Utrechters mijden steeds vaker de drukke fietspaden

Uit een onderzoek van masterstudent Frank de Winter voor de Gemeente Utrecht blijkt dat 89 procent van de Utrechters de fietspaden als te druk ervaart. Daarnaast geeft twee derde (60 procent) van de 950 ondervraagden aan daadwerkelijk last te hebben van de drukte. 

Het zijn vooral ouderen die de fietspaden als druk ervaren, bleek uit het onderzoek van De Winter. Hij denkt dat dit kan komen doordat ouderen minder wendbaar zijn en daardoor minder snel kunnen reageren op een gevaarlijke situatie.

“Er is een onderzoek geweest naar ouderen in het autoverkeer,” vertelt Frank de Winter, die inmiddels een baan heeft gevonden als mobiliteitsadviseur in Zuid-Holland. “Uit dit onderzoek blijkt dat het reactievermogen afneemt naarmate je ouder wordt. Je kan je voorstellen dat de leeftijd eenzelfde soort effect kan hebben op het fietsen.”

Ondanks de ervaren overlast blijft de grote meerderheid wel gewoon fietsen, vertelt De Winter. Slechts een klein deel van de respondenten in zijn onderzoek kiest voor een andere vervoerswijze of besluit om thuis te blijven werken en überhaupt niet te gaan fietsen. 

De drukke Vredenburg-kruising richting Utrecht Centraal (foto Anna Huiberts)

Andere routes
Maar veel mensen zien zich wel genoodzaakt om zich op andere manieren aan te passen. “Drie kwart van de ondervraagde mensen geven aan andere routes te fietsen.” Ook hierbij gaat het vooral om ouderen, bleek uit het onderzoek van De Winter.

DIe groep is ook eerder geneigd om op andere tijdstippen te reizen. Dat kan volgens De Winter overigens ook verklaard worden doordat studenten niet zomaar de mogelijkheid hebben om op een ander tijdstip te gaan fietsen om de drukte te mijden. Zij hebben de verplichting om op tijd op college te zijn.

De Winter: “Ik denk dat het een goed idee is als de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht samen met de gemeente rond de tafel gaan. Dan kunnen ze misschien de schooltijden aanpassen zodat studenten niet alleen maar tijdens de spits naar school hoeven.” 

De drukke Vredenburg-kruising richting Neude (foto Anna Huiberts)

Wat te doen tegen drukte op fietspaden?
Dat de fietsers in Utrecht de fietspaden als druk ervaren is niet zo gek. Uit een onderzoek van de fietsersbond blijkt dat de drie drukste fietsstraten van Nederland in Utrecht liggen. Het gaat hier om Smakkelaarsveld, Vredenburg en Jaarbeursplein. De Winter geeft in zijn onderzoek een paar aanbevelingen om de drukte op de fietspaden te verminderen. 

Hij geeft aan dat alternatieve fietsroutes waarvoor niet omgefietst hoeft te worden erg van belang zijn. Als de fietsers de mogelijkheid hebben om de drukke routes te vermijden, zal de concentratie van fietsers op dezelfde routes verminderen. 

Verder kan volgens De Winter de verbreding van smalle fietspaden voor verbetering zorgen. Er zijn namelijk veel snelheidsverschillen tussen fietsers. Als het gemakkelijker wordt om in te halen zal dit voor minder conflicten zorgen. 

Ook geeft De Winter als advies meer thuis te werken. Dit zorgt er namelijk voor dat er een groot deel van de fietsers überhaupt niet van of naar werk hoeft te gaan. Ten slotte raadt hij aan werkgevers en universiteiten aan de werk- en collegetijden te te spreiden zodat er niet meer een enorme concentratie tijdens de spitsuren ontstaat. 

Fietsen tijdens corona
Ook corona zorgt ervoor dat fietsers zich steeds minder prettig voelen op de fietspaden. Uit een onderzoek van Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid blijkt dat zo’n 20 procent van de bevolking hun reisgedrag (deels) vanwege het virus verandert door meer te gaan lopen of te fietsen. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat het drukker wordt op de fietspaden. Anderhalve meter afstand houden wordt dan steeds moeilijker. 

De Winter vroeg in zijn enquête of corona invloed heeft op de fietsers in Utrecht. Een kleine meerderheid zei dat de vrees voor het virus voor hen een reden kan zijn om drukke fietspaden te vermijden. 

Omleidingen richting Lombok en Utrecht Centraal (foto Anna Huiberts)

Onderzoek van april
Het onderzoek van De Winter is uitgevoerd in april, tijdens de “intelligente lockdown”. Hij denkt dat de kans vrij groot is dat mensen bij het beantwoorden van de enquête al rekening hielden met blijvende beperkende maatregelen.

Of de coronamaatregelen het fietsgedrag van Utrechters nog verder gaan beïnvloeden, weet hij niet. “Dat hangt af van de maatregelen die de gemeente heeft genomen of nog gaat nemen op fietspaden en of de mensen zich vervolgens gaan houden aan de nieuwe regels.”

De gemeente Utrecht heeft verschillende acties ondernomen zodat fietsers afstand kunnen houden. Zo heeft de gemeente verschillende routes uitgestippeld voor de fietsers om van A naar B te kunnen zonder al te veel andere fietsers om zich heen. Deze staan ook met gekleurde pijlen aangegeven op de fietspaden. 

Daarbij heeft de gemeente verschillende verkeerslichten beter afgesteld op de hoeveelheid verkeer die er is. Vooral nadat de drukte weer toenam op de fietspaden werden de verkeerslichten bij de Bijenkorf, de Marnixstraat en het Ledig Erf beter afgesteld om drukte te voorkomen. 

Voor meer van de maatregelen die de gemeente Utrecht heeft ingevoerd zou je kunnen kijken op hun website.