
“De commissie is een uitlaatklep”, zegt Milan. “We zitten vaak tussen heel serieuze vrouwen die soms net wat te ingewikkeld doen over gemakkelijke zaken. Dan heb je zo’n plek voor alleen maar mannen echt nodig.”
De mannencommissie van Alcmaeon viert dit jaar het eerste lustrum en telt veertig leden. Ze heeft inmiddels behoorlijk naamgemaakt met activiteiten waarbij volgens Jaap en Milan vooral ‘drank’ en ‘testosteron’ de steekwoorden zijn. Zo spekt de commissie de eigen kas met een jaarlijkse naaktkalender (zie foto) die in menig vrouwenhuis hangt en er wordt elke jaar voor de hele vereniging een biercantus georganiseerd. Jaap: “Wij zijn de enige commissie die met bier vergadert.”
Echte vrienden
Maar het is niet alleen maar lol en lachen. De aanwezigheid van een “mannencommunity” kunnen de “vrouwenstudies” aantrekkelijker maken voor potentiële mannelijke studenten, zo denken de vier. Niet onbelangrijk nu er toch steeds minder mannen hun weg vinden naar de Utrechtse studies Sociale Wetenschappen.
De mannencommissies zijn tijdens tal van open dagen actief om studiekiezers te overtuigen en bij meeloopdagen worden jongens op sleeptouw genomen. Bij PAP zijn alle negen eerstejaars mannen –“zoveel hebben de afgelopen jaren nog niet gehad”- dit jaar lid geworden van de vereniging. Ruben: “Het leuke is dat we heel laagdrempelig zijn. Iedereen kan heel gemakkelijk aansluiten.”
Bovendien worden verrassend genoeg veel mannen die zich aansluiten bij een mannencommissie ook actief binnen de vereniging. Volgens Jaap is er daardoor ook een “heel andere dynamiek” ontstaan binnen besturen en commissies van Alcmaeon. “Ik denk dat inmiddels van de 40 procent van de actieve leden man is, veel meer dan een paar jaar geleden.”
Laurens wijst erop dat de mannencommissies ervoor zorgen dat mannen zich werkelijk betrokken kunnen voelen bij hun opleiding. En dat is altijd positief. “Als ik naar mezelf kijk dan zijn mijn studieresultaten er ook beter van geworden.”
Maar het mooist blijft volgens de vier mannen toch dat ze bij de mannencommissie echte vrienden hebben gevonden waarmee ze af en toe een biertje kunnen doen of een potje FIFA spelen bij iemand thuis. Ruben: “Karakterverschillen die je vroeger op de middelbare school als dealbreaker zou hebben beschouwd, zijn dat hier niet. Je hebt immers je studie gemeen en het feit dat je een van de weinige mannen bent.”
'Ook jongens op de website'
Bij Pedagogische Wetenschappen zijn er dit jaar 'liefst' negen mannelijke eerstejaars. Van bachelordirecteur Hans van Luit mogen het er wel wat meer worden.
Net als bij andere universiteiten is het aantal studenten dat voor een studie Sociale Wetenschappen kiest in Utrecht de afgelopen jaren flink afgenomen. Kwamen er in 2010 nog 1657 studenten naar de UU, in 2015 waren dat er nog maar 1087. De afname van het aantal jongens loopt daar zo’n beetje parallel aan. In 2010 waren het er nog 299, in 2010 212. Het betreft hier DUO-tellingen van het aantal studenten dat op 1 oktober van het eerste jaar stond ingeschreven.
Vooral bij Pedagogiek baren de dalende studentenaantallen zorgen. De studie verloor in vijf jaar bijna een kwart van het aantal studenten. Volgens bachelordirecteur Hans van Luit worden veel potentiële studenten afgeschrikt door de transitie in de jeugdzorg die gepaard is gegaan met grote bezuinigingen. “Er is genoeg werk voor pedagogen, maar de gemeenten hebben daar het geld niet voor gekregen.”
Het aantal eerstejaars mannelijke studenten bij Pedagogiek duikelde van 23 naar 8 volgens de DUO-cijfers. Volgens Van Luit bleven er vorig jaar uiteindelijk 5 over. Dit jaar is er met 9 nieuwe mannen gelukkig een kleine opleving te zien.
Dat mannen moeilijk te porren zijn voor de studie heeft volgens Van Luit vooral te maken met het hardnekkige imago dat alle pedagogen alleen iets doen met moeilijk opvoedbare kinderen. “Wij laten daarom zien dat het vak veel breder is dan dat. Er komen bijvoorbeeld ook allerlei beleidskwesties om de hoek kijken. Hoe ga je om met radicaliserende jongeren? Hoe voorkom je pestgedrag?”
Mannen in de collegezaal zijn volgens de opleidingsdirecteur ook vakinhoudelijk van belang. “Voor een jongen is pesten echt iets anders dan voor een meisje. De een krijgt harde klappen op de voetbalclub, bij de ander gaat het er misschien geniepiger aan toe. In je studie wil je al die perspectieven aan bod laten komen.”
Alle pedagogiek-opleidingen in Nederland zijn op dit moment betrokken bij een campagne om de belangstelling van jongeren voor het vakgebied te vergroten. Daarin zal volgens Van Luit ook nadrukkelijk gekeken worden naar de motivatie van jongens. Met de andere Utrechtse opleidingen van de faculteit Sociale Wetenschappen is in het verleden al herhaaldelijk gesproken over het “mannenprobleem”. Van Luit: “Iedereen is zich daar bewust van. Op website en in promomateriaal laten we ook bewust mannen zien. En naar voorlichtingsdagen nemen we mannelijke studenten mee. In dat opzicht ben ik ook erg blij dat het met de mannencommissie van onze studievereniging PAP nu zo goed gaat.”