Utrechtse boeken in de schijnwerpers

Romans over het universitaire leven, de beste ideeën voor 2013, een jaar offline studeren en een historisch boek over Jean-Michel Frank. Een kleine selectie uit de boeken van het afgelopen jaar. Elk boek kun je winnen.

Romancyclus van oud student Tom Zijlstra over het Utrechtse studentenleven in de zestig en zeventig.
 

Laatste roman van Rascha Peper over drie generaties die allen werken op de Universiteit Utrecht.
 

Oud DUB medewerker Bram van Montfoort ging een jaar offline.
 

Wetenschappers en journalisten geven hun beste idee van 2013.
 

Afscheidnemend hoogleraar Maarten van Buuren schreef een biografisch essay over Jean-Michel Frank.

Media-onderzoeker Linda Duits neemt de meisjescultuur op de korrel. Waarom worden ze in de media weggezet als kwetsbaar en beïnvloedbaar.
 

 
Soms priemt een lichtstraal
Studeren in de jaren zestig en zeventig. Het was een roerige tijd, zo blijkt wel uit de romancyclus Soms priemt een lichtstraal van Tom Zijlstra. Er zijn nu twee delen verschenen. In deel 1 komt de jonge student Lucas naar Utrecht om Geneeskunde te studeren. Hij woont op kamers bij een hospita, wordt lid van Unitas en neemt langzaam afscheid van zijn Brabantse roots en vriendinnetje. Eenzaamheid en hunkering naar liefde zijn kernwoorden in het eerste deel. Lucas verhuist naar het IBB en in het tweede deel raakt hij betrokken bij de studentenacties in Utrecht. Hij beschrijft de bezetting van het academiegebouw en zijn rol in linkse actiebeweging van de stad. Lucas weet nu vaker een liefje aan de haak te slaan, maar zijn relaties blijven problematisch. Ondertussen studeert hij af als basisarts en begint met zijn coschappen.
De romans geven een authentiek beeld van studeren in Utrecht in die tijd. De feestjes, de ruzies, de eenzaamheid. Hoewel het gepresenteerd wordt als roman, lijken het meer de memoires van Tom Zijlstra. Hij geeft soms gedetailleerde beschrijvingen van gebeurtenissen en van locaties die het verhaal niet ten goede komen. In een roman verwacht je meer keuzes en samenhang. Dat ontbreekt, maar de beschrijving van het gala van Unitas, het scoren van een meisje bij Chez Bebe, de afstudeerfeestjes in een studentenhuis, het ontstaan van de Uithof en de machtsstrijd binnen de USF zijn voor oude en nieuwe studenten leuk om te lezen.(Ries Agterberg)
Tom Zijlstra, Soms priemt een lichtstraal; deel 1 Lucas scholier en deel 2 Lucas student. Uitgeverij Van Brug. 19,95 (boek) 6,99 (e-Boek). Mail en win deel 1 en 2.

Handel in veren
Handel in Veren is de laatste roman van schrijfster Rascha Peper. In deze roman vertellen verschillende verhaallijnen het verhaal van een familie met geheimen, wetenschap en oplichterij. Opa, vader en dochter werken alledrie aan de Universiteit Utrecht. Peper heeft het verhaal zo weten te schrijven, dat de lezer zelf in kan vullen wat er écht gebeurt zonder dit uitdrukkelijk te beschrijven.
Opa Bronkhorst was in de jaren ’50 geobsedeerd door de uitgestorven Bruijns Boshoen, die volgens hem nog leefde. In Nieuw-Guinea ging hij tijdens een expeditie met een groep wetenschappers op zoek naar de hoen. Hij leek meer van de hoen te houden dan van zijn eigen vrouw.
Vader Bronkhorst is wetenschapper op Universiteit Utrecht. De onderzoeksresultaten van een jonge promovendus komen allemaal wel heel erg goed uit voor zijn onderzoek. De bronnen zijn niet duidelijk te achterhalen.
De dochter in het verhaal studeert Liberal Arts and Science en kan goed met haar oma praten over d haar vriendje, die een grote studieschuld en geen baan heeft. Oma heeft allerlei jurkjes uit de jaren ’50 die de dochter fantastisch vindt. Oma vond de jaren ’50 maar niks, zij wilde juist vrij zijn en heeft haar eigen geheimen uit die tijd.
Aan het einde van het boeken blijven er nog wat vragen open. Eigenlijk zou er nog een vervolg moeten komen, maar Rascha Peper is helaas in maart dit jaar overleden. Gelukkig heeft ze dit boek op tijd af kunnen ronden; het is een prachtig roman geworden waarin alle verhaallijnen op hun eigen manier blijven boeien. (Roos van Tongeren)
Rascha Peper, Handel in veren. Uitgeverij Querido. 18,95 (boek), 13,99 (e-Boek) Mail en win roman Handel in veren.

