Summer School Utrecht: vijf uur lang enthousiast college volgen

Je zou denken dat het midden in de zomervakantie rustig is in de universiteitsbibliotheek en dat de collegezalen in de maanden juli en augustus er verlaten bijliggen. Iedereen gaat toch op vakantie? Nou niet dus. In menig collegezaal van de UU spijkeren studenten uit binnen- en buitenland hun kennis bij in de zomervakantie. Meer dan vierduizend studenten zelfs, zoals de twaalf die 750 euro neertelden voor de tiendaagse cursus Contemporary & International Conflict Management waarin ze zestig uur college krijgen.

Gemotiveerde, internationale groep studenten
Als ik iets voor tienen aankom bij de collegezaal aan de Drift zie ik nog geen andere studenten. “Is dit het college Conflict Management?", vraagt een jongen aan mij als hij het zaaltje binnenloopt. “Ik hoop het”, antwoord ik. “Oh, je bent niet de docent”, antwoordt hij. De studenten van de cursus - die in zijn geheel Contemporary & International Conflict Management heet - hebben een aantal verschillende docenten, dus een nieuw gezicht zoals dat van mij is makkelijk aan te zien voor dat van de gastdocent.

Vandaag staat Nora Stel voor de groep die onder andere verbonden is aan het Centre for Conflict Studies. “Ik heb hoge verwachtingen”, zegt ze terwijl de studenten binnendruppelen. “Ik heb van collega’s goede verhalen gehoord over jullie groep. Julie zouden erg gemotiveerd zijn.”

Van dat laatste ging ik ook al een beetje uit. Je komt tenslotte niet zomaar naar college in je vakantie. Dat schreeuwt motivatie. Of in ieder geval een flinke dosis passie voor een bepaald vakgebied.

Van Marokko tot Maleisië 
Mijn buurman in de collegebanken Guenhyeong hoopt antwoord te vinden op de vragen waar hij tegenaan liep toen hij in het Koreaanse leger zat. "Ik heb eigenlijk geen achtergrond in internationale betrekkingen of -conflicten. Op de universiteit heb ik literatuur gestudeerd. Na mijn afstuderen ben ik direct het leger in gegaan en er zeven jaar gebleven. Ik was gespecialiseerd in de gedemilitariseerde zone (een zwaarbewaakte bufferzone tussen Noord- en Zuid-Korea, red.). Tijdens mijn werk en ook jaren later bleef ik mij maar afvragen waarom we elkaar bevechten."

Het is een unieke motivatie zo blijkt tijdens het rondje waarbij de studenten uit Marokko, Italië, Maleisië, Engeland, België, Singapore en Utrecht zich voorstellen. Ook Nora Stel wil namelijk weten wat de studenten hier heeft gebracht. “De meeste mensen gaan toch op vakantie”, zegt ze tegen de groep.

Ik hoor een heel aantal keer een student vertellen dat hij een master in deze richting overweegt en via het zomerse studieprogramma wil ontdekken of dat ook echt wat is. Daarnaast is er ook een handjevol fanatiekelingen dat al in deze richting studeert, maar tijdens de zomervakantie nog wat meer de diepte in wil. "We hebben allemaal een passie om een oplossing te vinden voor de conflicten in de wereld”, zegt Guenhyeong die nu anderhalve week met zijn studiegenoten in de collegebanken zit.

Je kunt niet om conflict heen
“Internationale betrekkingen worden beïnvloed door conflict”, begint Nora Stel te vertellen die onder andere onderzoek heeft gedaan naar de situatie van Palestijnse vluchtelingen in Libanon. “Als je geïnteresseerd bent in die regio dan kun je niet om het thema conflict heen, omdat het alles daar bepaalt.” Dat is ook meteen het thema van het college. “Palestijnse vluchtelingen in Libanon, betrokken bij oorlog en buitengesloten van vrede” prijkt er in de reader.

Het college begint met een schets van de situatie van de Palestijnen in Libanon. “Voor de oorlog in Syrië vormden de Palestijnse vluchtelingen 10 procent van de bevolking van Libanon”, vertelt Stel. "Zij worden geconfronteerd met de slechtste leefomstandigheden van alle Palestijnen in opvanglanden in het Midden-Oosten. 51 procent van hen woont nog in vluchtelingenkampen. Dat getal is hoger dan in andere landen die Palestijnen hosten. In Libanon kunnen deze vluchtelingen geen staatsburger worden."

Stel gaat nog even door. Ze blijft daarbij niet bij een opsomming van kernfeiten. Nadat zij zich hardop heeft afgevraagd hoe die situatie kan blijven bestaan terwijl Libanezen zich betrokken voelen bij de Palestijnse zaak, gaat ze meer de diepte in dan ik gewend ben van 'gewone' colleges. Misschien komt dat wel omdat ze 2,5 uur de tijd heeft (zonder pauzes) om te spreken.

2,5 uur aandachtig pennen
Volgens de gastdocent is een verklaring voor de situatie in Libanon te vinden in het proces van securitisatie: een proces waarbij iets tot een bedreiging wordt bestempeld. In dit geval de Palestijnen, maar waarschuwt Stel dat hoeft zich niet te beperken tot mensen. De natuur of gezondheid kan ook als bedreiging worden bestempeld. 

De studenten luisteren aandachtig. Waar er tijdens een college vaak na driekwartier wat onrust ontstaat omdat iedereen verlangt naar een pauze, blijft hier iedereen driftig meetikken alsof het nog steeds de eerste tien minuten van college zijn. Na de pauze gaan de studenten met hetzelfde enthousiasme opnieuw 2,5 uur aan de slag. Dit keer moeten ze de theorie van securitisatie toepassen op de nieuwe stroom vluchtelingen in Libanon. Door de komst van de Syriërs is op dit moment één op de drie inwoners daar vluchteling, vertelt Stel. De impact daarvan op de samenleving is groot en kan als bedreiging worden gezien (een proces van securitisatie dus).

"Zinvol", noemt Guenhyeong het college achteraf. "Hoewel ik nog geen antwoord heb gevonden op mijn vraag waarom mensen elkaar bevechten. Maar misschien is het belangrijkste wat ik leer, dat mijn blik verbreed wordt en dat ik daarmee liefde krijg voor anderen."