Tentamenstress: ‘Ik werd ineens wakker op de vloer’

Na een nacht doorhalen, stond Emiel op de dag van zijn eerste tentamen vroeg op. Hij dronk een bakje koffie en trok z’n jas aan om te gaan. “Maar toen werd ik ineens wakker op de vloer", vertelt hij. "Ik probeerde op te staan. Blijkbaar te snel, en ging weer out. Daarna werd mijn vader wakker van de herrie en zei dat ik moest blijven liggen.”

Emiel had het geluk dat hij thuis was. “Meestal gebeurt het en plein public”, zegt Hans van Woudenberg, coördinator Bedrijfshulpverlening (BHV). De BHV’ers van de UU worden te hulp geroepen als studenten onwel worden. Ieder jaar vallen er tien tot twintig studenten flauw in een universitair gebouw.

De BHV’ers vragen aan iedere student die na het flauwvallen weer bij kennis is wat de oorzaak zou kunnen zijn geweest. “We gaan het gesprek aan,” zegt Van Woudenberg. “Hoe komt dit nu, en hoe kunnen we het voorkomen?” De belangrijkste oorzaak lijkt volgens hem steeds te zijn dat studenten door de studiedruk een tijdelijk ongezonde leefstijl hanteren: slecht eten en weinig slapen.

“Maar de studenten hebben vaak ook stress,” vult Patrick Kalverboer, ook coordinator BHV, aan. “Ook daardoor zie je dat ze out gaan.” Wanneer er sprake is van een psychische aanleiding, zoals een depressie of faalangst, is het volgens de twee raadzaam dat de student hier begeleiding voor zoekt, bijvoorbeeld bij een studentenpsycholoog.

Bijna zeven op de tien studenten ervaart ‘vaak tot zeer vaak’ prestatiedruk. Daarnaast heeft 14,4 procent ‘zeer serieuze’ angst- en depressieklachten. Ook kan er sprake zijn van faalangst. 

Jeanette van Rees is  psycholoog aan de UU en ziet de ernst van faalangst en wat voor impact die op een student kan hebben. Veel studenten met faalangst zijn perfectionistisch. “De studenten werken heel hard om te vermijden dat ze falen en doen veel te veel," zegt Van Rees.

Een andere vorm van faalangst is juist het vermijden van studeren. Van Rees: "In dat geval begint de student altijd te laat met studeren. Zo hebben ze een alibi voor zichzelf voor het geval een tentamen niet wordt gehaald. Ze hebben immers niet genoeg gestudeerd." Deze studenten durven in feite niet voor de volle 100 procent studie-inzet te gaan, omdat ze denken dat de mogelijkheid bestaat dat dit onvoldoende is.

Emiel snapt wel waarom hij flauwviel. Ook hij heeft faalangst. “Het was aan het begin van de tentamenweek”, begint hij. “Ik at alleen maar troep en ik zat elke avond tot die in de nacht te studeren, haalde zelfs nachten door. Ik moest hoe dan ook een goed cijfer halen.”

De belangrijkste tips om niet flauw te vallen van Hans van Woudenberg zijn simpel en duidelijk: eet goed en slaap regelmatig. In een drukkere periode komt de student zowel fysiek als mentaal onder druk te staan. "Er is regelmaat nodig in deze tijd", aldus Van Woudenberg.

Ook is het volgens hem handig om standaard druivensuiker in je tas te hebben zitten, "voor het geval dat." Studenten die medicijnen gebruiken moeten volgens de BHV-coordinator extra goed op de gezondheid letten. "Vaak reageren medicijnen op een verstoorde regelmaat", benadrukt Van Woudenberg.

Het gebruik van pepmiddelen zoals Ritalin werkt volgens de BHV'ers averechts. Met name de 'kater' die je na afloop van het gebruik van deze middelen hebt, helpt niet. "Het is te vergelijken met een jetlag", zegt Hans van Woudenberg. Een nachtje doorhalen helpt op geen enkele manier om je tentamen of examen goed te doen. "Je lichaam is de baas en zegt stop, en dan val je flauw."

Dus in het kort: zorg voor jezelf. Eet goed, slaap voldoende, en pas op met je (zelf voorgeschreven) medicatie.

Het DUB videoteam ging op pad om te vragen hoe ongezond studenten leven tijdens drukke, stressvolle periodes.

Het alarmnummer van Universiteit Utrecht is 030 2534444. Wanneer dit nummer wordt gebeld, komt een van de 1400 BHV’ers ter plaatse om te handelen. De BHV’ers van Universiteit Utrecht zijn 24/7 oproepbaar. "We zijn trots op onze BHV-organisatie. Het zijn goeieriken”, aldus Hans van Woudenberg.