Reacties op vertrek collegevoorzitter: verrast, maar toch niet helemaal

Na vier jaar vertrekken als collegevoorzitter. Dat is, zeker bij de UU, best snel. Het vroege afscheid van Marjan Oudeman leidt tot verbazing. Maar er is ook begrip.

Haar voorganger Yvonne van Rooy was acht jaar lang leidsvrouw van de Universiteit Utrecht. Daarvoor was Jan Veldhuis zo’n beetje de verpersoonlijking van de Utrechtse universiteit. Veldhuis was liefst achttien jaar bestuursvoorzitter in Utrecht. Marjan Oudeman kondigde vorige week aan het bij vier jaar te houden.

DUB peilde de afgelopen dagen de reacties binnen de universiteit bij enkele medewerkers en studenten die veel met Oudeman te maken hebben gehad. Ook die zeggen verrast of verbaasd te zijn, maar tonen ook respect voor haar beslissing.

In de reacties klinkt waardering voor de prestaties van de collegevoorzitter en voor haar open houding. Tegelijkertijd is duidelijk dat Oudeman moeite moet hebben gehad met de overgang van het bedrijfsleven naar de universitaire bestuurscultuur. Iets wat misschien ook geïllustreerd wordt door nare ervaringen met media die het uitgavenpatroon van het publieke gefinancierde UU-bestuur naar haar mening op onrechtvaardige wijze bekritiseerden.

In een verklaring zei de U-raad dinsdag te beseffen dat de wens van Oudeman om meer tijd te besteden aan haar contacten met andere maatschappelijke sectoren op gespannen voet staat met het leiden van een grote organisatie als de UU. Geneeskundedecaan Frank Miedema spreekt van een “mooi en moedig besluit”.

Joop Schippers, voorzitter van de personeelsgeleding in U-raad:
‘Ze heeft erg moeten wennen aan de medezeggenschapscultuur’

“Ja, je kunt wel zeggen dat we verrast waren. Je gaat er bijna vanuit dat iemand doorgaat na een eerste termijn. Persoonlijk vind ik het ook jammer. Ik heb het altijd heel prettig gevonden om met haar samen te werken: open, wars van pracht en praal en ook toegankelijk voor de studenten van de raad.

“Marjan Oudeman nam de verbinding met het bedrijfsleven mee. Die contacten waren er in grote delen van de universiteit maar mondjesmaat. Daarnaast heeft ze oog voor de problemen en de belangen van het personeel, iets wat ik vanuit mijn eigen expertise waardeer. Binnen de U-raad wordt vaker dan voorheen gesproken over ontwikkelingsmogelijkheden, verhouding vast en flexibel personeel, werkdruk etcetera.

“De collegevoorzitter heeft waarschijnlijk erg moeten wennen aan de medezeggenschapscultuur binnen de universiteit. Nog altijd zie je soms iets van ongeduld. Maar als je wat verstandigs zegt, dan luistert ze ook. Ze is niet van de formele procedures, en dat is prettig.”

“Dat we het ook in U-raad moesten hebben over de berichtgeving in de media over declaraties en bonnetjes, was voor niemand leuk. Zelf heb ik het bestuur nooit kunnen betrappen op buitensporigheden, maar de beeldvorming was vaak anders. Ik kan me voorstellen dat dat heel lastig en vervelend kan zijn als je dat niet gewend bent.”

Frank Miedema, decaan Geneeskunde en vice-voorzitter Raad van Bestuur UMC Utrecht:
‘Ze heeft een goede afweging kunnen maken'

“Natuurlijk was ik verbaasd. Het is niet de meest voor de hand liggende stap om na een eerste termijn te vertrekken. Maar ik heb uit de eerste hand haar motivatie gehoord, die je ook leest in het persbericht. Dan vind ik het een mooi en moedig besluit, waar ik respect voor heb.

“Marjan geeft aan op andere plekken in de samenleving meer tijd te kunnen besteden aan maatschappelijke problemen en meer impact te kunnen hebben. Daar handelt ze nu naar. Door haar jarenlange ervaring in andere maatschappelijke sectoren, vooral het bedrijfsleven, heeft ze een heel goede afweging kunnen maken.

