‘Soms worden mijn handen koud en dat is wel irritant’

Even leek het alsof de zomer net zoveel heimwee naar ons had als andersom: de laatste dagen van oktober waren zacht en zonnig. We moesten er dus even op wachten, maar inmiddels blaast november een kille tocht door de straten. Buiten – op de fiets, in de tram, in de rij voor broodje Ben –, maar ook in hun huis zijn veel studenten aan het bibberen (wie niet te broke is, is wel te woke om de verwarming hoger op te stoken). Is het ook koulijden in de collegezalen?

Aanleiding voor deze vraag is het initiatief van de universiteit om de thermostaat niet meer op 21 maar maximaal op 19 graden Celsius te zetten. Daarmee gaf de universiteit gehoor aan de overheidscampagne Zet ook de knop om. Die roept burgers en bedrijven op om de afhankelijkheid van Russisch gas te verkleinen, onder meer door minder hard te stoken. Daarnaast draagt de maatregel bij aan de klimaatdoelstellingen van de UU.

Of een temperatuurverlaging van twee graden dan daadwerkelijk zo’n groot verschil in energieverbruik teweeg brengt? Jazeker, rekent de universiteit voor (alleen bereikbaar met Solis-ID). De UU verbruikt per jaar ongeveer 20 miljoen kubieke meter aan gas. Door de temperatuurverlaging bespaart de universiteit 1,5 tot 3 miljoen kubieke meter, dat is het equivalent aan het verbruik van zo'n 1100 huishoudens. Cijfers waar je warm van wordt, dus.

Maar wat betekent deze maatregel voor het comfort en de concentratie van studenten? Nu de kou in de lucht zit, vond DUB het tijd voor een evaluatie. Gewapend met een pen en een thermometer, bezocht DUB op een regenachtige dag (buitentemperatuur: dertien graden Celsius, dus superkoud was het die dag niet) enkele universiteitsgebouwen.

Is het koud op de UU?
Allereerst een overzicht op basis van de thermometer. In de collegezalen van het Educatorium en het Koningsbergergebouw op het Utrecht Science Park is het 20,8 graden. In de studieruimtes van het Minnaert is dit zelfs 21,5. In een leeg klaslokaal op het Janskerkhof 2-3 wijst de thermometer 21,6 graden. Al met al zijn dit verbazingwekkend hoge temperaturen. Maar de records worden gehaald op de gangen: op het Janskerkhof is het 23,4 graden en in het Educatorium zelfs 24,3. Op basis van de metingen lijkt het dus nog behoorlijk warm op de universiteit. Je zou je bijna afvragen of de universiteit zich wel aan haar eigen maatregel heeft gehouden.

Toch zegt de thermometer niet alles. Op de gangen zijn veel dikke truien te zien en in de tentamenzalen zitten studenten met een sjaal om hun nek te typen. “Ik vroor bijna dood”, klaagt een voorbijlopende studente na haar college in het Educatorium. Zorgvuldiger lijkt het dus, om de thermometer figuurlijk in de studenten te steken.

Hebben studenten het koud op de UU?
Eva (20) gaat gekleed in een dikke zwarte trui met daaronder een colletje. Ze heeft het al wekenlang koud op de universiteit. Vooral tijdens het studeren in de studieruimtes op de gangen van Janskerkhof 2-3 en in de collegezalen van het Educatorium heeft ze er last van. En dat is niet voor het eerst: “Elk jaar al rond september krijg ik op de uni het gevoel dat ik een trui aan wil trekken.”

Ook Sytske (19) die een pluizige groene trui draagt, merkt sinds een week dat de temperatuur begint te dalen in het Koningsbergergebouw. “Vooral  tijdens practica in het KBG-gebouw is het koud. En het tocht daar in de collegezalen.” Ze begint te rillen. “Ik kan niet wachten om zo mijn labjas weer aan te trekken.”

Timo (23), die vanochtend een shirt met korte mouwen uit de kast had gehaald en Sergio (23), die iets minder optimistisch voor een rode UU hoodie had gekozen, hebben nog nergens last van.  Timo: “In het Minnaert en het KBG zijn de temperaturen prima. En ik vind het in het Hans Freudenthalgebouw zelfs eerder warm en muf.”  Sergio: “Ja, maar jij loopt in oktober vaak nog in korte broeken rond.” Zelf draagt Sergio zijn hoodie alleen omdat het comfortabel is: “Ik heb het ook nog niet echt koud gehad.”

