Uitgaan in Utrecht: redelijk veilig, soms eng druk
Aanrandingen op straat, vechtpartijen, gedrang door drukte: uitgaan in de Utrechtse binnenstad is niet altijd veilig. Op doordeweekse dagen zouden beveiligers de drukte in kleine kroegjes beter kunnen reguleren, maar over het algemeen lijken studenten zich veilig te voelen in de stad.
Jorgos (19), hogeschoolstudent Commerciële Economie, kijkt niet meer op van de “wekelijkse vechtpartijen” in de Utrechtse binnenstad. “En als vrouwen hier na drie uur ’s nachts alleen door de stad lopen, worden ze minstens dertig keer lastiggevallen.”
Hij was bij de ‘verdrukkingsavond’ in discotheek Woolloomooloo. In augustus ontstond bij de in- en uitgang paniek. Te veel mensen wilden tegelijk de disco in of uit. Mensen vielen en een jongen brak hierbij zijn oogkas. Na een nieuw veiligheidsplan is de discotheek in oktober weer open gegaan. “Ik stond op een afstand, maar zag mensen duwen en trekkend over elkaar heen lopen. Er waren simpelweg te veel mensen binnengelaten.”
Volgens de UU-studenten Rechten en Kunstgeschiedenis Bente (21) en Joelle (21), is dat laatste een veelvoorkomend probleem. “Vooral in de kleine kroegjes zoals ‘t Pakhuis, café de Kneus en café Jaloezie, zitten vaak te veel mensen binnen. Op maandag, dinsdag en woensdag - dagen waarop veel studenten uitgaan - zijn er geen beveiligers aanwezig. Dan is er niemand die zegt: stop, het is vol.”
Joelle voelt zich niet altijd veilig als ze uitgaat. Dat komt ook door de aanrandingsverhalen van eind vorig jaar. Ook al woont ze in hartje centrum, toch pakt ze de fiets. Smalle steegjes mijdt ze liever, omdat daar ‘geen enkele vorm van toezicht’ is. “Een aantal jaren geleden stond ik met een Spa Rood in een café. Toen ik even achterom keek en weer terug naar mijn glas, bruiste het enorm. Er was iets in mijn drankje gedaan.” Meteen schakelde ze een beveiliger in, die de inmiddels verdwenen daders er niet meer in zou laten.
Ook Bente is wel eens lastiggevallen. “In de tijd van die aanrandingen, liep ik op straat en kwam er een man naar me toe die me iets wilde vragen. Hij kwam steeds dichterbij. Ik wendde me af en ben snel een andere kant uitgelopen.” De meiden zijn het erover eens: je moet tijdens het uitgaan goed opletten, op tijd je grenzen aangeven en een beveiliger inschakelen als er iets onprettigs gebeurt.
Het interventieteam rukt uit
Bij Utrechtse cafés spelen beveiligers in op het turbulente uitgaansleven, met bijvoorbeeld het strikt handhaven van het deurbeleid. Zo moeten bezoekers bij danscafé Hofman op vrijdag een minimumleeftijd hebben van 21 en op zaterdag van 23 jaar.
Andere “verstoringen” worden rigoureus aangepakt. Zo’n twee keer per maand wordt er een bezoeker uitgezet, zegt Tessa (24), leidinggevende op de dansavonden. “Dat kan zijn doordat ze bijvoorbeeld binnen roken. Ook fietste er ooit een junk door het terras, die alles omver schopte en doodsbedreigingen aan mijn adres uitte. Diezelfde avond nog werd hij opgepakt.” Hofman kan altijd contact opnemen met het UITteam, vertelt Tessa. “Als er problemen zijn, komt er meteen een wijkagent naar ons toe.”
Het Utrecht Interventie Team bestaat uit een vast team van politiemensen dat werkzaam is vanuit het binnenstadsbureau. Op donderdag- vrijdag- en zaterdagnacht is het UITteam in de binnenstad aanwezig om uitgaansgeweld aan te pakken. Door in de nacht non-stop contact te houden met de ondernemers of portiers over bijvoorbeeld de sfeer en eventuele incidenten, kunnen ze snel optreden met als doel escalatie te voorkomen. Door vroegtijdig mensen aan te spreken op normafwijkend gedrag, voorkomen ze vaak incidenten, zegt Emile Vermeulen, coördinator van UIT.
