Voor debuutroman Aafke Romeijn is De Uithof een goudmijn

Een enthousiaste blondine met knalblauwe oogschaduw en een grote rode bril loopt de schuifdeuren van werkcafé De Stadstuin binnen, in hartje Kanaleneiland. Ik herken haar, zwaai en sta op. Ze steekt haar hand naar me uit en stelt zichzelf voor: "Hoi! Aafke." Ik schud haar de hand en ze komt tegenover me zitten. Aafke Romeijn woont hier vlakbij, aan de andere kant van Park Transwijk.

De muzikante, journaliste en schrijfster bracht vorig jaar de ep 'Versplintering Op Rechts' uit. Een politiek getinte plaat, maar de Utrechtse met ruim 12.000 volgers op Twitter maakt dan ook geen geheim van haar linkse engagement. Vandaag interview ik Aafke over haar debuutroman Concept M. In dit boek kruipt Aafke in de huid van de Utrechtse studente Hava, die zich in aansluit bij een groep radicalen op De Uithof.
 

Het genre van Concept M is sciencefiction, dat komt niet zo vaak voor in de Nederlandse literatuur. In je boek omschrijf je een mysterieuze ziekte; 'kleurloosheid'. Waar komt het concept voor dit boek vandaan?
"Het idee komt grotendeels uit een droom die ik een paar jaar geleden had. Ik droomde dat ik in een ziekenhuis was, en besloot te stoppen met het chronisch medicijngebruik. De dokter zei toen; dat kan wel, maar dan verlies je wel al je kleur, word je doorzichtig, en ga je dood. Toen zei ik; dat is niet erg. De dokter haalde m'n infuus eruit, en ik bleef in het ziekenhuis wachten op de eerste symptomen. Deze droom heeft indruk gemaakt, want toen ik wakker werd ontspon zich eigenlijk heel snel een verhaal om dit idee heen."

In je boek heb je de geschiedenis na de Tweede Wereld Oorlog herschreven. Zo is er bijvoorbeeld nog maar één partij in het parlement en is de gezondheidszorg genationaliseerd. Hoe heb je deze fictieve maatschappij gecombineerd met je droom?
"Ik hou me heel veel bezig met politiek. In m'n vorige boeken, die ik niet gepubliceerd heb, merkte ik dat het verhaal vooral over mezelf ging en bleef ik expres weg bij alles wat van buitenaf kwam. Ik had ineens de behoefte om daar uit te breken en de rest van het land ook mee te nemen in m'n verhaal, vooral omdat ik zelf veel meer in de maatschappij sta dan m'n vorige hoofdpersonen. Ik heb geprobeerd om dit boek te schrijven met de gedachte dat het niet intellectualistisch mocht zijn, dus dat het wel de ruimte biedt om te reflecteren op politiek, maar dat het tegelijkertijd ook gewoon een spannend verhaal is. Er komt sowieso een deel twee, en ik heb ook wel ideeën voor deel drie en vier."

"De Uithof is een vitale plek in Utrecht. Het is superdichtbevolkt, het is er druk en er gebeurt ontzettend veel"

In Concept M beschrijf je een scene waarin de terroristische groepering afspreekt in het studentencomplex op de Cambridgelaan. Waarom zit er een groep radicalen, die er nogal extreme ideeën op nahouden, op deze plek?
"Ik ben van kinds af aan erg gefascineerd door architectuur. Met name gebouwen die het gros van de mensen lelijk vindt. Waarom is iets lelijk? Wat dat betreft is De Uithof een goudmijn. Er staan gebouwen die puur functioneel zijn en gebouwen waar nog wel een soort van architectonische visie achter zit. Het gebouw aan de Cambridgelaan is heel imposant als je het vergelijkt met de rest van Utrecht, waar je veel priegelige laagbouw vindt. Het gebouw heeft iets heel duisters en staat eigenlijk op een hele gekke plek. Het is een brutalistisch blok beton, middenin een weiland. Dat contrast vind ik echt te gek! Nederlandse architectuur is toch wel meer van de iets frivolere, versierde gebouwen, of juist weer het compleet tegenovergestelde: kale saaie prut. Het mooie aan het brutalisme is dat gebouwen niet altijd mooi of vrolijk hoeven te zijn. De Uithof is een vitale plek in Utrecht. Het is superdichtbevolkt, het is er druk en er gebeurt ontzettend veel."

