Waarom de UU in Middelburg een tweede College heeft
Het University College Roosevelt maakt deel uit van de Universiteit Utrecht. Maar hoe verbonden is dit Zeeuwse college eigenlijk met Utrecht? Het UCR viert vandaag in haar dies het tienjarig bestaan. DUB heeft daarom komende week Standplaats Middelburg. Vandaag: Waarom heeft de UU twee university colleges?
Standplaats Middelburg
Hoe kwam er naast het University College Utrecht een tweede college in Middelburg?
De Universiteit Utrecht was met de start van het University College Utrecht in 1998 een pionier. Het was het eerste university college van Nederland. Een opleiding waar studenten kleinschalig onderwijs krijgen in het Engels en kunnen kiezen uit een breed aanbod van cursussen. Bovendien zitten ze bij elkaar op één campus, levend in een community. Voor het eerst ook werden studenten geselecteerd.
Grote initiatiefnemer en eerste dean van het UCU was de Utrechtse socioloog Hans Adriaansens. “Wij wilden met het University College de kwaliteit van het onderwijs verbeteren. Als voorbeeld namen we de colleges in Amerika en het Verenigd Koninkrijk. Zonder die colleges zouden we in Nederland een achterstand oplopen.”
Voor Adriaansens was één college niet genoeg. Hij liep met het idee te koop. Maastricht pakte het idee op, naar Utrechts model. Tijdens een lezing in Eindhoven raakte hij in gesprek met Zeeuwse bestuurders. Die toonden belangstelling voor zo'n college. Adriaansens zag zijn kans schoon. “Zeeland heeft geen universiteit, maar wel wetenschappelijke interesse."
Adriaansens klopt met het idee aan bij het Utrechtse college van bestuur. "De Universiteit Utrecht zou de licentiehouder worden. Dat wil zeggen dat ze verantwoordelijkheid voor de onderwijskwaliteit zouden dragen, maar geen financiële bemoeienis hadden. We konden financieel een deal sluiten met de provincie en de gemeente."
Zo ging in 2004 als Roosevelt Academy van start, met Adriaansens opnieuw als eerste dean. "Als onderkomen kregen we het stadhuis van Middelburg, het naar mijn idee mooiste gebouw van Nederland. De UU stemde in met deze constructie en hield zich inhoudelijk op afstand. Ze vonden het te ver weg om zich mee te bemoeien. Daar waren wij blij mee. Bovendien hebben we in Zeeland docenten die speciaal voor het University College Roosevelt werken. Dat is een groot voordeel.”
Wat moet de UU met een tweede college?
Die vraag krijgt de huidige dean Barbara Oomen regelmatig voorgelegd als ze de rector bezoekt. “Ik zeg dan altijd: ‘Een vrouw heeft toch ook niet één jurk.’ Je wilt variatie bieden, de student een keuze geven.”
Het gaat niet alleen om keuzes, maakt de dean van het Utrecht University College Rob van der Vaart duidelijk. “Een universiteit is er om goed bacheloronderwijs te geven. De colleges zorgen voor goed onderwijs, beter en exclusiever onderwijs dan de reguliere bacheropleidingen. Dus is het goed als een universiteit er meerdere van heeft.”
Van der Vaart ziet een tweede college absoluut niet als concurrentie. “Er is zoveel belangstelling dat we juist goed naar elkaar kunnen doorverwijzen.” Het UCU heeft plek voor 225 studenten per jaar, het UCR voor 200.
Het Utrechtse en Middelburgse college zijn wat betreft de opzet ongeveer gelijk. Je krijgt er een internationale opleiding, met een brede bachelor, waarbij je voortdurend vakken kunt kiezen. Maar er zijn accentverschillen. Beide colleges hebben drie profielen: humanities, social sciences en sciences. Maar in Utrecht is de science kant sterker, want je hebt meer laboratoriumfaciliteiten. In Zeeland is humanities bijzonder vanwege het uitgebreide aanbod van undergraduate onderzoek en de connectie met de performing arts met de mogelijkheid om op conservatoriumniveau muziekvakken te combineren met andere cursussen binnen de opleiding. Bovendien zullen sommige studenten liever kiezen voor de rustige stad, terwijl anderen meer voor een grootstedelijke omgeving gaan.
Het grote voordeel voor de UU is volgens rector Bert van der Zwaan dat de universiteit door de selectie aan beide colleges talentvolle studenten binnenhaalt. Niet alleen uit Nederland, maar ook internationaal. Het UCU en UCR hebben volgens hem een eigen karakter, wat verschillende type studenten aantrekt. Deze studenten kunnen na de bachelor aan het college in Utrecht een master volgen.
