UCU en de arbeidsmarkt: maakt onbekend, onbemind?

De wereld was heel anders in 1998. Toen werd University College Utrecht (UCU) opgericht. Het was het eerste college in Nederland dat zich richt op een internationaal publiek: een brede Engelstalige bacheloropleiding met de naam Liberal Arts & Sciences. Wie hier wil studeren moet een selectieprocedure overleven en bereid zijn op de campus te wonen. De campus werd gerealiseerd op het terrein van de voormalige Kromhoutkazerne dat toevallig 100 jaar geleden werd aangelegd.

Eind vorige eeuw groeide de economie als kool, dito de werkgelegenheid. Men verwachtte dat de rappe opkomst van internet hier nog een flinke schep bovenop zou doen. Het stond buiten kijf dat iedere UCU-student die deze honoursopleiding volgde waarin studenten hun eigen vakkenpakket kunnen kiezen, na het afstuderen binnen no-time een topbaan zou vinden.

“Maar binnen een paar jaar zou de wereld dramatisch veranderen en de euforie verdwijnen”, aldus gespreksleider en UCU-alumnus Hans Hindriks in zijn inleidende praatje tijdens deze feestelijke dag. In 2000 spatte de internetzeepbel uiteen. Een jaar later zetten twee vliegtuigen op 9/11 de wereld op z’n kop, gevolgd door de oorlogen in Irak en Afghanistan, en de terroristische aanslagen in Londen en Madrid. Toen in 2008 de economische crisis begon, culmineerden de angst en ontevredenheid en begon het aantal werklozen te groeien. Tegen die achtergrond moeten de huidige UCU-studenten hun toekomstige carrière nu bezien. Daarom wordt op deze vrijdag 6 september niet alleen stilgestaan bij het bijzondere onderwijs van UCU dat al gauw navolging kreeg in het land. Ook wordt kritisch gesproken over de kansen en valkuilen voor liberal arts-studenten op de arbeidsmarkt. Want hebben breed opgeleide studenten carrièretechnisch eigenlijk wel meerwaarde? En hoe kunnen ze zich in de huidige omstandigheden het beste voorbereiden?

Werkgevers mogen daar eerst hun licht over laten schijnen, in de Dining Hall van de UCU-campus. “Liberal arts is een algemene en brede opleiding, dus is het zaak om uit te blinken in vaardigheden”, concludeert UCU-alumnus en consultant Dennis Keller. “De UCU is daarin heel goed. Je krijgt een opdracht waarvan de deadline drie uur later ligt en het werk van topniveau moet zijn.”

Het advies van headhunter Claartje Onderwaater: “Specialiseer je. Kies minimaal één op feiten gebaseerde specialisatie. Ben je goed in talen? Dan is het heel zinvol om je daar ook in te specialiseren.” Dat specialiseren moet voornamelijk tijdens de master gebeuren, meent headhunter Paula ter Beek. “Bedrijven zoeken uiteindelijk toch naar het veilige en vertrouwde, in plaats van naar breed geschoolden.”

“Bouw een netwerk op, door de kleinschaligheid en het internationale karakter is het concept van University College hiervoor uitstekend”, stelt journalist en docent Roy van Dalm. “Niet zozeer het diploma van UCU of vaardigheden zijn belangrijk, maar vooral wat je tijdens je studietijd allemaal ernaast hebt gedaan”, meent directeur van een internationale pianowedstrijd Quinten Peelen. Ook gehoord: neem risico’s, grijp je kansen of creëer ze desnoods zelf, doe een stage.

Zoveel mensen, zoveel opvattingen over wat UCU-studenten moeten doen, lijkt het wel. Uit de vragen uit het publiek blijkt dat de aanwezige studenten niet zo goed inzien hoe ze het allemaal kunnen combineren. Het nodige instemmende gemompel klinkt als een student opmerkt: “Stage lopen, talen leren, vaardigheden trainen en extracurriculaire activiteiten ondernemen. Dat is mooi allemaal, maar door het drukke programma van UCU is daar amper tijd voor.”

Na het symposium gaan alumni in kleine zaaltjes in het Locke-gebouw in gesprek met studenten. “Probeer alles te doen wat daarstraks gezegd is, maar het allerbelangrijkste is om gewoon plezier te maken”, relativeert alumna Eugenia de beladen discussie van eerder. Echt zorgen maakt zij zich niet over de toekomstkansen van de studenten tegenover haar. Alumna Marieke evenmin: “Ik verwachtte vandaag een feestelijke viering van het jubileum, maar het was een zware discussie. Met een UCU-bachelor vind je ongetwijfeld een baan, maar het zal nu misschien wat langer duren.”

Een veelgehoord punt van vanmiddag is dat een bachelordiploma Liberal Arts relatief onbekend is in Nederland, hetgeen door veel studenten en alumni als problematisch wordt ervaren. “Moeten we meer doen aan vergroting van de naamsbekendheid”, vraagt UCU-exchange officer Carla Kist zich daarom af. Niet nodig, stelt Eugenia. “Het is niet heel bekend. Maar iedereen die ik ken van UCU heeft nu een goede baan.”

Als voorbeeld noemt iemand het prestigieuze diplomatenklasje van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van de 18 deelnemers komen er vier van de UCU. Uit een inventarisatie van UCU blijkt ook dat zeven van de tien UCU’ers uiteindelijk na hun studietijd binnen drie maanden een baan vindt.

Een afgestudeerde van Amsterdam University College (AUC) vertelt dat ze bij sollicitatiegesprekken nogal eens moet uitleggen wat liberal arts is, zoals laatst bij het internationale advocatenkantoor Allen & Overy. Alumna Marieke: “Het is juist een grote kans als je alles kunt uitleggen!” “Het kost wel veel tijd en moeite”, antwoordt de AUC-afgestudeerde. “Maar je ziet inderdaad dat ze bij sollicitatiegesprekken vervolgens wel heel geïnteresseerd zijn. Het concept is in Nederland nog niet bekend, maar over een paar jaar nemen wij mensen met een university-collegediploma het over.”