Utrechtse studenten op archeologische campagne in Griekenland

Al sinds 2011 doet Floris van den Eijnde van de Universiteit Utrecht onderzoek naar de nederzetting Thorikos in Griekenland. Deze archeologische site is vrij onbekend, maar is heel belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de stad Athene. In Thorikos werd het zilver gewonnen waarvan de Atheense drachmen werden gemaakt. De laatste paar jaar neemt Floris een deel van zijn studenten in de zomervakantie mee op campagne om zijn passie te delen, maar ook om de studenten archeologische ervaring op te laten doen. Dit jaar zijn Bram, Daan, Yana, Faye, Manon, Iris, Alma en Hélène de gelukkigen.

Na een succesvolle crowdfund-actie vertrekken de meesten van ons op 23 juli naar Griekenland. Thorikos ligt op ongeveer een uur rijden van Athene op het puntje van het Griekse vasteland. De archeologische site is voor het grootste deel te vinden op de Velatouri, een heuvel langs de kust van de Middellandse Zee. We slapen in een mooi Grieks huis met zeegroene luiken op het terrein van het Technological Cultural Park in Lavrion. Dit huis delen we met studenten en onderzoekers uit niet alleen Nederland, maar ook uit Italië, Duitsland, Zweden, Griekenland en België. Een andere vaste bezoeker is Schurfie, een straatkat die al jaren onder deze naam bekend staat bij de studenten.

Op donderdag 27 juli beklimmen we samen de Velatouri, om de resten van de nederzetting van Thorikos te bekijken. Voor velen van ons een déjà vu – bij het vak Heilige Plaatsen wordt de plek ook aangedaan en een aantal studenten is al vaker mee geweest op archeologische campagnes. In afwisselend bewolkte luchten en brandende zon klimmen we naar boven. Hier zien we onder andere het oudst bekende Griekse theater en ingangen naar de zilvermijnen. Het naar bovenhalen van dit edelmetaal was een zware taak, die uitgevoerd werd door slaven. Zij kropen kilometers de schachten in, door gangen die soms niet groter waren dan 30 bij 30 centimeter.

Onze werkplek is in het Griekse Lavrion . Wij maken onderdeel uit van de zogeheten archeologische materiaalcampagne waar nog meer studenten uit andere Europese landen aan werken. Wij helpen het materiaal te verwerken dat de afgelopen jaren is verzameld in veldwerkcampagnes op de heuvel Velatouri, waar de antieke stad Thorikos ligt. En dit is geen sinecure; er liggen ruim 50.000 scherven te wachten op ons.

De Velatouri is sinds het begin van het onderzoek opgedeeld in vlakken, die vervolgens systematisch zijn onderzocht op archeologische vondsten. Dit betekent dat ieder vlak wordt nagelopen en dat alle scherven aan de oppervlakte worden opgeraapt. Dit materiaal wordt vervolgens opgeslagen. Tijdens onze campagne gaan al deze zakken weer open en kijken de studenten samen met onderzoekers goed naar de vondsten om te zien of er iets interessants bij zit. We werken iedere dag (behalve zondag) van 8 tot 15 in de schaduw van de bomen naast het Archeologisch Museum in Lavrion.

Op grote tafels worden per zak de scherven uitgespreid. We kijken eerst op de scherven ‘diagnostisch’ zijn.  Dat betekent dat de scherf bijvoorbeeld een rand, bodem of handvat is en er we er de vorm van het oorspronkelijke object uit kunnen afleiden. Vormen die we veel zien zijn pithoi (grote opslagpotten), amforen, vijzels, dakpannen en allerlei soorten kookgerei, schotels en bekers. Hierna kijken we of er glazuur op het materiaal zit en van welk soort klei het object is gemaakt. Door een stukje van de scherf af te knippen kun je de binnenkant zien en kun je afleiden of het object lokaal of import is.

Na de selectie worden alleen de belangrijkste stukken genummerd. Deze scherven gaan door naar de fotografie, waar beide kanten van de scherf op de foto worden gezet. Daarna kijken we samen of de scherven ook nog getekend moeten worden, bijvoorbeeld omdat ze belangrijke kenmerken hebben die op de foto slecht te zien zijn.

Per dag worden de studenten ingedeeld in één onderdeel van het proces: selecteren, fotograferen of tekenen. Tijdens het werk wordt er veel gelachen en ontstaan er spontaan vele liedjes, zoals onze eigen Sound of Pottery: ‘Tho the Tho of Thorikos, Rim - the edge of a póóót…’

Ondertussen komt helaas al het einde van de campagne in zicht. Er is twee weken hard gewerkt: zes dagen per week, zeven uur per dag en ook nog bij gemiddeld zo’n 35 graden. Maar dit mag de pret niet drukken, want alle studenten doen het met heel veel plezier. Zoveel plezier zelfs dat een groot deel al meerdere jaren hun vakantie ervoor opgeeft. Eenmaal besmet met het archeologie-virus kom je er niet zo snel meer van af!

Wil je meer weten over de archeologische reizen? Kijk op de Facebookpagina  van het Thorikos project.