Het UITteam is altijd druk, Vermeulen. “Over het algemeen is de politie te vinden op de plekken waar veel uitgaanspubliek samenkomt. Ons drukste toezichtgebied is gelegen tussen het Vredenburg, Neude en Janskerkhof. Op een doorsnee uitgangsavond gebeurt er altijd wel wat, maar grote openbare ordeverstoringen blijven vaak uit. Incidenten die vaak voorkomen zijn vechtpartijtjes, wildplassen en vernielingen.”
Voorkomen is beter
In Grand Café Lebowski op het Domplein zijn er ook niet vaak grote ‘verstoringen’. Er is alleen extra beveiliging tijdens grote feesten, zoals Koninginnedag en het Smartlappenfestival, zegt assistent-manager Tess (28). Alleen dan zijn er wel eens problemen. “Zo werd Kevin gekidnapt, ons opgezette minipaardje (Lebowski staat bekend om zijn vele opgezette dieren als decoratie, red.). Later werd hij door de daders teruggebracht.” Verder zijn er volgens Tess weinig problemen. “Ons barpersoneel praat rustig met gasten die bijvoorbeeld te veel gedronken hebben. Dan komen we er altijd wel uit.”
Club Basis aan de Oude Gracht filtert aan de deur op mensen die weten waar de club voor staat en de agenda kennen. Manager Jorn Lukaszczyk: “Mensen moeten ouder zijn dan 18. Als ze al te veel onder invloed zijn, komen ze er niet in. Voordat mensen bij ons naar binnen mogen, vertellen we hen wat voor soort feest er is. Wij programmeren in een specifiek genre - house en techno -, dus is het handig als mensen weten wat ze kunnen verwachten.”
Plasmasten en bewaakte fietsenstallingen
Om het Utrechtse uitgaansleven veilig te houden, heeft de gemeente Utrecht samen met de horecagelegenheden, het Openbaar Ministerie en de politie afspraken gemaakt. De belangrijkste samenwerkingsafspraken zijn vastgelegd in het convenant Veilig Uitgaan. Via cameratoezicht hoopt de gemeente ‘strafbare feiten te voorkomen’. Tijdens de uitgaansavonden wordt er live naar de beelden gekeken door de afdeling cameratoezicht van de politie. De werknemers staan in direct contact met de politiemeldkamer waardoor de politie snel kan optreden.
Onderzoek: studenten voelen zich niet onveilig
Bachelorstudenten van de opleiding Sociale Geografie deden in mei en juni 2015 een onderzoek naar veilig uitgaan in de Utrechtse binnenstad. Vier op de vijf van de ondervraagde studenten gaat minstens één keer per maand uit in Utrecht. In totaal deden 640 studenten mee aan het onderzoek, van wie vierhonderd mannen en 240 vrouwen. Van degenen die minimaal eens per maand de stad ingaan, zegt 85 procent zich niet onveilig te hebben gevoeld in het afgelopen half jaar. Degenen die zich wel onvelig voelden is in meerderheid vrouw.
Opvallend is dat verlichting een belangrijke invloed heeft op het veilig voelen van studenten, vertelt Michiel Van Houtum, één van de vier onderzoekers. “Dat kan bijvoorbeeld zijn doordat zij dan een overzicht van de omgeving hebben.” Camerabewaking voegt niets toe aan de veiligheidsbeleving, zegt Van Houtum. “Waarom dat is weten we niet, omdat we een kwantitatief onderzoek deden en dus niet hebben doorgevraagd."
"Ook hebben we gevraagd of de student denkt dat een uitgaanssituatie waarin hij of zij onder invloed is van alcohol, reducerend werkt op de onveiligheidsbeleving. Dit blijkt niet of nauwelijks uit te maken. Maar de vraag is hoe groot de kans is dat een student die hier op heeft geantwoord daadwerkelijk wel eens in een uitgaanssituatie geweest is waarin hij of zij nuchter is gebleven en zich tevens onveilig voelde.”
Dit onderzoek is overigens niet representatief voor de gehele Utrechtse studentenpopulatie, zegt Van Houtum. “Het gaat bijvoorbeeld alleen over uitgaan in de binnenstad, dus niet over het naar huis fietsen. Als je bijvoorbeeld naar Lunetten of Kanaleneiland fietst zullen mensen zich misschien een stuk onveiliger voelen, omdat het daar bijvoorbeeld een stuk minder goed verlicht is.”