Studieverenigingen krijgen scherpere alcoholregels door gedragscode

Voor de studenten van De Solleysel, de veterinaire studenten rijvereniging, is het even wennen. Tot dit collegejaar mochten ze in hun ‘verenigingskantine’ bijna de hele dag alcohol schenken, maar sinds kort is dat voor vijf uur ’s avonds uit den boze. Dat staat in de facultaire gedrags- en alcoholcode die het bestuur dit jaar voor het eerst heeft moeten ondertekenen. Dus wordt er cola gedronken tot de klok vijf uur slaat. Althans, tijdens de borrels van de studievereniging. Voor andere borrels binnen de faculteit geldt die regel niet, tot verbazing van de studenten. Hoewel zij zich best kunnen vinden in de afspraak om niet voor vijven te drinken, vragen zij zich tijdens een rondetafelgesprek met DUB af of het niet meten met twee maten is als UU-medewerkers zich daar niet aan hoeven te houden.

Gedragscode is geen inspiratiedocument
De Universiteit Utrecht stelde afgelopen juli een gedragscode op voor alle studentenorganisaties die een vorm van ondersteuning van de UU krijgen. Aanleiding om afspraken te maken tussen de UU en gezelligheids-, sport-, cultuur- en studieverenigingen, was het feit dat de universiteit vorig collegejaar twee keer in het nieuws kwam vanwege incidenten bij studentenorganisaties. Met de gedragscode wil de Universiteit Utrecht dat studenten gingen nadenken over ‘gangbare’ normen en waarden.

Maar de gedragscode is geen inspiratiedocument; er staat ook concreet in waar studentbestuurders zich aan moeten houden en wat de universiteit in ruil toezegt. Zo wordt er door studenten beloofd dat zij niets zullen doen waarmee ze de UU in diskrediet brengen. En belooft de universiteit aan de andere kant dat zij bij een incident altijd eerst contact opnemen met de vereniging voordat ze praten met de media. De exacte afspraken verschillen per faculteit, blijkt uit onderzoek van DUB. Zo heeft de faculteit Geowetenschappen aanvullende alcoholafspraken met studieverenigingen, terwijl de faculteit Geesteswetenschappen die niet heeft. Een alcoholcode was optioneel.

Praten over de gedragscode? Nee, bedankt.
DUB nodigde alle studieverenigingen van de UU uit voor een gesprek over de gedragscode. Het onderwerp lijkt gevoelig te liggen. Acht studenten van zes verenigingen wilden wel praten. Anderen ‘hadden een volle agenda’, ‘vonden het onderwerp niet relevant’ of ‘betwijfelden of ze het interessant vonden om aan te schuiven bij het gesprek’. De zeven studieverenigingen van de faculteit Sociale Wetenschappen reageerden allemaal in een gezamenlijk opgestelde brief waarin hun standpunt verwoord werd. Daarnaast kwamen zij met een afvaardiging van drie verenigingen naar het gesprek. De studenten die meededen aan het rondetafelgesprek, deden dat omdat ze benieuwd waren hoe andere verenigingen ‘het redelijk algemene stuk’ lazen.

Wie verwacht dat de gedragscode veel stof doet opwaaien, zit bij de zes studieverenigingen die met DUB spraken aan het verkeerde adres. “De gedragscode is niet heel anders dan de wet”, vinden Just en Hidde van Proton. Ook PAP-voorzitter Kimberly heeft niet het gevoel dat studieverenigingen aan banden worden gelegd door het document. “In de gedragscode staan best wel algemene normen en waarden. Dat soort regels hadden wij binnen de vereniging al. Dus er verandert niets, behalve dat die afspraken nu op papier staan.” En dat is fijn, zeggen alle zes de verenigingen. Ze zijn niet bang dat de gedragscode een stok wordt om ze te slaan. Hidde: “Het is fijn om te weten dat ons beleid klopt”.