Je hebt zelf compositie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, en Nederlands gestudeerd aan Universiteit Utrecht. Je studeerde zelf niet in De Uithof, maar voornamelijk in de binnenstad van Utrecht. Wat maakt een gebouw in De Uithof zo geschikt voor je verhaal?
"Ik heb mijn studie Nederlands verspreid over negen jaar, met allerlei tussenpozen omdat ik ondertussen platen aan het opnemen was en allerlei andere dingen deed. De gebeurtenissen die ik in Concept M beschrijf zijn puur fictief, maar ik vond het wel handig om in ieder geval een plek te nemen waar ik zelf binnen was geweest, alleen dan kun je het gevoel goed beschrijven dat je daar hebt. De kamers in het gebouw op de Cambridgelaan zijn best ruim en gezellig, maar het blijft iets klinisch houden. Je kijkt uit over de weilanden, maar je zit toch een soort van opgesloten in dat enorme blok beton. Dit contrast met sommige gebouwen die er staan maakt De Uithof heel interessant. Het IBB is ook wel een heel bepalend punt in Utrecht. De locatie komt ook terug in m'n boek. Het is een locatie waar veel mensen hebben gewoond tijdens hun studie. Het is een levendige en bijzondere plek."

De studente Hava, de hoofdrolspeler in je boek, lijdt ook aan de mysterieuze ziekte 'kleurloosheid'. Haar ogen zijn zwart en haar huid is doorschijnend.  Ze raakt bevriend met een groep radicalen. Waar komt je fascinatie voor extremistische groepen vandaan?
"Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit bij zo'n groep zal horen, maar tegelijkertijd heeft het iets heel spannends en veiligs. Dat je mensen om je heen hebt die hun leven willen geven voor één ding, één doel. Ik heb wel hele sterke idealen en ben activistisch, maar zodra ik in een clubje terecht kom, ben ik het met de helft niet eens. Dus uiteindelijk ben ik een geïsoleerde activist.
"In het dagelijks leven ben ik heel expliciet en zeg ik gewoon dat iedereen links moet stemmen en 'communistische heilstaat jeej'. Maar, ik zou nooit iemand afwijzen als gesprekspartner omdat diegene er extreme ideeën op na houdt. Er zijn wel grenzen natuurlijk, maar ik ben gewoon heel geïnteresseerd in de denkwijze van anderen.
"Hava en ik delen een aantal interesses zoals politiek en poëzie. Maar we verschillen juist weer in hoe we daar mee omgaan. Ik heb minder de behoefte om bij een clubje te horen dan zij. Misschien komt dat omdat ik nergens écht bij pas. En ik ben veel te eigenwijs om me te conformeren aan groepjes met regels enzo. Maar voor Hava was dit wel belangrijk.
"Terroristische organisaties, zeker als ze niet religieus gedreven zijn, ontstaan vaak in studentenkringen omdat studenten veel tijd hebben, veel bij elkaar zijn en geconcentreerd op plekken zitten. Daarom was het logisch in mijn boek dat het om studenten gaat."

"De gebeurtenissen die ik beschrijf zijn puur fictief, maar ik vond het wel handig om een plek te nemen waar ik zelf binnen was geweest"

Is er een reden dat je nu je debuut maakt?
"Ik was altijd al schrijfster, maar ik heb nooit eerder een van m'n boeken gepubliceerd. Waar mijn vorige boeken gingen over een stukje van mezelf, heb ik bij dit boek het gevoel dat het mij vertegenwoordigt als totale persoonlijkheid. Het heeft én politiek, én sciencefiction, én suspense. Dus er was niet per se een actuele politieke aanleiding om nu mijn debuut te maken. Ik dacht wel, als dit mijn debuut niet wordt, dan hoef ik het niet eens meer te proberen. Als ik ooit iets had willen schrijven dan is dit het wel." 

DUB geeft drie exemplaren van het boek Concept M weg! Klik hier voor meer informatie.