‘Sommige studenten willen niet samenwerken, omdat ze denken dat je niet scherp bent’

Anass Kali (26), Rechten
‘Het is een mooie maand waarin je leert controle terug te krijgen over je zelf’

Hoe was de ramadan voor jou dit jaar?
“Het was voor mij een mooie maand. Tijdens de ramadan leer je controle terug te krijgen over je zelf. Een maand waarin je kan werken aan zelfdiscipline, uit slechte patronen kunt komen en jezelf nieuwe betere gewoontes kunt aanleren. Eigenlijk een periode waarin je jezelf tegenkomt en strenger moet zijn voor je zelf. In de maand van ramadan word je non-stop geconfronteerd met redelijk basale behoeftes die door je hoofd spoken. Dan vraag ik mezelf af: “Ga ik er ergens aan toegeven omdat mijn lichaam dit zegt, of blijf ik stoïcijns doorgaan voor datgene wat ik voor ogen heb”. De reden dat ik het doe is voor mij nog steeds genoeg om de hele vastenmaand vol te houden. Al met al heb ik er de afgelopen maand de vruchten van geplukt.”

Met wie deed je zoal je Iftar, de avondmaaltijd tijdens de ramadan? 
“Ik woon bij mijn ouders thuis. Dus voornamelijk met m’n ouders. Normaal kan ik nooit thuis zitten, dus ik heb mezelf er echt toe moeten zetten om thuis Iftar te doen. Maar ook was ik af en toe bij mijn oma thuis, waar de hele familie dan heen komt. Er waren ook situaties die minder gezellig waren, bijvoorbeeld tijdens het werk bij de rechtswinkel waar ik dan zo'n avond niet zo uitgebreid eet.”

Krijg je wel begrip vanuit je werk- studie- en leefomgeving deze vastenmaand?
“Inmiddels wel. Vanuit elke hoek krijg ik wel begrip. Ik kom weinig rare reacties tegen. Maar dat is door de jaren niet altijd zo geweest. Er zijn altijd mensen die bepaalde zaken voor je invullen. “Slaat helemaal nergens op die ramadan”, hoorde ik wel eens . Of medestudenten die het niet met zoveel woorden omschrijven, maar gewoon uitdrukken dat zij het niet zien zitten om met je samen te werken. Omdat ze denken dat jij niet even scherp bent of kan zijn omdat jij vast. Dat is geinig. Want er zijn ook mensen vrijdag en zaterdag  hun kop eraf zuipen en zondag ook op het terras zitten. Hoe kan je mij dan vertellen dat deze gasten maandag en dinsdag wel fit genoeg zijn? Dat is vervelend om te horen, maar het laat mij nu wel koud.”

Waar heb je Eid-al firtr gevierd? En hoe? 
“Om te beginnen wil ik benoemen vind ik het heel fijn dat je het feest geen Suikerfeest noemt. Het is een vreemde term die de lading totaal niet dekt. Het is belangrijk dat mensen erachter komen hoe je het feest hoort te noemen. Bij Eid is het idee dat we allemaal cadeaus voor elkaar kopen. Maar in werkelijkheid  geef ik geld aan m’n moeder en regelt zij die cadeaus samen met mijn zus. Dus daar hoef ik me niet over te ontfermen. We gingen samen ontbijten en gaven elkaar de cadeaus. Vervolgens zochten alle kinderen het ouderlijk huis op en mijn ouders deden dat ook.  Zo troffen wij elkaar allemaal bij mijn oma. Daar vierden wij Eid. Het was dit jaar iets anders dan voorgaande jaren. Mijn opa is twee maanden geleden overleden en dit was de eerste keer dat hij er niet bij was. De deur staat altijd voor iedereen open en vrienden, buren kennissen liepen de hele dag in en uit. Dat ging door tot laat in de avond. “ 

Morase Sharifi (25), Geneeskunde
‘Bij de stage anatomie moest ik een lijk ontleden, dat was pittig tijdens de ramadan’

Hoe was de ramadan voor jou?
“De ramadan begon op 23 maart. De eerste paar weken was ik vooral thuis. Ik moest af en toe werken, maar had geen studie. Dus dat viel allemaal mee.  Later begon ik aan mijn wetenschapsstage anatomie. Hierbij moest ik een lijk vanaf de buik, bekken en borst helemaal van top tot teen ontleden. Dat was wel even pittig. Niet per se omdat ik honger had, maar omdat ik merkte dat mijn concentratie in de loop van de dag wegzakte. Dan nam ik even een moment om te gaan zitten. Ik doe al vanaf jongs af aan mee aan de ramadan en ik heb er eigenlijk nooit moeite mee. De eerste twee dagen zijn altijd even pittig, maar dit jaar met de Borst-Buik-Bekken stage voelde wel dat ik het zwaar had. De concentratie komt pas echt terug als je wat kan eten en je een slokje mag drinken. Nu is het bij het vasten wel zo dat je natuurlijk van zonsopgang tot zonsondergang niet mag eten of drinken. De meeste mensen staan ‘s nachts nog op, zodat ze voor zonsopgang nog iets kunnen eten. Dat deed ik ook, dat noemen wij de Suhur. Ik denk dat eerder deze vermoeidheid voor een slechtere concentratie zorgde dan dat ik niets at en dronk.”