Gedragscode of niet; je voelt je verantwoordelijk
Die ‘helderheid’ lijkt belangrijk voor de verenigingen. De studieverenigingen hebben het gevoel dat zij sinds de nieuwsberichten over de incidenten bij de studievereniging voor Aardwetenschappen onder een vergrootglas liggen. Hidde: “Er is nu zo veel aandacht voor dat wat studenten- en studieverenigingen doen, dat je nog secuurder gaat kijken naar je activiteiten. Ook al weet je dat je het eigenlijk al prima doet. Het heeft nog niet geresulteerd in concrete veranderingen binnen Proton, maar je hebt wel een ander gevoel.” Versatile-voorzitter Tamara: “Maar ik denk niet dat dat erg is, want ik zou niet willen dat mijn vereniging slecht in het nieuws zou komen. Dat wil ik voorkomen. Of er nou een gedragscode is of niet; ik voel mij verantwoordelijk.”

Maar waar begint en eindigt die verantwoordelijkheid? Moet je als bestuur in elke commissie zitten of moet je vertrouwen op het verantwoordelijkheidsgevoel van je leden? Moet je op feestjes als een havik alles in het oog houden of kun je zelf ook nog een beetje genieten? En hoe zorg je dat er geen ongewenste foto’s en teksten in je almanak terechtkomen? Just: “Bij de almanak van Proton zijn wij als bestuur eindredacteur. We kijken bijvoorbeeld of mensen niet raar op de foto staan of dronken uit hun ogen kijken. Op die manier houd je alleen de leuke foto’s over. Om de almanak toch nog een beetje ‘raar’ te maken, zetten we er foto’s in waar wij als bestuur belachelijk op staan.”

Bijna alle studentbestuurders geven aan een rol van toezichthouder te hebben binnen commissies. “Voor die verantwoordelijkheid kies je op het moment dat je bestuur gaat doen”, vindt Kimberly van Pedagogische Wetenschappen. Hidde: “Maar die verantwoordelijkheid draag je toch altijd wel een beetje? Als je met je vrienden naar een feest gaat, dan zitten dit soort normen en waarden ook in je achterhoofd. Ik doe in ieder geval altijd mijn best om mijzelf of mijn vrienden niet voor schut te zetten door bijvoorbeeld te zorgen dat we representatief op foto’s staan. Dus toen we gisteren een feestje hadden van Proton heb ik ook om mij heen gekeken wat er gebeurde. Maar dat is dus niet anders dan normaal en ik heb ook niet een minder leuke avond gehad. Het enige verschil is dat ik mij nu verantwoordelijk voel voor veel meer mensen.”

Van melden wordt het probleem groter dan het is
Toch kan er een keer wat misgaan, realiseren alle studentbestuurders zich. Volgens de gedragscode moeten verenigingen incidenten melden aan het College van Bestuur van de UU, maar dat blijkt een grote stap. Want wanneer is een incident zo ernstig dat je daarover bij het universiteitsbestuur aan de bel trekt? Ylva van De Solleysel: “We willen geen incidenten in de doofpot stoppen, maar tegelijkertijd is het lastig om te bepalen wanneer iets ernstig genoeg is om naar de universiteit te stappen. En wanneer het ook goed is als wij iets zelf aanpakken met een duidelijke waarschuwing, om vervolgens bij eventuele herhaling wel naar het College van Bestuur te stappen. Wat moeten we bijvoorbeeld doen als een minderjarige student een keer onder invloed van alcohol naar de vereniging komt? Moeten wij dat melden? Ik zou dat oplossen door die persoon naar huis te sturen en later een gesprek te voeren.”

“Studenten zijn zich niet altijd bewust van de consequenties van hun gedrag”, vult vicevoorzitter Emilie aan. “Ze realiseren zich niet dat wij in de problemen kunnen komen als zij bijvoorbeeld (te veel) drinken. Maar sinds we de gedragscode hebben opgehangen op de verenigingskamer, zijn ze zich daar wel meer bewust van. Ze realiseren zich dat het goed is om zich aan de regels te houden, omdat ze ook niet willen dat de vereniging wordt opgedoekt.” Ylva: “Maar als er toch een keer iemand dronken naar de vereniging komt, dan voelt het wel overdreven om meteen naar de universiteit te stappen. Dan wordt het een veel groter probleem dan het eigenlijk is.”

