Stage lopen? Stage zitten, zul je bedoelen

Mijn tijd als stagiair bij de DUB-redactie zit erop. De afgelopen drie maanden heb ik over een enorme variëteit aan onderwerpen kunnen schrijven; van de afschaffing van afstudeerbeeldjes tot de ambitie van de UU om in 2030 CO2-neutraal te zijn en kalenders met sexy paarden studenten. Eén activiteit was daarbij een constante: zitten achter mijn computer op de DUB-redactie.

Zo nu en dan was er weliswaar het een en ander waarvoor ik mijn stoel uit kwam. Vaak was dat voor de koffie die hier rijkelijk uit de automaten vloeit, maar er was ook die keer dat ik met een camera om mijn nek naar die ingestorte hoogwerker snelde, of dat ik van de Johannaflat sprong toen die tokkelbaan er hing. Maar telkens als ik weer naar het thuisfront terugkeerde, stond daar die stoel die ik maar al te goed heb leren kennen.

Ook tijdens mijn studententijd was zitten de norm. Je ontkomt er eigenlijk niet aan. Ik fietste weliswaar dagelijks van en naar De Uithof, maar het grootste deel van mijn dag spendeerde ik in veelal houten collegestoeltjes zonder al te veel beenruimte. Op weg naar huis nam ik mij dan voor om daar actiever te zijn.

Maar ja, de dag was dan al bijna voorbij, dus na binnenkomst begon ik met de bereiding van mijn avondeten, dat ik dan vervolgens zittend op mijn bank oppeuzelde. Voor ik het doorhad, vloog de rest van de avond voorbij. Misschien de volgende dag dan.

Zeven uur zitten en veertig minuten uit je stoel

Onderzoeken en artikelen over hoe slecht zitten is voor je gezondheid zijn er in overvloed. Hart- en vaatziektes, kanker, obesitas, noem maar op. Daarom besloot ik mijn eigen zitgedrag eens onder de loep te nemen. Dit deed ik door een maand lang bij te houden hoeveel ik zat.

Wat bleek? Op een gemiddelde werkdag zat ik zo’n zeven uur en was ik iets meer dan veertig minuten uit mijn stoel. Het kwam regelmatig voor dat ik zo in mijn werk opging dat er uren verstreken voor ik er erg in had.

Op een middag in april besloot ik eens een ommetje te maken door het Bestuursgebouw. Terwijl ik mijn weg probeerde te vinden in dit immense gangenlabyrinth passeerde ik kantoor na kantoor. Binnen zat steevast iemand voorover gebogen naar zijn of haar beeldscherm te turen.

Je eten online bestellen en een emmer naast je bed?

Waarom zitten we dan allemaal zo veel? Aan een gebrek aan voorlichting kan het niet liggen. De universiteit heeft talloze campagnes waarin wordt aangeraden om naar een verder gelegen koffieautomaat te lopen, al lopend te vergaderen en om naar collega’s toe te gaan in plaats van ze op te bellen. Ook zijn er steeds vaker mogelijkheden om staand te werken, bij Sociale Wetenschappen krijgt iedereen op termijn een zit/sta-bureau. 

Volgens een factsheet van het TNO (zie onder) zitten Nederlanders het meest van alle Europeanen: 62 procent zit meer dan 5,5 uur per dag. Voor werknemers is dat getal nóg hoger. Zij zitten gedurende de week per dag zo’n 8-10 uur. Verbazingwekkend genoeg loopt 1 op de 7 Nederlanders nooit meer dan tien minuten per dag. Hoe die mensen dat voor elkaar krijgen is mij een raadsel, misschien dat ze al hun eten online bestellen en hun behoeften doen in een emmer naast hun bed.

De toenemende digitalisering van de maatschappij zal ongetwijfeld een rol spelen bij ons exorbitante zitten. Zo neemt het percentage werknemers dat meer dan zes uur per dag beeldschermwerk verricht toe en consumeert de gemiddelde Nederlander dagelijks zo’n zeven à acht uur aan media.

'Mijn zithouding neemt Gollem-achtige contouren aan'

Misschien kun je er op de lange termijn ziek van worden, maar hoe slecht is dat zitten op de korte termijn voor je lichaam? Ik vroeg het na bij de Arbodienst van de UU. Daar hoorde ik dat het meestal wel meevalt met die zitschade. Maar het hangt af van de fysieke gesteldheid van het individu: sommige mensen kunnen urenlang zitten zonder klachten, anderen ondervinden binnen korte tijd al hinder.

Zelf heb ik ook weinig last van lichamelijke klachten door al dat zitten. Ik voel daarentegen weleens pijntjes wanneer ik mij met tijdopslokkende activiteiten als literatuuronderzoek bezighoud, waarbij mijn zithouding in de loop van een dag langzaam maar zeker Gollem-achtige contouren aanneemt.

Wanneer je klachten hebt, kun je als medewerker een werkplekonderzoek laten uitvoeren. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de inrichting van je werkplek, je gebruik van apparatuur en de licht- en luchtkwaliteit. De oplossingen kunnen variëren van een ander toetsenbord tot een complete werkplekmetamorfose met speciale bureaustoel en sta-bureau.

Maar, zo werd mij verteld, de beste oplossing blijft zoeken naar afwisseling. Je kan klachten voorkomen door simpelweg achter je bureau vandaan te komen en te bewegen. Ergens wist ik dit natuurlijk al, net als waarschijnlijk de meeste Nederlanders. Toch zegt iets mij dat de ik het merendeel van mijn volgende stage weer gewoon in zo’n stoel doorbreng. Hopelijk behoor ik inderdaad tot die groep mensen die er nauwelijks fysieke last van ondervindt.