UU-organist Steensma brengt muziek in universitaire feestjes
Al zes jaar bespeelt Jaap Jan Steensma het orgel tijdens buluitreikingen, promoties, oraties en andere feesten van de Universiteit Utrecht. Hij trekt regelmatig alle registers open.
Als je weleens aanwezig bent geweest bij een oratie, buluitreiking of afscheidscollege van de Universiteit Utrecht, dan heb je vast orgelmuziek gehoord. Grote kans dat Jaap Jan Steensma (30) achter de toetsen zat. Hij is sinds 2009 de officiële organist van de Universiteit Utrecht.
Verscholen achter het hoge orgelwerk, speelt Steensma gemiddeld één keer per week bij een universitair feestje. Hij begint een kwartier voor aanvang met spelen, wanneer het publiek binnendruppel. Hij speelt dan lichte, klassieke muziek waarmee hij een opgewekte sfeer wil creëren.
Als de gelegenheid écht begint, gaat Steensma over op zwaardere stukken, waarmee hij de start van de gelegenheid aankondigt. Ook tijdens de afsluiting mag hij weer aan de slag. Vaak speelt hij het bekende studentenlied Io Vivat dat vaak bij het publiek in de smaak valt.
Steensma bekijkt van te voren of er muziek is die aansluit bij de inhoud van de gelegenheid. Wanneer iemand bijvoorbeeld oreert op een onderwerp uit de gouden eeuw, wordt er muziek uit deze tijd gespeeld. Soms is dat niet mogelijk, zoals tijdens het bezoek van DUB als er een oratie over schimmels plaatsvindt. Dan kiest Steensma muziek uit die hem het meest passend bij de gelegenheid lijkt. In dit geval was dat De algehele jubel en vreugdedansen van het volk, een deel uit één van de Sonates van de Musicalische Vorstellung einiger biblischer Historien (1700) van de componist Johann Kuhnau.
Verzoeknummers zijn de organist ook niet vreemd. Zo heeft hij weleens een nummer van Coldplay gespeeld. Maar eigenlijk vindt Steensma dat moderne muziek het orgel te kort doet. Het liefst speelt hij werk van Ruppe of Bach.
Het was afwassen of orgel spelen 
Opgegroeid in Friesland, als zoon van een dominee, kwam Steensma al op zevenjarige leeftijd in aanraking met het orgel. Elke avond stelden zijn ouders hem voor de keuze: een half uur muziek maken of helpen bij de afwas. Hij koos voor het orgel en ontwikkelde een passie voor het instrument. Hij ging naar het conservatorium en daarna naar de UU om Muziekwetenschap te studeren. In 2009 werd Steensma – toen zelf nog student - na het overlijden van voorganger en leermeester Gert Oost, de nieuwe organist.
Het bespelen van een orgel is een hele kunst. Er is een klavier en een voetklavier, waarmee hij met zijn voeten de bastonen speelt. Maar ook moet hij zorgen voor een juiste klankkleur door verschillen soorten en formaten orgelpijpen (de registers) te combineren. Wanneer Steensma alle registers opentrekt, krijgt het orgel een feestelijke klank, dat doet hij meestal aan het begin van een feestje.
Met het bespelen van het orgel heeft hij geen volle werkweek. Hij geeft les op het conservatorium en werkt als zelfstandig orgeladviseur voor orgels. Hiervoor heeft hij de Landelijke Opleiding tot Orgeladviseur gevolgd. Hij geeft mensen advies over het onderhoud of de restauratie van een orgel. Steensma: “Ieder orgel is uniek en moet op een andere manier aangepakt worden.” Hiervoor bestudeert hij documenten en notulen uit archieven en probeert hij de geschiedenis van het instrument te achterhalen.
“Achter elk orgel zit een verhaal dat soms eeuwen terug gaat in de tijd”. Het orgel in het Academiegebouw is bijvoorbeeld in 1739 gemaakt voor de Lutherse Kerk in Deventer, vertelt hij. Pas in 1960 is deze in de Aula van het Academiegebouw geplaatst. Onlangs kwam Steensma er achter dat er in de achttiende eeuw ook een ander orgel in het Academiegebouw heeft gestaan. Steensma hoopt er binnenkort achter te komen waar dit orgel is gebleven.
Daarnaast heeft hij nog veel dromen. Zo lijkt het hem leuk om ooit een cd uit te brengen met ‘academische’ muziek: een selectie van stukken die vaak tijdens gelegenheden van de universiteit worden gespeeld. Daarnaast mag hierop de muziek uit de tijd van de Unie van Utrecht niet ontbreken. “De Unie van Utrecht is in 1579 immers in de Aula van het Academiegebouw getekend”.
Steensma heeft al aardig wat artikelen gepubliceerd. De meeste hiervan zijn te vinden in Het orgel, Europa's oudste tijdschrift over orgelkunst. Daarnaast heeft Steensma, samen met collega Peter van Dijk, het boek Een hemels cieraad van harmonie geschreven ter gelegenheid van de restauratie van het Steevens/Assendelft-orgel in de Waalse Kerk te Leiden. DUB heeft een exemplaar van dit boek wat jij kunt winnen. Stuur hiervoor een berichtje naar DUBredactie@uu.nl en beschrijf in een paar zinnen waarom jij het boek graag in je bezit wil hebben.