Geen drankflessen, bierkratten of fusten in het zicht
Hoe om te gaan met alcoholconsumptie is het grootste vraagstuk voor veel studieverenigingen. In de gedragscode staat dat verenigingen geen alcohol mogen schenken aan studenten onder de 18, dat minderjarige studenten geen alcohol in hun bezit mogen hebben en dat het bestuur toeziet dat er niet wordt aangezet tot overmatig drinken. Alle faculteiten, behalve Geesteswetenschappen, hebben daarnaast een aanvullende alcoholcode. Daarin staan extra afspraken die de faculteit met haar eigen studieverenigingen maakt. Zo mogen diergeneeskundestudenten geen biertje meer drinken voor 5 uur ’s avonds en mogen studieverenigingen van de faculteit Geowetenschappen nog maar ‘beperkt’ alcohol op voorraad hebben. Daarnaast mag die voorraad uitsluitend buiten het zicht van de leden bewaard worden. “Het opslaan en zichtbaar tonen van lege drankflessen, bierkratten of fusten in de ruimtes is niet toegestaan. Lege bierkratten of fusten worden zo snel mogelijk afgevoerd.”

Bij Diergeneeskunde mogen feestjes en andere activiteiten doordeweeks tot 11 uur ’s avonds duren, maar uitzonderingen zijn mogelijk. De faculteit geeft standaard toestemming voor vijf activiteiten na dat tijdstip. Zo hoeft de wekelijkse vrijdagmiddagborrel pas om 4 uur ’s nachts klaar te zijn. Van de bijna 40 andere jaarlijkse activiteiten moet twee weken vooraf een melding gemaakt worden. Het is een ruimer beleid dan bij de faculteit Geowetenschappen waar studenten tot half 8 ’s avonds in de verenigingskamer mogen zijn en alleen op aanvraag tot 10 uur ’s avonds.

Studenten van biercantus naar cantus, maar docenten niet
Ondanks dat de faculteit Geesteswetenschappen zulke extra afspraken niet heeft, wordt er volgens Moira van Muziekwetenschap ook nagedacht over alcoholgebruik. “Voor een studievereniging is het extra belangrijk om daar bij stil te staan. Je kunt kiezen voor een studentenvereniging met een cultuur die bij je past, maar een studievereniging moet open zijn voor iedereen van een studie. De veranderingen die je daarvoor moet maken zijn misschien niet radicaal, maar het zou best kunnen dat er al met al over tien jaar best wat is veranderd. Toch is het belangrijk is om als vereniging alert te blijven op of je tradities nog passen. Bij ons mag je daarom bijvoorbeeld bij de biercantus ook gewoon limonade drinken.” Hidde: “Dat is bij ons ook zo en daarom zijn we in onze communicatie van biercantus naar cantus gegaan.”

Hoewel de studenten het eens zijn met de gedrags- en alcoholregels, wringt het ook. De Solleysel heeft als rijvereniging een vergunning als sportkantine en mag volgens de wet de hele dag alcohol schenken. De alcoholcode van de faculteit heeft daar echter een einde aan gemaakt. Nu mag er pas vanaf vijf uur bier gedronken worden. Daardoor begint de wekelijkse borrel sinds dit collegejaar een uurtje later. Ylva: “Het is even wennen. Het was niet zo dat mensen vorig jaar om elf uur ’s ochtends al kneiter bezopen bij ons op de vereniging zaten, maar er werd weleens iets voor vijf uur gedronken. Als mensen nu om half vijf binnenkomen dan moeten ze opeens wachten tot ze mogen drinken. Ook medewerkers vinden dat jammer. Zij kwamen weleens na college een biertje bij ons drinken. Emilie: “Ik vind het vooral vreemd dat onze departementsborrels wel om vier uur beginnen. Daardoor wordt er soms twintig meter verderop heel hard geborreld door mensen die voor de universiteit werken, terwijl dat niet mogen.”