‘Studenten draag oordoppen’

Tom (25), bachelorstudent Filosofie, herinnert zich de bewuste avond nog goed. Het was na een concert van de Arnhemse reggaeband Lee Ways in 2017 toen hij bij thuiskomst een piep hoorde. “Die hoorde ik in alle stilte echt heel hard.” Na twee weken was de piep iets minder, maar verdween niet.

Hij hoort een “soort hele hoge ruis, die voelt als een piep”. En hij heeft sinds 2017 gevoelige oren: op plekken waar veel herrie is, doen ze pijn, of heeft hij op zijn minst een ongemakkelijk gevoel. 

Zijn tinnitus is niet alleen het gevolg van dat ene concert, maar was een “redelijk dikke druppel die de emmer deed overlopen”. “Op de middelbare school heb ik een jaar lang genadeloos hard muziek op mijn koptelefoon gehad. Toen zeiden mensen al: je gaat hier echt een piep van krijgen. Toen dacht ik: ‘dat gaat toch nooit gebeuren’.”

Tom, foto eigendom van Tom 

Voor Niels (23), masterstudent Geneeskunde, is de tinnitus ook een tijdlang heel heftig geweest. Hij hoort nu zo’n 3,5 jaar een piep. Toen hij het net had, waren zijn gedachtes redelijk catastrofaal. “Ik dacht dat ik nooit meer rust zou hebben; dat het nog veel erger ging worden; dat ik hier echt somber door zou worden; of erger nog - dat het m’n leven ging ontwrichten.”

Zijn tinnitus is langzaam komen opzetten. Hij ging veel naar technofeestjes, waar hij vaak geen gehoorbescherming droeg. “Ik weet nog dat ik geleidelijk een ruis begon te horen in stiltes. Het heeft één of twee jaar geduurd voordat het was wat ik nu hoor.” Hij omschrijft het als een piep en gesuis, in beide oren.

Niels,  foto eigendom van Niels 

Mee leren omgaan
Inge Stegeman doet als epidemioloog bij de afdeling KNO (Keel-, Neus- en Oorheelkunde) van het Universitair Medisch Centrum Utrecht binnen de tinnitus-onderzoeksgroep al meer dan tien jaar onderzoek naar oorsuizen. Ze legt uit wat het precies is. “Het is een geluid dat mensen in hun hoofd horen terwijl er geen akoestische bron is.” Het ontstaat door gehoorschade, vaak door langere tijd bij harde geluiden in de buurt te zijn. Er zijn allerlei factoren die het kunnen verergeren, daarover is nog veel onbekend. Voor sommige mensen maakt stress de klachten heviger.”

Dat is iets wat Tom aanvankelijk niet wist. “Tijdens corona was de piep heel luid. Het enige wat ik kon doen, was balen dat ik tinnitus had. Ik dacht toen ook nog dat de piep alleen nog harder kon worden naarmate je ouder werd. Dat zorgde alleen maar voor meer stress, en dus voor een nog hardere piep.”

De groep mensen in Nederland met tinnitus is aanzienlijk, zegt Stegeman. Berekend is dat zo’n 23 procent van de Nederlandse bevolking tinnitus heeft. Hoeveel studenten het hebben, is niet precies bekend. Uit het onderzoek dat ze samen met onder andere collega-artsen Maaike Rademaker en Diane Smit heeft gedaan, blijkt dat zo’n 5 tot 10 procent van de mensen die tinnitus hebben en daar ook echt last van ondervinden, een groter beroep doen op de gezondheidszorg. “Dat is waarom je het maatschappelijk zou willen aanpakken. Maar ook op individueel niveau is het zo dat tinnituspatiënten soms minder kwaliteit van leven hebben. Ze kunnen minder werken, minder studeren, of vinden het minder prettig om in sociale omgevingen te verkeren.”

Inge Stegeman, foto: TDobber UMC Utrecht

Mee leren omgaan
Zowel Tom als Niels hebben hulp gezocht voor hun klachten. Niels: “Ik dacht: ik kan er niet mee leven. Voor mij was het echt heel heftig. Ik had angsten en was vaak in paniek. Ik wilde naar iemand toe die hier verstand van heeft.” Hij zocht een behandeling. Na online research raakte Niels ervan overtuigd dat hij het beste cognitieve gedragstherapie kon gaan volgen. Die vond hij bij audiologisch centrum Pento. 

De psycholoog van Pento plaatste hem in een groepje met andere jongeren. “Mijn tinnitus is er niet door verdwenen, maar die sessies hebben mij wel heel erg geholpen om ermee om te gaan. Het ging voornamelijk over het verleggen van de focus. Zo heb ik geleerd dat niet zozeer de tinnitus mijn klachten veroorzaakte, maar de catastrofale gedachtes die ik daarbij had.” Het kunnen herkennen van die gedachtes en er niet in meegaan, zorgde ervoor dat hij tegenwoordig helemaal geen last meer heeft van de piep in zijn oren.

Via internet stuitte Tom op een YouTube-video waarin werd gezegd dat je tinnitus kunt controleren. “Die man tipte de meest basale dingen: zorg dat je jezelf een warme douche gunt. Maak wandelingen. Focus je op andere dingen. En dat werkte als een trein.” 

Oordoppen
Stegeman zegt dat er veel variaties van tinnitus bestaan. Het onderzoek richt zich ook op behandelmethodes: welk type werkt het best bij specifieke klachten. Daarnaast focust ze zich steeds meer op preventie. “Als we het voorkomen, hoeven we het ook niet meer te behandelen.” Daarbij zijn oordoppen onmisbaar, zegt ze.

Tom heeft zijn lesje geleerd. Hij doet nu standaard oordoppen in als hij zelf een optreden heeft of naar een concert gaat. Als hij zijn oren te veel belast, heeft hij meer last van zijn tinnitus.

Masterstudent Tara (23) weet dat ze haar oren moet beschermen, maar draagt toch vaak geen gehoorbescherming. Ze gaat regelmatig naar festivals en zo’n zes keer per maand naar een club. “Ik vind oordoppen te duur en vergeet ze vergeet.” Ze heeft één of twee keer een piep gehad, maar die ging diezelfde nacht nog weg. “Als ik op een feestje ben, ben ik vooral met het feestje bezig, niet met m’n oren.”

Ook diergeneeskundestudent Dionne (24) vergat vaak oordoppen, maar sinds ze vaker naar festivals gaat, zo’n zes per jaar,  doet ze wel aan gehoorbescherming. “Ik vind het wel vervelend dat je drie keer moet vragen wat de ander zegt, omdat je elkaar nauwelijks verstaat. Maar de muziek hoor ik nog goed.”

Dat het geluid in uitgaansgelegenheden minder wordt, is onwaarschijnlijk nu de overheid het advies van de Gezondheidsraad in de wind sloeg. “De weg via de oordoppen lijkt mij overzichtelijker”, vindt Stegeman. Maar ze ziet dat weinig mensen oordoppen dragen, zelfs niet als oordoppen er gratis worden aangeboden. “We zeggen niet dat studenten niet naar feestjes moeten gaan, maar het zou hun oren helpen als ze oordoppen dragen. Met ons onderzoek willen we te weten komen, hoe we mensen kunnen motiveren om dat toch wel te gaan doen.” 

Stegeman werkt momenteel mee aan de afronding van een onderzoek dat op basis van alle wetenschappelijke artikelen die over het dragen van geluidsbescherming geschreven zijn een conclusie trekt. Dat zit momenteel in de afrondende fase, dus wat het precieze effect van een verschil in geluidsniveau op de uitgaansbeleving heeft, kan ze nu nog niet zeggen.