Een jaar offline
Zou jij het kunnen, een jaar zonder internet en mobiel? Student Bram van Montfoort van de School voor Journalistiek- gaat de uitdaging aan en stuurt op 1 januari 2012 zijn simkaart met een vuurpijl mee. Vanaf dat moment is hij compleet offline. In dit boek beschrijft hij in vlotte, korte alinea’s hoe het hem bevalt, zo’n jaar zonder e-mail, Facebook, Whatsapp, Google, Wikipedia, 9292ov, DigID, Netflix en Youtube. In het boek staan ook brieven aan vrienden en familie, tips om zelf wat minder op internet te zitten en aantekeningen van zijn verslavingspsycholoog. Hij blijkt inderdaad dezelfde symptomen te vertonen als een verslaafde in een afkickproces.
Een jaar offline is een boek wat aan het denken zet. Naast de vraag of je het zelf zou kunnen, blijkt ook hoe afhankelijk we zijn geworden van internet.  Aan het einde van het boek kun je concluderen dat internet het leven veel makkelijker heeft gemaakt en ook goedkoper; via internet vind je snel het goedkoopste hostel in een stad, de treintijden, maar ook dingen als je rooster en informatie voor een artikel of scriptie. Voor vrienden en familie is het ook handig om te weten dat ze je kunnen bereiken, bijvoorbeeld voor een spontane afspraak of een feestje. Toch is het fijn om te weten dat het nog wel kán, leven zonder internet, en dat af en toe wat minder geen kwaad kan. Roos van Tongeren)
Bram van Montfoort, Een jaar offline. Uitgeverij Moon. 12,50. Mail en win Een jaar offline

Het beste idee van 2013
In Het beste idee van 2013 vertellen 150 wetenschappers, journalisten, filosofen, schrijvers en kunstenaars over het beste idee waarover ze in 2013 hebben gehoord, gelezen of dat ze zelf hebben bedacht. De onderwerpen zijn uiteenlopend. Zo vertelt UU-alumnus en historicus Rutger Bregman over vooruitgang. Als mensen minder betaald werken en dus kortere werkweken maken, kan vooruitgang worden gerealiseerd. Een ander, wat abstract idee, komt van scheikundige en journalist Simon Rozendaal. Hij schrijft dat ‘genialiteit op ellende groeit’, dus dat doorbraken in wetenschap en kunst afkomstig zijn van mensen die tegenslagen in het leven hebben gehad.
Begrippen zoals acceleratie, visionair en synthese in Hegeliaanse zin vliegen je om de oren, maar er zijn ook genoeg concrete ideeën. DUB’s hoofdredacteur Ries Agterberg schrijft over de daktuin: een voorbeeld van sociaal ondernemen. Een ander leuk idee wordt geopperd door historicus William de Bruin, een mobiele telefoon die zichzelf oplaadt door ertegen te spreken. De spraaktrillingen zorgen voor de energie. De Utrechtse wetenschapper Antoine Buyse prijst een Keniase site voor getuigenissen van schendingen van de mensenrechten. De Utrechtse duurzaamheidsprof Klaas van Egmond houdt een pleidooi voor het liberaal sociale kabinet. Andere Utrechtse auteurs zijn de hoogleraar Literatuurwetenschappen Maarten van Buuren en UMCU-onderzoeker Hans Bos. Ontwerper Piet Hein Eek zegt dat je het best niet op zoek kan gaan naar goede ideeën. Alleen dan blijkt de wereld er vol mee te zitten. (Sanne Weeber)
Het beste idee voor 2013. Uitgeverij De Wereld. 14,95 (boek) Mail en win Het beste idee voor 2013