“In hoeverre zij nu precies moeite heeft gehad met het vergrootglas dat op publieke bestuurders is gericht, moet je Marjan zelf vragen. Dat die maatschappelijke druk steeds groter wordt, is zonneklaar. Dat merken bestuurders van UMC’s ook. Ook bij onze salarissen en declaraties worden steeds vaker vragen gesteld. Het is de werkelijkheid waarmee je als bestuurder in een publieke instelling nu eenmaal te ‘dealen’ hebt.

“Ik hoop vooral dat we in Utrecht, ook met de opvolger van Marjan Oudeman, verder kunnen bouwen aan de hechte relatie tussen universiteit en ziekenhuis. De nieuwe strategie van de universiteit sluit prima aan bij onze ideeën om wetenschappelijk onderzoek van grotere betekenis te laten zijn voor de echte wereld. We werken op het Utrecht Science Park aan mooie gezamenlijke thema’s en doen mooie dingen. Daar moeten we vooral mee doorgaan.”

Siebren Teule, bestuurslid van studentenunie Vidius:
‘De financiële druk op studenten neemt ook toe’

“Wij hebben Marjan Oudeman in het verleden inderdaad als ‘declaratiekoningin’ bestempeld. Dat klinkt misschien hard, maar wij vinden het heel belangrijk dat universiteitsbestuurders het goede voorbeeld geven. De financiële druk op studenten vanuit de overheid wordt immers ook steeds verder opgevoerd.

“Het is dus goed dat bestuurders in de publieke sector, zoals het Oudeman het zelf noemt, “onder een vergrootglas komen te liggen”. Nu moet ik zeggen dat Marjan Oudeman heel professioneel heeft gehandeld door het ongeoorloofde gebruik van de dienstauto terug te betalen. Dat beschouwden we zeker als een teken van goodwill.

“Verder zijn wij erg blij dat Oudeman zich binnen de universiteit heeft ingezet voor thema’s als diversiteit en maatschappelijke betrokkenheid. Die onderwerpen in het universitaire strategisch plan hebben wij bij Vidius ook hoog op de agenda staan. We hopen dat een nieuwe bestuurder daar echt mee aan de slag zal gaan. We gaan er ook vanuit dat studenten bij de nieuwe benoeming betrokken zullen worden, zoals de nieuwe wet Bestuurskracht voorschrijft.”

Spinoza-winnaar Bert Weckhuysen werkte met Marjan Oudeman aan de vorming van het Advanced Research Center Chemical Building Blocks Consortium waarin universiteiten en grote bedrijven samenwerken aan verduurzaming van energie (reactie via de mail vanuit Stanford): 
'Ze begon het reilen en zeilen van de universiteit echt goed te kennen'

"Je weet dat mensen van het kaliber van Marjan Oudeman altijd kunnen weggaan omdat ze gevraagd kunnen worden voor een andere leidinggevende functie, of omdat ze zelf een nieuwe uitdaging willen oppakken. Dat laatste is nu blijkbaar het geval. Daarom ben ik ook niet helemaal verrast, alhoewel ik wel nog had gedacht dat ze een extra jaar collegevoorzitter zou blijven.

“Het is natuurlijk erg jammer, ik denk dat Marjan Oudeman het reilen en zeilen van de universiteit nu echt goed begon te kennen; dat kon je ook merken in haar contacten met de buitenwereld waar ze Universiteit Utrecht ijzersterk kon neerzetten.

“Ik heb altijd heel prettig kunnen samenwerken met haar. Ze is erg gedreven, ambitieus, zakelijk erg sterk en met een neus voor nieuwe mogelijkheden. Ik heb van haar ook heel veel Engelse woorden of afkortingen uit de zakenwereld geleerd; soms moest ik er wel eentje opzoeken na een vergadering omdat ik niet zeker wist of ik het nu wel goed begrepen had.

“Marjan heeft een heel groot netwerk en daar hebben we in het ontstaan van ARC CBBC ook actief gebruik van gemaakt. Het verbinden van verschillende partijen, met name dan overheid, universiteiten en wetenschappers, als ook industrie, ligt haar. Het was wel met vallen en opstaan, maar het eindresultaat mag er zijn.

“In de vele gesprekken rond ARC CBBC viel me altijd op dat ze de menselijke kant niet vergat; ze vroeg dan wel eens hoe het ging met de kinderen of andere dingen waar ze weet van had. En omgekeerd liet ze ook ruimte om – ondanks de drukke agenda – te reflecteren over wat haar bezighield en wat ze belangrijk vindt in het leven."