Als het aan Hans Adriaansens ligt, komen er nog veel meer Utrechtse colleges. Zo is er sprake geweest van een University College in Leeuwarden, maar daar zag het toenmalige universiteitsbestuur uiteindelijk te weinig in. Ook Bert van de Zwaan is niet voor meer colleges. “Twee is echt genoeg.”
Hoe nauw zijn de contacten met de UU?
Hans Adriaansens, de eerste dean van het University College Roosevelt, heeft zijn uiterste best gedaan om de afstand zo groot mogelijk te houden. De UU is de licentiehouder en is aanspreekbaar op de kwaliteit van het onderwijs. “We hebben ons eigen stichtingsbestuur, ons eigen financieel beheer en ons eigen onderwijs. We gaan in niets mee met de regels die voor de hele UU gelden.”
Dat die afspraken in geval van nood onder vuur komen te liggen, bleek in 2008. Toen balanceerde de Roosevelt Academy (zoals het toen nog heette) op de rand van de financiële afgrond. De toestroom bleek in de eerste jaren minder dan verwacht en het geld dat van het ministerie kwam lag lager dan voorspeld. De Universiteit Utrecht heeft die zomer 6 miljoen euro in een fonds gestopt, op voorwaarde dat het daarna niet meer financieel zou worden aangesproken.
Barbara Oomen, die het roer in 2012 van Adriaansens overnam, lijkt de koers iets te verleggen. Zij trekt de banden met de UU meer aan, om meer te profiteren van de goede reputatie van de UU. Al houdt ze vast aan het zelfstandige college. Je ziet wel meer uitwisseling als het gaat om expertise op het gebied van huisvesting en ict. Ook de Middelburgse onderzoekers werken vaak samen met Utrechtse collegae.
Daarnaast heeft de Roosevelt een van de UU-Sirius bachelorprojecten, dat zijn projecten voor excellent onderwijs om studenten meer uit te dagen. Van der Zwaan: “De UU is verantwoordelijk voor alle inhoudelijke kwaliteit, daarom evalueren we voortdurend of zaken nog relevant zijn respectievelijk misschien iets moeten veranderen om even succesvol te blijven als ze nu zijn.”
Wat merken de studenten en docenten van de link tussen de UU en Roosevelt?
Even een bijvak volgen in Middelburg is voor Utrechtse studenten lastig. Daarvoor is de afstand te groot en de opzet van de cursussen te intensief. Ook andersom zullen weinig Middelburgse studenten in Utrecht een bijvak volgen. Als ze echter een master in Nederland willen volgen, kijken ze in de praktijk wel het eerst naar de UU. Van alle studenten kiest ongeveer de helft van de studenten een master in Nederland, 40 procent gaat naar het buitenland en 10 procent haakt af. Van de studenten die een masteropleiding gaan volgen, kiest 12 procent voor de UU. Dit blijkt uit cijfers van de afgestudeerden uit 2010.
Het UCR is wel een van de partner in de internationale zomer- en wintercursussen van de UU. In de cursussen van de Summerschool Utrecht 2014 zijn er 7 cursussen die in Middelburg gegeven worden. Bovendien zie je wel dat studenten uit Middelburg zich inschrijven voor cursussen die aan de UU plaatsvinden.
De studenten van de University College Roosevelt krijgen, net als alle andere Utrechtse studenten, een Solis-id van de UU. Dus kunnen ze van veel diensten van de universiteit gebruik maken. Ook hun bachelordiploma valt formeel onder de UU.
De studievereniging van het University College Roosevelt heeft een connectie met de vereniging van het University College Utrecht. Soms worden ook activiteiten samen ondernomen. Zo zal een team van beide instellingen in juni 2014 afreizen naar New York voor een cursus Geografisch veldwerk.
Voor docenten geldt hetzelfde als studenten dat ze niet snel een vak geven in Middelburg. Toch zijn er in het docentencorps van de UCR veel docenten met een UU-verleden. Ook geven docenten wel eens een gastcollege in Middelburg. Bovendien zijn er wetenschappelijke projecten, bijvoorbeeld op het gebied van mensenrechten, waarin Utrechtse en Middelburgse wetenschapper samenwerken.
Een hoogleraar in Middelburg wordt benoemd door het Utrechtse college van bestuur en is dus in feite een Utrechts hoogleraar. Enkele jaren terug ontstond er een dispuut over de benoeming van René Diekstra als hoogleraar in Middelburg omdat Willem Koops, de toenmalige decaan van Sociale Faculteit zich tegen die benoeming verzette.