‘Praktijkervaring voor studenten is heel waardevol’

Tijdens zijn studie wiskunde maakte Marcel van Kooten Niekerk voor de lol een reisplanner voor het openbaar vervoer. “Het werkte goed en al snel was er een bedrijf dat hapte. Dat was Connexxion. Hier heb ik de planner verder ontwikkeld en intussen mijn rijbewijs als buschauffeur gehaald.” 

Hij stopte met zijn studie wiskunde. “Ik vond die te theoretisch. Ik miste in de studie de praktijk en dus ging ik fulltime werken bij Connexxion waar ik op dat moment al als uitzendkracht werkzaam was. Het contact met passagiers vind ik ontzettend leuk.” Van Kooten Niekerk reed bij Connexxion eerst een tijdje fulltime op de bus, waarna hij ook meer met de planning aan de slag ging. Hier begon zijn carrière waarin hij theorie en de praktijk combineert. 

Opnieuw studeren
Bij Connexxion kon Van Kooten Niekerk samen met twee collega’s aan een complex probleem werken. “Er was een programma waarmee chauffeurs automatisch ingepland konden worden, maar het programma werkte niet. Met mijn twee collega’s hebben we het uiteindelijk voor elkaar gekregen dat het wel werkte.” Het inplannen van chauffeurs werd op deze manier volgens Van Kooten Niekerk efficiënter en dat leverde Connexxion miljoenen euro’s op.

Van Kooten Niekerk kreeg hierna steeds meer interesse in de computersystemen achter de planningen en wilde precies weten hoe de vork in de steel zat. “Op een conferentie in 2005 kwam ik universitair hoofddocent informatica Marjan van den Akker tegen die vroeg of ik studenten wilde begeleiden bij hun afstudeeronderzoek.” Met die vraag wakkerde zij een vuurtje aan bij Van Kooten Niekerk. Hij besloot zelf ook weer de collegebanken in te gaan. “Mede dankzij mijn studie wiskunde heb ik de bachelor Informatica er in iets meer dan één jaar doorheen gejast.” 

Van Kooten Niekerk was daarna echter nog niet uitgeleerd want een master en promotietraject volgden. “Ik heb voor mijn promotie een onderwerp gepakt waar ik op dat moment al mee bezig was, namelijk de planning. Bij mijn nieuwe werkgever Qbuzz onderzocht ik hoe je zo’n planning kunt verbeteren. Zowel efficiënter voor de buschauffeur, als voor de passagiers, als voor het bedrijf zelf.” 

Elektrische bussen
Toen de uitdagingen van elektrische bussen zich aandienden, pakte Van Kooten Niekerk de handschoen op. “Het computerprogramma van Qbuzz kon niet overweg met elektrische bussen. Er was op dat moment zelfs geen enkel computerprogramma dat dat kon.” Hij legt uit dat de elektrische bussen niet de hele dag kunnen rijden, omdat ze halverwege de dag moeten worden opgeladen. “Als je bijvoorbeeld om zes uur ’s ochtends begint met rijden, dan zijn ze rond een uur of tien ’s ochtends leeg. Je kan dus beter vroegtijdig beginnen met het laden van de bussen of je laad de bussen maar gedeeltelijk op.” Voor zijn promotieonderzoek ontwikkelde Van Kooten Niekerk daarom een systeem dat wel werkte. 

Dit systeem is inmiddels overgenomen door commerciële software, toch houdt hij zich nog dagelijks bezig met het plannen van busritten. Heel af en toe geeft hij een college, maar voor het overgrote deel werkt Van Kooten Niekerk als wetenschapper bij het Artificial Intelligence Lab. In totaal zijn er vijftien AI Labs, allen met een ander thema zoals politie, media en dierenwelzijn. Van Kooten Niekerk is werkzaam bij het AI & Mobility Lab waar hij de afstudeeronderzoeken van studenten begeleidt. “Het Lab is opgezet om de samenwerking met het bedrijfsleven op te zetten. Hier werken de universiteit, Prorail, NS, KLM en Qbuzz samen. Organisaties krijgen op deze manier toegang tot de wetenschap en wij kunnen een springplank bieden voor studenten naar toekomstige werkgevers.” 

Hoewel de universiteit dus al wel bezig is met het combineren van theorie en praktijk, is het volgens Van Kooten Niekerk nog niet voldoende. “Het is ontzettend waardevol om tijdens je universitaire studie praktijk ervaring op te doen en ik raad het studenten dan ook zeker aan. Ook na de studie is het van toegevoegde waarde.”

Die meerwaarde van die combinatie is duidelijk terug te zien in het werk van Van Kooten Niekerk. “Er zijn bijvoorbeeld voorwaarden voor het maken van diensten voor chauffeurs. Ze moeten bijvoorbeeld een x aantal minuten pauze hebben. Als je die eisen samenvoegt en je maakt een werkschema kom je uit op diensten die theoretisch perfect kloppen, maar die in de praktijk verschrikkelijk zijn om te rijden.” 

Hij kent ze uit eigen ervaren. “Ik had een keer een dienst van acht uur. Dat valt op zich wel mee, maar ik moest vijf minuten rijden waarna ik vijfentwintig minuten pauze had. Toen weer vijf minuten rijden en vijfentwintig minuten pauze en dat de hele dag door. Daar komt gewoon geen einde aan.” 

Hoewel hij zelf aangeeft dat het een extreem voorbeeld is, zijn er over het algemeen wel diensten die als fijn en minder fijn worden beschouwd. “Als je zelf rijdt en ook op kantoor werkt is dat een voordeel. Je maakt het direct mee en hoort ook sneller van collega-chauffeurs waar het schort. Als ik alleen op kantoor had gewerkt, had ik nooit de kennis bezit over de praktijk die ik nu wel heb.”