Te bloot voor de bak

Regelmatig worden universiteits- en hogeschoolbladen door het college van bestuur uit de bakken gehaald. Ze zouden te bloot of te onsmakelijk zijn. Folia deed een onderzoek naar covers die volgens colleges te ver ging. Oordeelt u zelf. “Colleges moeten onthouden dat een studentenblad niet hun persoonlijke visitekaartje is.”
Tijdens de opening van het academisch jaar in Tilburg is de oplage van Univers, het magazine van Tilburg University, uit de bakken verwijderd. Het Tilburgse College van Bestuur vond de coverfoto – waarop een model op straat ligt naast wat een plasje braaksel moet voorstellen – onsmakelijk. Het is niet de eerste keer dat bestuurders zich bemoeien met hogeronderwijsjournalistiek. Hieronder enkele voorbeelden van covers met een luchtje:
Univers: Uitgaansgids
Hoofdredacteur Francine Bardoel: ‘Het magazine is op de dag van de opening van het academische jaar uit de bakken gehaald. Dat is niet aan ons gemeld en ook de redactieraad wist van niks. Het is op een stiekeme manier gebeurd en de reden was dat het CvB van mening was dat het een onsmakelijk beeld was en dat we met deze cover de bierconsumptie promoten. Dat is onzin: het enige wat we in beeld wilden brengen is wat het voor consequenties kan hebben als je veel drinkt. Het weghalen van de oplage neigt naar boekverbranding. Ik denk trouwens dat het niet alleen om deze specifieke cover gaat, maar dat de afdeling   communicatie van Univers liever een pr-blaadje wil maken.’  

Univers: Diederik Stapel
Eerder publiceerde het blad een cover waarin Diederik Stapel op de korrel werd genomen. Bardoel: ‘Ook hier werd de term onsmakelijk in de mond genomen, maar werd er vanuit het CvB verder geen actie ondernomen.’
Mare: Mishandeling bij Minerva
Hoofdredacteur Frank Provoost: ‘Minerva werd geterroriseerd door een klein groepje leden en die mensen werden door het bestuur van de vereniging nooit echt bestraft. Dat riep zo veel weerstand binnen Minerva op dat ze, geheel tegen wat voor hen normaal is, met ons wilden praten. Er was sprake van vier mishandelingen en een poging tot aanranding in vijf maanden. Wij brachten dat op de cover en dat blad werd verwijderd bij de rechtenfaculteit. Niet door de communicatiedienst maar door overijverige werkstudenten, waarschijnlijk met een Minerva achtergrond.’ 

Vox:  Wat snuiven studenten
Vox maakte een coververhaal met als titel Wat studenten snuiven en slikken. Hoofdredacteur Annemarie Haverkamp: ‘Wij verschijnen altijd op donderdag en de zaterdag erop was er een open dag. Overal waren de bakken leeggehaald, maar we hebben nooit kunnen achterhalen of het bestuur of de communicatieafdeling hier achter zat. Het bizarre was: de maandag erna waren de bakken weer bijgevuld.’
ANS:   Drankpromotie
Hoofdredacteur Henk Strikkers: ‘Bij mijn eerste nummer als hoofdredacteur van Ans, het onafhankelijke studentenblad uit Nijmegen, begonnen meteen de problemen. Er zat altijd een nummer van Ans in de tasjes voor eerstejaars samen met ondere andere Vox en een hoop folders. Voor de Radboud Universiteit vormde de cover samen met het voorwoord het probleem, omdat de universiteit vond dat we “zuipen te veel zou promoten”. Nonsens, aangezien we voor de foto nauwelijks iets hebben moeten veranderen in het studentenhuis waar we te gast waren. Enfin, het was niet de boodschap die de Radboud Universiteit wenste uit te dragen tijdens de introductie en dus werden we geweigerd voor de introductietasjes. Dat eerstejaars zouden snappen dat het niet de mening van de universiteit was, maar van een onafhankelijk studentenblad, vond men niet terzake doen.’
Folia Magazine: Orale seks
Jos Petit (instroomcoördinator HvA): ‘Op de cover van Folia Magazine 34 stond een briefje dat handelde over orale seks. We hadden in die week een open avond en daarom heb ik alle magazines in mijn gebouw omgedraaid. Dat kwam goed uit, want het blad was gesealed en zo kwam de ondernemersspecial van Ace in het zicht te liggen. Normaal maakt een cover me niet zo veel uit, maar het leek alsof de redactie hier leek te zeggen: “Kijk eens hoe ver wij durven te gaan.” En dat straalt natuurlijk ook af op de hogeschool. Toen Havana nog bestond stond er ooit een advertentie in voor het Hoeren en Pooierfeest. Dat nummer zou meegaan in de tasjes bij de meeloopdag. Die hebben we er toen allemaal weer uitgehaald.’
Sensor : Suggestieve kop
Hoofdredacteur Han Geurts: ‘We hadden voor een stuk over theatersport een aantal internationale studenten geïnterviewd. De kop boven het stuk was een letterlijke quote van een van de studenten: ‘I ended up sitting on my teacher.’ De student in kwestie was niet blij en ging klagen bij haar docent die het hogerop zocht en zo bij het College van Bestuur belandde. Die vond dat de student gelijk had en haalde een deel van de oplage uit de bakken. Het bestuur was van mening dat een geïnterviewde altijd inzicht in de koppen moet krijgen. Waanzinnig natuurlijk, zeker omdat het een quote van de student zelf was.’ 
Punt: Blote borst op de cover
Hoofdredacteur Arold Roestenburg: ’Een student van Avans had in de Playboy gestaan en in de krant hadden we een interview met haar. Op de cover werd het interview aangekondigd en daar zag je een borst. We hangen het blad altijd op op de muur en toevallig kwam iemand van Bureau Communicatie langs die meteen naar het bestuur rende. Dat wilde dat het blad niet gedrukt zou worden, maar dat was al gebeurd. Daarna werd gezegd dat het mijn risico was en heb ik er niets meer over gehoord.’

Een blad is geen visitekaart
Bladen uit bakken verwijderen is een maatregel die voortkomt uit angst dat de goede naam van het instituut beschadigd zal worden, vindt Jaap de Jong, hoogleraar journalistiek & multimedia van de Universiteit Leiden. De Jong is bezig met een onderzoek naar de onafhankelijkheid van universiteitsbladen. ‘Colleges moeten goed onthouden dat een studentenblad niet hun persoonlijke visitekaartje is. Deze bladen zijn er om een kritische blik op de universiteit te werpen en genieten vrijheid van pers.’ Het goede beeld van de universiteit, aldus de hoogleraar, moet vooral worden behouden voor de ouders van nieuwe studenten. Daarom wordt een blad vaak verwijderd als er een open dag gepland is. ‘Dat is naïef. Alsof die ouders niet weten wat er gebeurt in een studentenleven.’
Het laten verwijderen van één uitgave is volgens De Jong geen ramp, maar als een blad op deze manier onder druk wordt gezet gaat het te ver. Hij is bang dat redacties zelfcensuur gaan toepassen. ‘Als een blad zelf stukken gaat tegenhouden vanwege de wil van het bestuur, dan is er niet langer sprake van een onafhankelijk blad.’ Over de beslissing om een editie alleen te verwijderen tijdens een open dag en daarna weer terug te leggen heeft De Jong een duidelijke mening: ‘Dat is gewoon kinderachtig.’