Een ruimte voor de ziel
Jean-Michel Frank was een gevierd interieurarchitect in de Parijse roaring twenties. De Utrechtse hoogleraar Maarten van Buuren schreef een boek over deze volle neef van Otto Frank, de vader van Anne.
Eind vorige maand hield Van Buuren zijn afscheidscollege, een publiekslezing voor Studium Generale, over dat boek en de tragiek in het leven van Frank.
Zonder in detail te beschrijven hoe de ‘coco’ stuifde, weet Van Buuren in het boek een sfeer op te roepen die doet denken aan de opgewonden feesten uit de laatste verfilming van the Great Gatsby. Maar dan in Parijs.
Jean-Michel Frank blijkt een homoseksuele bohemien die breekt met zijn lotsbestemming, de bankierswereld. Hij maakt vrienden in kringen van kunstenaars; grote namen als Man Ray, Jean Cocteau en Salvador Dali passeren de revue.
Als autodidact ontwikkelt Frank zich tot de interieurarchitect voor de beau monde. Zijn lege inrichting van de stadspaleizen zijn een sensatie.
Tegelijkertijd sluimert het drama. De Eerste Wereldoorlog vroeg een ondenkbaar groot offer. Zijn beide broers kwamen om op het slagveld, waarna zijn vader zelfmoord pleegde. Zijn moeder werd opgenomen in een inrichting.
Het noodlottige leven van Jean-Michel Frank is door Van Buuren op een aangenaam kale manier opgetekend. De sobere interieurontwerpen moeten volgens hem een uiting zijn geweest van de gemoedstoestand van Jean-Michel Frank. Deze ging als enig overlevend gezinslid gebukt onder schuldgevoel. En dan was daar nog de erfschuld van het jood-zijn. Zijn vader werd de Franse nationaliteit ontzegd.
Nadat hij voor het nazisme gevlucht was, pleegt Frank zelfmoord in New York. Niet door uit het raam te springen zoals de bekende handboeken vermelden, zo ontdekte Van Buuren in archieven, maar door een overdosis te nemen.(Xander Bronkhorst)
Maarten van Buuren, Een ruimte voor de ziel. Uitgeverij Lemniscaat. 19,95 Mail en win Een ruimte voor de ziel

Meisjes kijken
Meisjes doen het op school beter dan jongens. Het zijn de vrouwelijke studenten die de collegebanken bezetten. Toch constateert essayist en aan de UU verbonden mediawetenschapper Linda Duits dat meisjes vooral op een negatieve manier in de media komen. Ze zijn breezersletjes en figureren op bangalijstjes. Meisjes zijn in films en series vooral kwetsbaar en beïnvloedbaar. Duits schreef samen met Pedro de Brucykere het boek Meisjes kijken, of meisjes cultuur in de spiegel waarin ze op basis van wetenschappelijk onderzoek een beeld schetst van de meisjescultuur. 
"Er is meer onderzoek gedaan naar jongens dan naar meisjes", constateert Duits. "Bij onderzoek waar wel naar meisjes wordt gekeken, wordt er over meisjes gesproken. Zelden praten wetenschapper met meisjes."
Het boek beschrijft op een vlote manier de ontwikkeling van de meisjescultuur. Van een slaapkamercultuur naar een meer open 'let's go dirty'. Meisjes zijn uitgebreid bezig met hun uiterlijk, vinden vriendschap een taak waar ze altijd aan moeten werken en zitten op Facebook om erbij te horen. Meisjes schipperen tussen niet te slim/niet te dom en niet te mooi/niet te doorsnee. En seksualiteit is daarbij een lastig onderwerp.
Meisjes zijn onzeker en maken  het zichzelf niet altijd even makkelijk. Het boek van Duits geeft geen adviezen, maar meer doorkijkjes in de meisjescultuur waardoor je deze groep beter kunt plaatsen.
Linda Duits en Pedro de Brucykere, Meisjes kijken, of meisjes cultuur in de spiegel . Uitgeverij Van Duuren 24,99. Mail en win Meisjes kijken

Achtergrond
on 19/12/2013

Romans over het universitaire leven, de beste ideeën voor 2013, een jaar offline studeren en een historisch boek over Jean-Michel Frank. Een kleine selectie uit de boeken van het afgelopen jaar. Elk boek kun je winnen.