Dat uitgerekend de ondervraagde jongens geen last van de kou hebben, lijkt misschien een stereotype, maar hoeft geen toeval te zijn. Onderzoek wijst uit dat vrouwen het eerder koud hebben dan mannen. Dat komt omdat vrouwen relatief minder spieren hebben. Spieren produceren warmte. Daarnaast hebben vrouwen gemiddeld meer vetweefsel, waardoor de warmte die hun spieren produceren slechter bij de uiteinden van hun lichaam kan komen.

Toch vindt Sergio dat feitje geen reden om de verwarming verder open te draaien. “Is een beetje kou niet juist goed voor je concentratie?”

Kou en concentratie
En daar heeft hij een punt: uit Brits onderzoek blijkt dat mensen hun taken beter uitvoeren in een koele, dan in een warme ruimte. Bij lagere temperaturen zijn ze productiever en scherper. Toch moet het volgens Sytske niet veel kouder meer worden: “Soms moet ik rillen of worden mijn handen koud en dat is wel irritant. Dan ben ik er de hele tijd een beetje mee bezig dat ik het koud heb.” Ze denkt dat het haar nu nog geen problemen oplevert bij het studeren. Maar als de temperaturen nog verder dalen, gebeurt dat misschien wel.

Ook Eva heeft er weleens last van: “Vorige week nog zat ik op Janskerkhof te studeren, en toen werden mijn vingers stijf en blauw.”

Geen verschil met voorgaande jaren
Opvallend genoeg blijkt dat geen van hen tot voor het interview nog van het warmtebeleid van de universiteit op de hoogte was. Ook nu ze het weten, geven ze aan geen duidelijk temperatuurverschil te merken in vergelijking met voorgaande jaren. Eva: “Op zich logisch. Ik heb het elke winter al koud.” Sergio: “Maar de uni zou het wel duidelijker aan kunnen geven. Dan kunnen degenen die het sneller koud hebben er rekening mee houden.”

Daarnaast kun je je afvragen in hoeverre de temperatuur daadwerkelijk verschilt met voorgaande jaren. Volgens de thermometer ligt de gemiddelde temperatuur ook nu nog boven de 20 graden. In veel – al warme – ruimtes voelt de verwarming gloeiendheet aan.

Hoe komt dit eigenlijk? Volgens de UU staat de thermostaat in de gebouwen wel degelijk op 19 graden. Alleen de laboratoria kunnen hiervan afwijken vanwege het onderzoek dat er gedaan wordt, zegt Marloes Beerling, communicatiemedewerker van Green Office bij de UU. Dat de gemeten temperaturen in zalen en gangen desondanks hoger zijn, is volgens, haar helemaal niet zo gek. Omgevingsfactoren hebben invloed op de temperatuur waardoor het warmer is dan 19 graden. De aanwezigheid van mensen bijvoorbeeld of de zon die naar binnenschijnt, het weer en de apparatuur.  

Het klimaat redden met een extra trui
Wat de daadwerkelijke temperatuur op de uni ook is, vooralsnog zijn alle studenten het met elkaar eens: het is goed dat de universiteit de verwarming lager heeft gezet. Ze vinden het belangrijk dat er minder energie wordt verbruikt, vooral om het klimaat te beschermen. Degenen die last hebben van de kou, trekken daar graag een extra trui voor aan.

Bovendien: 19 graden is nou ook weer niet heftig koud. Ook thuis zetten Sergio en Timo de thermostaat vanuit klimaatoverwegingen niet hoger dan 19 graden. Sytske: “Bij mijn vader staat hij zelfs maar op 17 of 18.” Ze zucht. “Oké dat is echt irritant, maar 19 graden is prima.”

Daar is Eva het mee eens: “Als je het tijdens een hoorcollege koud hebt, is dat even kut, maar een rondje lopen helpt. En dan weet je dat je de volgende keer een dikkere trui mee moet nemen.” Zelf doet ze dat inmiddels ook. Ze wijst op de berg kleding aan haar voeten, bestaande uit een extra trui, jas en sjaal. “Daarmee overleef ik het wel.”

De studenten vragen de universiteit wel om in de koudste maanden nog een evaluatie te houden, want “het moet niet zo koud worden dat het ten koste van de concentratie gaat”.