Uit in Utrecht? 20-plus is nieuwe norm

Op donderdag, vrijdag en zaterdag ben je in verschillende Utrechtse cafés niet meer welkom als je onder de 20 bent. Bij echte studentencafés zoals de De Beurs, Het Pakhuis en Café Hofman hoef je op die dagen niet meer in de rij te gaan staan: je komt er niet meer in.

“Het is ongelooflijk rot, binnenkomen in een kroeg is sinds een half jaar steeds lastiger”, zegt Joost (18) die voor de zomer net zijn middelbareschooldiploma haalde. “En als je dan ergens binnen bent, is er continu die spanning of je er niet alsnog wordt uitgepikt. Nu wijk ik voor een biertje vaak uit naar 't Pandje. Wat ik vervelender vind, is dat bij steeds meer clubs je studentenpas verplicht is. Dat vind ik ook een beetje apart.”

Ook student Mara (19) baalt van de aangescherpte regels. “Nu krijgen we bij voorbaat al te horen dat je zonder ID of als je jonger bent dan 21 de rij kan verlaten. Op het Janskerkhof zijn alle kroegen 21-plus. Vrienden van mijn leeftijd stellen steeds vaker voor om in een andere stad uit te gaan. Het is ook nogal jammer: de vrienden die wel 21 zijn, kunnen op deze manier ook niet doen en laten waar ze zin in hebben als ze met mij op pad is.”

Bang voor een boete
Het lijkt een trend dat steeds meer Utrechtse cafés zich richten op 20-plussers. Volgens deskundigen en horecaondernemers is die ontwikkeling niet los te zien van de aangescherpte wetgeving. Sinds 2014 mag er aan 18-minners geen alcohol meer geschonken worden. Café-eigenaren hebben er een zware kluif aan om te controleren wie van hun gasten legaal het bierglas aan de lippen mag zetten. Met een hogere leeftijdsgrens voorkom je dat probleem, zeggen de deskundigen.

Het Pakhuis op Janskerkhof is één van de kroegen die bij de deur alleen nog 20-plussers binnenlaat. Inderdaad vanwege de ‘alcoholleeftijd’, aldus eigenaar Remco de Beus. Aan de deur de leeftijd controleren is gemakkelijker dan aan de bar. “Kroegeigenaren durven simpelweg het risico op de fikse boetes niet te nemen”, duidt Annet Koerhuis die horeca-organisaties helpt hun aantrekkingskracht te vergroten.

20-plus geeft meer uit
Maar waarom verhogen de cafés de leeftijd naar 20 of 21 terwijl je met 18 legaal een biertje mag drinken? Dat antwoord heeft ook te maken het riscio op een boete, zeggen deskundigen. Het leeftijdsverschil tussen bijvoorbeeld een 17- en 18-jarige is moeilijker vast te stellen dan met iemand van 20. Minderjarigen willen nog weleens een valse ID-kaart hebben of de kaart meenemen van een vriend van 18. Als je de grens flink ophoogt, vermijd je dat probleem.

Volgens Annet Koerhuis spelen er meer zaken een rol waarom kroegen alleen nog 20-plussers willen toelaten in de weekeinden. Zo zien cafés al jaren het aantal gasten teruglopen, ook onder jongeren. Deze groep kiest steeds vaker voor bijzondere evenementen en festivals, wat ten koste gaat van traditioneel cafébezoek. Jongeren van 18 geven liever af en toe veel uit aan iets bijzonders dan steeds weer aan hetzelfde. Annet Koerhuis: “Dat betekent dat cafés moeten zoeken naar een andere doelgroep en gasten die gemiddeld meer te besteden hebben.”

Bij Van Velsen en De Kneus zijn 18-jarigen welkom

Café Van Velsen, dat veel aanvoer heeft van het Utrechtse Conservatorium, doet niet mee aan de trend en stelt de deuren open voor iedereen. Hoewel bedrijfsleider Gregory Schurink het besluit van sommige kroegen niet snapt, weet hij dat je als 25-jarige Utrechter naar een ander soort kroeg wilt dan waar 18-jarigen feesten. “De spoeling is hier vrij dun. Er is dus een markt voor.”

Ook zijn er studentenkroegen die trouw blijven aan hun jonge achterban. Zo zijn bij feestcafé De Kneus aan de Nobelstraat achttienjarigen nog steeds welkom. De leeftijd ophogen is voor bedrijfsleider Jurre van der Spek geen optie. “Als studentencafé kun je het niet naar je gasten verantwoorden dat ze doordeweeks gezellig een biertje kunnen komen drinken maar in het weekend niet welkom zijn, zoals bij Het Pakhuis. De verhoging van de leeftijd waarop er alcohol geschonken mag worden, heeft dit voor ons ook niet veranderd. Een beveiliger en controles door barpersoneel voorkomen dat er geschonken wordt aan minderjarigen.”

Sociale controle
Volgens student Mara (19) zijn er meer kroegen waar je zonder problemen binnenkomt. Dat zijn of de plekken waar je een drankje doet, of de kroegen waar doorgaans veel wordt gedronken, zoals Chupitos: een shotjesbar. “Maar de uitspraak in DUIC dat mensen onder de achttien alleen stappen om zich te bezatten, vind ik raar. Je kan niet iedereen over één kam scheren. Ik drink drie biertjes en vind het dan wel prima. Naar mijn weten drinken mensen boven de 21 pas echt flink.”

Dat er meer akkefietjes gepaard gaan bij jonger publiek of dat zij vaker ‘stomdronken’ zijn zoals de bedrijfsleider van De Beurs  suggereerde in dat artikel van DUIC, valt volgens Van der Spek reuze mee. “Studenten brengen een hoop gezelligheid en zijn vaak in de stad te vinden. Voor ons als café zorgt dit ervoor dat we elke avond veel vaste gasten mogen ontvangen. Dit betekent een vaste doelgroep waarbij men elkaar kent en waarbij sociale controle heerst. Dat is een groot voordeel; veilig uitgaan en een veilig gevoel van onze gasten.”

Nog steeds aantrekkelijk
Utrecht staat ondanks alle veranderingen anno 2017 nog steeds op nummer drie in de top tien leukste studentensteden van Nederland, dat blijkt uit een enquête van Elsevier in samenwerking met de Nationale Studentenenquête (NSE). Ze keken daarbij naar de aantrekkelijkheid van de kroegen, clubs en restaurants. Om ook de leukste studentenstad te blijven, moet je wel innovatief zijn, meent Annet Koerhuis: “Dat kan ook bij horecaconcepten voor 18 tot 21-jarigen. Vernieuwen en minder kopiëren is interessant voor de portemonnee en prettig voor de jongeren. Zeker in Utrecht is hiervoor markt genoeg, je moet je alleen echt gaan verplaatsen in je publiek en jouw concept daarop aanpassen.”

De Utrechtse politiek ziet het niet somber in voor de jongeren die nu meer beperkt zijn in hun cafékeuze. Zo zegt Student & Starter niet bang te zijn dat er uiteindelijk helemaal geen uitgaansgelegenheden overblijven voor de tussengroep. Tegen DUIC: “Er staan dan vast ondernemers op die zich specifiek gaan richten op deze doelgroep.”

Videoverslaggever Christine van Dijk ging de straat op en vroeg jongeren naar mening over de verhoogde leeftijdsgrens in de Utrechtse horeca.