Romancyclus van oud student Tom Zijlstra over het Utrechtse studentenleven in de zestig en zeventig.

 

 Laatste roman van Rascha Peper over drie generaties die allen werken op de Universiteit Utrecht.

 
Oud DUB medewerker Bram van Montfoort ging een jaar offline.

 

 Wetenschappers en journalisten geven hun beste idee van 2013.

 
Afscheidnemend hoogleraar Maarten van Buuren schreef een biografisch essay over Jean-Michel Frank. Media-onderzoeker Linda Duits neemt de meisjescultuur op de korrel. Waarom worden ze in de media weggezet als kwetsbaar en beïnvloedbaar.

 

 

Soms priemt een lichtstraal
Studeren in de jaren zestig en zeventig. Het was een roerige tijd, zo blijkt wel uit de romancyclus Soms priemt een lichtstraal van Tom Zijlstra. Er zijn nu twee delen verschenen. In deel 1 komt de jonge student Lucas naar Utrecht om Geneeskunde te studeren. Hij woont op kamers bij een hospita, wordt lid van Unitas en neemt langzaam afscheid van zijn Brabantse roots en vriendinnetje. Eenzaamheid en hunkering naar liefde zijn kernwoorden in het eerste deel. Lucas verhuist naar het IBB en in het tweede deel raakt hij betrokken bij de studentenacties in Utrecht. Hij beschrijft de bezetting van het academiegebouw en zijn rol in linkse actiebeweging van de stad. Lucas weet nu vaker een liefje aan de haak te slaan, maar zijn relaties blijven problematisch. Ondertussen studeert hij af als basisarts en begint met zijn coschappen.

De romans geven een authentiek beeld van studeren in Utrecht in die tijd. De feestjes, de ruzies, de eenzaamheid. Hoewel het gepresenteerd wordt als roman, lijken het meer de memoires van Tom Zijlstra. Hij geeft soms gedetailleerde beschrijvingen van gebeurtenissen en van locaties die het verhaal niet ten goede komen. In een roman verwacht je meer keuzes en samenhang. Dat ontbreekt, maar de beschrijving van het gala van Unitas, het scoren van een meisje bij Chez Bebe, de afstudeerfeestjes in een studentenhuis, het ontstaan van de Uithof en de machtsstrijd binnen de USF zijn voor oude en nieuwe studenten leuk om te lezen.(Ries Agterberg)

Tom Zijlstra, Soms priemt een lichtstraal; deel 1 Lucas scholier en deel 2 Lucas student. Uitgeverij Van Brug. 19,95 (boek) 6,99 (e-Boek). Mail en win deel 1 en 2.

Handel in veren
Handel in Veren is de laatste roman van schrijfster Rascha Peper. In deze roman vertellen verschillende verhaallijnen het verhaal van een familie met geheimen, wetenschap en oplichterij. Opa, vader en dochter werken alledrie aan de Universiteit Utrecht. Peper heeft het verhaal zo weten te schrijven, dat de lezer zelf in kan vullen wat er écht gebeurt zonder dit uitdrukkelijk te beschrijven.
Opa Bronkhorst was in de jaren ’50 geobsedeerd door de uitgestorven Bruijns Boshoen, die volgens hem nog leefde. In Nieuw-Guinea ging hij tijdens een expeditie met een groep wetenschappers op zoek naar de hoen. Hij leek meer van de hoen te houden dan van zijn eigen vrouw.
Vader Bronkhorst is wetenschapper op Universiteit Utrecht. De onderzoeksresultaten van een jonge promovendus komen allemaal wel heel erg goed uit voor zijn onderzoek. De bronnen zijn niet duidelijk te achterhalen.
De dochter in het verhaal studeert Liberal Arts and Science en kan goed met haar oma praten over d haar vriendje, die een grote studieschuld en geen baan heeft. Oma heeft allerlei jurkjes uit de jaren ’50 die de dochter fantastisch vindt. Oma vond de jaren ’50 maar niks, zij wilde juist vrij zijn en heeft haar eigen geheimen uit die tijd.
Aan het einde van het boeken blijven er nog wat vragen open. Eigenlijk zou er nog een vervolg moeten komen, maar Rascha Peper is helaas in maart dit jaar overleden. Gelukkig heeft ze dit boek op tijd af kunnen ronden; het is een prachtig roman geworden waarin alle verhaallijnen op hun eigen manier blijven boeien. (Roos van Tongeren)

