UU zet in op Religiewetenschappen, stopt met Portugees
De faculteit Geesteswetenschappen wil de Utrechtse religiewetenschappen versterken door een nieuwe aanpak met veel aandacht voor de islam en het Midden-Oosten. De huidige opleiding Arabische Taal en Cultuur en de hoofdrichting Theologie worden per september 2014 beëindigd. Ook zullen studenten zich vanaf die datum niet meer kunnen inschrijven voor een opleiding Portugees in Utrecht.
Medewerkers en studenten van Geesteswetenschappen waren deze week in gespannen afwachting van presentaties waarin het faculteitsbestuur bekend zou maken hoe de nabije toekomst van de faculteit er uit ziet. Dit najaar bleek dat de faculteit vanaf 2013 te maken zou krijgen met een tekort van zo´n 3.3 miljoen euro, 5 procent van de totale begroting. Drie commissies kregen de opdracht voorstellen te doen waarmee de faculteit niet alleen financieel orde op zaken stelt, maar ook sterker uit de tegenspoed tevoorschijn komt. In een nieuwsbrief in januari lichtte de decaan alvast een tipje van de sluier op.
Die duidelijkheid kan de faculteit voorlopig echter nog niet geven. Het universiteitsbestuur is bij de bespreking van het vertrouwelijke facultaire rapport Ambitie en Krimp tot de conclusie gekomen dat er meer tijd nodig is om alle consequenties te overzien, zo zegt decaan Van den Akker. “We hebben nog een tot twee maanden nodig om gezamenlijk te onderzoeken hoe onze plannen zich verhouden tot de universitaire profilering en de prestatieafspraken die de universiteit gaat maken met de staatssecretaris.”
Desalniettemin maakte de faculteit deze week wel al bekend (pdf) welke onderdelen van het onderwijs over twee jaar worden geschrapt. Van den Akker legt uit: “Dat we ons onderwijsaanbod moeten reduceren, was voor iedereen duidelijk. We meenden echter dat we niet langer konden wachten om uitsluitsel te geven over enkele maatregelen. We wilden voorkomen dat medewerkers zo´n boodschap niet via ons te horen zouden krijgen.”
Portugees
“Portugees trekt eenvoudigweg te weinig studenten, dit jaar waren het er minder dan vijf. Al jaren is er onvoldoende belangstelling in Nederland voor deze taal, waardoor langzamerhand ook de relatie met de belangrijkste onderzoeksthema´s verzwakt”, zo verdedigt decaan Wiljan van den Akker zijn beslissing om de enige universitaire opleiding Portugees in Nederland op te heffen. Wie de taal nog wil leren vanuit belangstelling voor Latijns-Amerika, kan volgens de decaan terecht in Leiden. “Met de opkomst van Brazilië als wereldmacht wordt dat steeds interessanter. In het kader van de profilering hebben wij in Utrecht er niet voor gekozen dit programma te gaan dubbelen. Het handjevol studenten dat werkelijk uitsluitend op Portugal wil focussen, kan misschien veel beter naar een universiteit in dat land zelf gaan.”
Ontstemd
Het bachelorprogramma Theologie binnen de opleiding Religiewetenschappen is vooral bedoeld voor studenten die predikant willen worden. En dat zijn er volgens Van den Akker steeds minder. De terugloop in studenten is bovendien een indirect gevolg van een beslissing vorig jaar van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Die besloot destijds om hun universitaire bachelor- en masteropleidingen tot predikant vanaf september 2012 te concentreren in Amsterdam (VU) en Groningen. De decaan is over de gang van zaken nog immer ontstemd. “Na intensieve besprekingen belden ze me op een dinsdag dat Utrecht zeker een van de twee nieuwe locaties zou worden, op woensdag was de keus op Amsterdam en Groningen gevallen.”
Rijk aanbod
Ook de opleiding Arabische Taal- en Cultuur wordt stopgezet, maar decaan Van den Akker haast zich de context en de consequenties daarvan te nuanceren. Het is vooral het onderwijs in de meer traditionele arabistiek waarop wordt bezuinigd, andere meer culturele onderdelen moeten worden uitgebouwd. “We zien een mismatch tussen het geringe aantal studenten dat zich formeel inschrijft voor deze opleiding en de grote tot zeer grote belangstelling voor onderdelen ervan. De opleiding heeft zich de afgelopen jaren al veel meer gericht op het Midden Oosten. Daarvoor hebben we dan ook expertise in huis gehaald en die richting willen we nu versneld gaan uitbouwen. Samen met het onderwijs uit het programma religiewetenschappen moet dat leiden tot een rijk aanbod met aandacht voor christendom, jodendom en islam. Deze thema’s sluiten bovendien aan bij de onderzoekszwaartepunten van de faculteit die een grote maatschappelijke uitstraling hebben; bijvoorbeeld ‘Cultures and Identities’ en ‘Institutions’. Arabisch studeer je dan bij ons vooral in die context.”
Alle huidige studenten zullen volgens de decaan hun studie kunnen afmaken. De betrokken medewerkers zijn inmiddels ingelicht over de voornemens van het faculteitsbestuur. Decaan Van den Akker kan echter nog niet zeggen welke persoonlijke of organisatorische consequenties het schrappen van delen van het onderwijs zal hebben. “Dat is onder meer afhankelijk van de uitkomst van de besprekingen met het universiteitsbestuur en de berekeningen die we nu voor de hele faculteit nog aan het maken zijn.”