Wat vond je het mooiste aan de afgelopen maand?
“Ik vind de ramadan een mooie maand. In het dagelijks leven ben je zo hectisch. Deze maand sta je even stil. Je denkt meer na over het geloof en het leven. Daarnaast vind ik de maand ook heel gezellig. Door alle hectiek heb je niet altijd tijd om samen te eten en dat is deze maand natuurlijk helemaal anders. Je wordt bijna verplicht om samen te eten, omdat je allemaal rond hetzelfde tijdstip je vasten gaat verbreken. Ik denk dat als een andere maand in het jaar alleen zou moeten vasten, dat niet zo makkelijk zou gaan als tijdens de ramadan. Iedere ramadan brengt wel iets moois met zich mee. Tijd voor jezelf, tijd voor het geloof en dat vind ik het mooiste aan deze maand.”

Met wie deed je zoal de Iftar?
“Met familie. Dus met mijn ouders, broers, zussen, tantes, noem maar op. Soms sprak ik ook af om samen het vasten te verbreken, maar eigenlijk vooral met familie.”

Hoe vierden jullie Eid?
Bij Eid gaan alle mannen in de ochtend naar de moskee. En wanneer ze terugkomen gaan we allemaal naar de oudste van de familie. Bij mij is dat mijn oma. Daar hebben we vrijdag met z’n allen gegeten. Zaterdag en zondag kwam er familie bij mij thuis op bezoek. We namen het hele weekend er voor. In Afghanistan krijg je gewoon drie officieel vrije dagen. Bij sommige families zie ik dat ze er een week voor nemen, omdat ze bijvoorbeeld een grote familie hebben. Zij zijn volgend weekend nog Eid aan het vieren! 

“Vooral de jongsten boften dit weekend. Zij kregen cadeautjes. Meestal geld of speelgoed. Ik heb maar één neefje in de familie. Hij werd enorm verwend dit weekend. Het geven van cadeautjes tijdens Eid is eigenlijk een klein beetje vergelijkbaar als bij kerst. Dan geef je elkaar cadeautjes, zo hoort het ook bij Eid. Het is geen verplichting, maar iedereen doet het gewoon.” 

Abdiqani Abdi (26), Geneeskunde
‘Door mijn stage was ik iets minder bezig met het geloof dan andere jaren’ 

Hoe ging je ramadan dit jaar?
“Op zich was het wel te doen. Dit jaar beleefde ik het iets anders dan voorgaande jaren. Tot nu toe had ik tijdens de ramadan vakantie of geen onderwijs. Dit was de eerste keer dat ik tijdens de ramadan ook stage liep. In het begin vond ik het wel bits om deze twee dingen te combineren. Maar achteraf viel het wel mee. Ik woon in Zevenaar en loop stage in Nieuwegein. Mijn dagen bestaan uit vroeg opstaan, veel reizen en weer vroeg slapen. Normaal sta je in de nacht ook op om nog te ontbijten voor zonsopgang. Dat had ik nu overgeslagen, want dat was niet haalbaar. Ik zou dan niet uitgerust aanwezig zijn op de stage. Daarbij ga ik doorgaans naar de moskee voor avondgebed. En lees ik de Koran. De eerste paar keren naar moskee gingen moeizaam. Ik merkte dat ik iets minder bezig was met de ramadan en mijn geloof dan voorgaande jaren. Deels vind ik dat jammer. Maar ook heel begrijpelijk. Ik had elke dag stage en veel projecten, wat maakte dat alles wat moeizamer verliep.” 

Waar deed je zoal je Iftar?
“Binnen het gezin eigenlijk altijd.”

Hoe heb je Eid gevierd?
“We zijn naar de moskee geweest en hebben het gebed gedaan. Daarna samen met de familie geweest. Mijn vader had helaas geen vrij kunnen krijgen, m’n broertje en zusje moesten naar school. Dit weekend moest ik ook een basketbalwedstrijd fluiten en spelen.  Het was iets anders en minder gezellig dan voorgaande jaren. Maar soms gaat het zo.”

Krijg je vanuit je omgeving een beetje begrip voor de ramadan en Eid? 
“Ik dacht dat het beetje moeilijk zou zijn. Ik wilde graag vrij krijgen voor Eid al-Fitr, maar was bang dat mijn begeleiders misschien zouden vinden dat ik ongeïnteresseerd overkom. Maar mijn begeleider reageerde compleet tegenovergesteld. Ze zei dat ik daar zeker bij moest zijn en dat het helemaal geen probleem was. Ik hoefde het niet te compenseren ook. Ze was heel begripvol. Het was heel fijn dat er geen probleem van werd gemaakt.”