Rascha Peper, Handel in veren. Uitgeverij Querido. 18,95 (boek), 13,99 (e-Boek) Mail en win roman Handel in veren.

Een jaar offline
Zou jij het kunnen, een jaar zonder internet en mobiel? Student Bram van Montfoort van de School voor Journalistiek- gaat de uitdaging aan en stuurt op 1 januari 2012 zijn simkaart met een vuurpijl mee. Vanaf dat moment is hij compleet offline. In dit boek beschrijft hij in vlotte, korte alinea’s hoe het hem bevalt, zo’n jaar zonder e-mail, Facebook, Whatsapp, Google, Wikipedia, 9292ov, DigID, Netflix en Youtube. In het boek staan ook brieven aan vrienden en familie, tips om zelf wat minder op internet te zitten en aantekeningen van zijn verslavingspsycholoog. Hij blijkt inderdaad dezelfde symptomen te vertonen als een verslaafde in een afkickproces.

Een jaar offline is een boek wat aan het denken zet. Naast de vraag of je het zelf zou kunnen, blijkt ook hoe afhankelijk we zijn geworden van internet.  Aan het einde van het boek kun je concluderen dat internet het leven veel makkelijker heeft gemaakt en ook goedkoper; via internet vind je snel het goedkoopste hostel in een stad, de treintijden, maar ook dingen als je rooster en informatie voor een artikel of scriptie. Voor vrienden en familie is het ook handig om te weten dat ze je kunnen bereiken, bijvoorbeeld voor een spontane afspraak of een feestje. Toch is het fijn om te weten dat het nog wel kán, leven zonder internet, en dat af en toe wat minder geen kwaad kan. Roos van Tongeren)

Bram van Montfoort, Een jaar offline. Uitgeverij Moon. 12,50. Mail en win Een jaar offline

Het beste idee van 2013
In Het beste idee van 2013 vertellen 150 wetenschappers, journalisten, filosofen, schrijvers en kunstenaars over het beste idee waarover ze in 2013 hebben gehoord, gelezen of dat ze zelf hebben bedacht. De onderwerpen zijn uiteenlopend. Zo vertelt UU-alumnus en historicus Rutger Bregman over vooruitgang. Als mensen minder betaald werken en dus kortere werkweken maken, kan vooruitgang worden gerealiseerd. Een ander, wat abstract idee, komt van scheikundige en journalist Simon Rozendaal. Hij schrijft dat ‘genialiteit op ellende groeit’, dus dat doorbraken in wetenschap en kunst afkomstig zijn van mensen die tegenslagen in het leven hebben gehad.

Begrippen zoals acceleratie, visionair en synthese in Hegeliaanse zin vliegen je om de oren, maar er zijn ook genoeg concrete ideeën. DUB’s hoofdredacteur Ries Agterberg schrijft over de daktuin: een voorbeeld van sociaal ondernemen. Een ander leuk idee wordt geopperd door historicus William de Bruin, een mobiele telefoon die zichzelf oplaadt door ertegen te spreken. De spraaktrillingen zorgen voor de energie. De Utrechtse wetenschapper Antoine Buyse prijst een Keniase site voor getuigenissen van schendingen van de mensenrechten. De Utrechtse duurzaamheidsprof Klaas van Egmond houdt een pleidooi voor het liberaal sociale kabinet. Andere Utrechtse auteurs zijn de hoogleraar Literatuurwetenschappen Maarten van Buuren en UMCU-onderzoeker Hans Bos. Ontwerper Piet Hein Eek zegt dat je het best niet op zoek kan gaan naar goede ideeën. Alleen dan blijkt de wereld er vol mee te zitten. (Sanne Weeber)

Het beste idee voor 2013. Uitgeverij De Wereld. 14,95 (boek) Mail en win Het beste idee voor 2013

Een ruimte voor de ziel
Jean-Michel Frank was een gevierd interieurarchitect in de Parijse roaring twenties. De Utrechtse hoogleraar Maarten van Buuren schreef een boek over deze volle neef van Otto Frank, de vader van Anne.

