Utrechtse studenten organiseren reis naar onrustig Noord-Korea

Terwijl Noord-Korea op oorlogspad lijkt te zijn, hebben twee Utrechtse studenten het plan deze zomer met 20 studenten en afgestudeerden naar het communistische land af te reizen. “Als Buitenlandse Zaken zegt dat het niet meer veilig is, gaan we niet.”

De spanningen op het Koreaanse schiereiland lopen de afgelopen weken steeds hoger op. In het noorden worden oude kernreactoren opgestart met als doel uranium te verrijken en in het democratische zuiden worden Amerikaanse F-22’s ingevlogen.

De Utrechtse studenten Anne Marie Droste en Wouter Witvoet volgen de berichtgeving op de voet. Zij willen in augustus met 20 studenten en young professionals een reis maken naar het gesloten Noord-Korea.

Het tweetal kent elkaar van de Netherlands-Asia Honours Summer School die vorig jaar voor het eerst werd gehouden in China. Dit jaar zitten ze samen in de organisatie van de tweede editie. Daarvoor zijn inmiddels uit 300 aanmeldingen 75 kandidaten geselecteerd, van wie 12 uit Utrecht.

De Korea-reis is een initiatief van de twee zelf. Student Informatiekunde Wouter koesterde al enige tijd de wens Noord-Korea te bezoeken: “Het is toch fascinerend dat er nog een plek is waar de Koude Oorlog nog helemaal levend is. Daarom moet je er ook nu naar toe, dit is het moment. Nu is Noord-Korea nog Noord-Korea. Waar anders kun je nog meemaken hoe de wereld er 50 jaar geleden uitzag?”

Tegelijkertijd voelde Wouter er niet veel voor om het rondje te maken dat toeristen in de standaardprogramma’s voorgeschoteld krijgen. Samen met Anne Marie, die aan de UU Natuurwetenschap & Innovatie en Bestuurs & Organisatiewetenschap studeerde, ontwikkelde hij daarom een plan voor een reis voor studenten en andere hoogopgeleiden.

“Tijdens de summerschool in China hebben we gemerkt hoe groot de kracht van de ontmoeting is. Je denkt misschien dat er sprake is van onoverbrugbare culturele verschillen, maar als je echt met mensen in gesprek raakt, merk je dat er vooral ook veel overeenkomsten zijn. Wij denken dat je baat kunt hebben bij zo’n ervaring, of je nu student bent of net aan je eerste baan bent begonnen in het bedrijfsleven.”

Het tweetal richtte de Beyond West Foundation op en schakelde een gespecialiseerd Canadees bureau (zie ook foto's) in om een programma samen te stellen waarbij China, Noord-Korea en Zuid-Korea worden bezocht. Volgens Witvoet gaat het om een unieke reis waarbij meer dan bij de gangbare reizen contact wordt gelegd met de Noord-Koreanen zelf. “We verblijven bijvoorbeeld een nacht bij een familie thuis en we organiseren een volleybal-toernooi voor de lokale bevolking. Dat dit kan, is echt heel bijzonder voor Noord-Korea.”

Toch hebben de studenten niet de illusie dat ze na de reis precies weten wat nu ‘het echte Noord-Korea’ is. Ze beseffen dat Noord-Korea andere koek is dan het moderniserende China. Wouter: “Je hoort zo veel verschillende verhalen. De toewijding aan het regime is heel serieus en heel anders dan wat wij hier in het westen kennen, zeggen mensen die het land al bezocht hebben.” Anne Marie: “Bij het overlijden van Kim Yong Il stonden de kranten vol met foto’s van huilende mensen en ook dieren, zelfs die hadden verdriet. Het lijkt ons erg bijzonder om zelf te ervaren hoe de mensen in Noord-Korea leven. We hopen tijdens onze reis daar een glimp van te mogen opvangen.”

De twee hebben de afgelopen maanden ook wel eens getwijfeld of hun reis ethisch wel door de beugel kon. Zal zo’n bezoek van hoogopgeleide Nederlanders niet worden uitgelegd als een steunbetuiging voor het regime? Werken ze met hun reis niet mee aan de status quo? Wouter: “Er zullen zeker mensen zijn die dat zeggen. Waar wij echter in geloven, is dat je alleen door interactie en dialoog dichter bij elkaar komt en elkaar beter leert begrijpen. Neem bijvoorbeeld de Nixon talks, de gesprekken van de Amerikaanse president met China in de jaren 70 van de vorige eeuw. Die zijn het begin geweest van wat nu het moderne China is.”

Daarnaast proberen de twee studenten zelf activiteiten te organiseren om meer te weten te komen over Noord-Korea dan normaal gesproken voor toeristen mogelijk is. Anne Marie: “We zijn bijvoorbeeld bezig met het opzetten van een adviesraad met mensen die veel van het land weten en ter plekke willen we onafhankelijke organisaties als het Rode Kruis bezoeken. Het helpt dat we ook naar China en Zuid-Korea gaan. Daardoor kunnen deelnemers de verschillen tussen de landen zelf waarnemen.”

Inmiddels hebben zich al meer geïnteresseerden gemeld voor de reis dan er plaatsen zijn. Een bewijs dat Noord-Korea intrigeert, want de reis is niet bepaald goedkoop: 3500 euro alles inclusief. Het zijn tot nu toe vooral de young professionals die zich aanmelden, maar de organisatoren hopen op meer gegadigden en zijn nog op zoek naar fondsen die de kosten voor studenten kunnen verlagen.”

Wouter: “Voor studenten is het erg veel geld. Dat is jammer, want we willen graag een gemengde groep van studenten en mensen met werkervaring, liefst ook uit veel verschillende vakgebieden. We proberen daarom nog steeds sponsoren te vinden, maar dat blijkt erg lastig. Door de huidige politieke ontwikkelingen staat niemand te springen om voor zo’n initiatief geld uit te trekken.”

Wat nu als het in Noord-Korea helemaal uit de hand loopt en het conflict daadwerkelijk ontploft? Anne Marie: “We houden de ontwikkelingen natuurlijk goed in de gaten. Als Buitenlandse Zaken zegt dat het niet meer veilig is, gaan we niet. In de afspraken die we tot nu toe hebben gemaakt met verschillende partners, staan ook heel precieze ontbindende voorwaarden.”

Het is in elk geval niet zo dat buitenlanders op dit moment groot gevaar lopen in Noord-Korea, zo is de inschatting van het tweetal na overleg met het ministerie en met het instituut voor internationale betrekkingen Clingendael. Anne Marie: “Bezoekers uit andere landen worden juist heel goed behandeld. Maar je moet natuurlijk geen gekke dingen doen en je aan de aanwijzingen houden. Dat weten de mensen die zich nu hebben aangemeld voor de reis ook. Het is duidelijk dat we niet naar Mallorca gaan.”

Klik nog even naar dit DUB & Dwars-filmpje waarin de mening van Utrechtse studenten over Noord-Korea werd gepeild.