Eind vorige maand hield Van Buuren zijn afscheidscollege, een publiekslezing voor Studium Generale, over dat boek en de tragiek in het leven van Frank.

Zonder in detail te beschrijven hoe de ‘coco’ stuifde, weet Van Buuren in het boek een sfeer op te roepen die doet denken aan de opgewonden feesten uit de laatste verfilming van the Great Gatsby. Maar dan in Parijs.

Jean-Michel Frank blijkt een homoseksuele bohemien die breekt met zijn lotsbestemming, de bankierswereld. Hij maakt vrienden in kringen van kunstenaars; grote namen als Man Ray, Jean Cocteau en Salvador Dali passeren de revue.

Als autodidact ontwikkelt Frank zich tot de interieurarchitect voor de beau monde. Zijn lege inrichting van de stadspaleizen zijn een sensatie.

Tegelijkertijd sluimert het drama. De Eerste Wereldoorlog vroeg een ondenkbaar groot offer. Zijn beide broers kwamen om op het slagveld, waarna zijn vader zelfmoord pleegde. Zijn moeder werd opgenomen in een inrichting.

Het noodlottige leven van Jean-Michel Frank is door Van Buuren op een aangenaam kale manier opgetekend. De sobere interieurontwerpen moeten volgens hem een uiting zijn geweest van de gemoedstoestand van Jean-Michel Frank. Deze ging als enig overlevend gezinslid gebukt onder schuldgevoel. En dan was daar nog de erfschuld van het jood-zijn. Zijn vader werd de Franse nationaliteit ontzegd.

Nadat hij voor het nazisme gevlucht was, pleegt Frank zelfmoord in New York. Niet door uit het raam te springen zoals de bekende handboeken vermelden, zo ontdekte Van Buuren in archieven, maar door een overdosis te nemen.(Xander Bronkhorst)

Maarten van Buuren, Een ruimte voor de ziel. Uitgeverij Lemniscaat. 19,95 Mail en win Een ruimte voor de ziel

Meisjes kijken
Meisjes doen het op school beter dan jongens. Het zijn de vrouwelijke studenten die de collegebanken bezetten. Toch constateert essayist en aan de UU verbonden mediawetenschapper Linda Duits dat meisjes vooral op een negatieve manier in de media komen. Ze zijn breezersletjes en figureren op bangalijstjes. Meisjes zijn in films en series vooral kwetsbaar en beïnvloedbaar. Duits schreef samen met Pedro de Brucykere het boek Meisjes kijken, of meisjes cultuur in de spiegel waarin ze op basis van wetenschappelijk onderzoek een beeld schetst van de meisjescultuur. 

"Er is meer onderzoek gedaan naar jongens dan naar meisjes", constateert Duits. "Bij onderzoek waar wel naar meisjes wordt gekeken, wordt er over meisjes gesproken. Zelden praten wetenschapper met meisjes."

Het boek beschrijft op een vlote manier de ontwikkeling van de meisjescultuur. Van een slaapkamercultuur naar een meer open 'let's go dirty'. Meisjes zijn uitgebreid bezig met hun uiterlijk, vinden vriendschap een taak waar ze altijd aan moeten werken en zitten op Facebook om erbij te horen. Meisjes schipperen tussen niet te slim/niet te dom en niet te mooi/niet te doorsnee. En seksualiteit is daarbij een lastig onderwerp.

Meisjes zijn onzeker en maken  het zichzelf niet altijd even makkelijk. Het boek van Duits geeft geen adviezen, maar meer doorkijkjes in de meisjescultuur waardoor je deze groep beter kunt plaatsen.

Linda Duits en Pedro de Brucykere, Meisjes kijken, of meisjes cultuur in de spiegel . Uitgeverij Van Duuren 24,99. Mail en win Meisjes kijken

Tags: boek | studentenleven

Advertentie