'Wetenschap in combinatie met bier maakt een thema toegankelijker'

Achterin O'Connells' staat een projector. Te zien zijn satellietbeelden van ozon op wereldschaal in verschillende regio’s. Daarvoor staan wetenschappers die uitleggen wat de betekenis is en in hoeverre de laag een bedreiging vormt voor de mensheid. Ondertussen nippen de gasten in pub aan een pint bier. Sommige glazen zitten nog vol, anderen bewegen zich naar de bar om een nieuw drankje te bestellen. 

Tussen de feiten en drankjes door delen de onderzoekers Edwin Pos, Katrien van Riet, and Serena di Pedi, hun inzichten en beschouwingen over het belang van de ozonlaag voor het menselijk leven. De afnemende ozonlaag is een bedreiging voor de aarde en de wetenschappers geven aan welke maatregelen over verbetering van de luchtkwaliteit nodig zijn om ons te wapenen tegen de klimaatcrisis. 

Het is een onderwerp dat voor iedereen relevant is, maar voor velen misschien te technisch en ingewikkeld klinkt. Maar met een pint, leuk gezelschap en een informele setting is dat een ander verhaal. 

"Het concept achter Pint of Science is om te laten zien dat wetenschap niet saai hoeft te zijn. Mensen denken vaak dat onderzoek gaat over iets wat ver weg is en een ontoegankelijk domein dat alleen in laboratoria te vinden is. Maar dat is niet waar", zegt organisator Joaquin Montilla Rojo, die momenteel promoveert in stamcelbiologie. 

Universitair hoofddocent Edwin Pos is gespecialiseerd in Ecologie en Biodiversiteit. Foto Raquel Ledo Doval 

Het idee bestond in 2012 in Engeland waar twee wetenschappers van het Imperial College in Londen een bijeenkomst organiseerde onder de naam ‘Meet the Researchers’. Ze nodigden patiënten met Alzheimer, Parkinson of een spierziekte uit in hun laboratorium. Het zette de onderzoekers aan het denken. Als de mensen naar het laboratorium willen komen om wetenschappers te ontmoeten, waarom brengen we de wetenschappers dan niet naar de mensen? En zo begon Pint of Science. Op 13 tot 15 mei vond het festival tegelijk plaats in vijfentwintig landen waaronder Nederland dat alleen al tien locaties had. 

"Ik ben nu een paar jaar betrokken bij Pint of Science en ik zie de belangstelling groeien, ook van mensen die geen wetenschappelijke achtergrond hebben. Daarom denk ik dat deze formule goed werkt. Het brengt mensen dichter bij de wetenschap dat ze zich geïntimideerd voelen door de specifieke kennis die het onderwerp met zich meebrengt. Ze kunnen gewoon een biertje pakken, een praatje maken en nieuwe dingen leren", vervolgt hij. 

De lezing deze avond ging over het Europees Ruimteagentschap (ESA) dat zich heeft toegelegd op het observeren van de aarde vanuit de ruimte om de complexiteit van onze planeet beter te begrijpen, vooral met betrekking tot wereldwijde klimaatveranderingen. In deze lezing lag de focus specifiek op ozon en de invloed ervan op het menselijk leven. Ozon is zowel aanwezig in de stratosfeer, als "goede ozon", dat de planeet beschermt tegen de schadelijke ultraviolette straling van de zon, als in de troposfeer, als "slechte ozon", dat de mens, planten en ecosystemen aantast. 

Iedereen in de zaal leek erg geïnteresseerd in de discussie en ging in op vragen die varieerden van zeer specifiek tot meer fundamenteel. De wetenschappers vertelden over de verschillende regio's van de atmosfeer en legden uit waarom het weer tegenwoordig zo onvoorspelbaar is.

De algehele sfeer was levendig en gezellig, en de korte pauzes van de wetenschappelijke presentatie werden gevuld met een levendig luid geklets, onder het genot van een drankje. 

"Wetenschap gaat vaak over complexe onderwerpen, maar met een biertje erbij kan het onderwerp inderdaad toegankelijker en informeler gemaakt worden. Het doel van deze bijeenkomsten is om de thema’s begrijpelijk te maken, en het helpt daarbij om in een chille omgeving te zijn" voegt Raquel Ledo Doval toe, de stadscoördinator van Pint of Science, die momenteel haar promoveert in de biotechnologie. 

Pint of Science is een wereldwijd initiatief, bedoeld om wetenschap dichter bij de mensen te brengen. "In Spanje was ik een paar jaar betrokken bij de festivalactiviteiten en toen ik voor mijn studie naar Nederland verhuisde, wilde ik blijven bijdragen omdat ik het een heel gaaf concept vind. Ik heb zelf veel plezier tijdens de bijeenkomsten, en het is leuk om te zien dat steeds meer mensen dat ook hebben."

Voor sommigen was dit al de tweede of derde keer dat ze naar het festival gingen, dat dit jaar voor de zesde keer in Utrecht plaatsvond. 

"Ik denk dat het organiseren van een sociaal evenement als dit en het koppelen ervan aan wetenschap een slimme zet is. Je bent ontspannen, in een goed humeur en je hebt meer zin om actief aan de slag te gaan. Het is niet zoals in een klas waar je je onder druk gezet voelt om te luisteren, hier kun je het spontaan doen" zegt een student die al voor de derde keer het festival bezoekt. 

Voor anderen was het een compleet nieuwe ervaring. "Ik kwam hier met de gedachte dat het gewoon een gesprek over het milieu en een glas bier zou zijn, maar het bleek heel interessant en leerzaam te zijn. Ook al begreep ik niet alles wat de wetenschapper vertelde. Ik heb met een heleboel nieuwe mensen kunnen praten en ik heb iets nieuws geleerd over de atmosfeer" zegt een bezoeker. "Ik had absoluut geen verwachtingen van dit festival, maar ik ben blij dat ik het heb bezocht. Ik kom volgend jaar zeker terug, ook al snap ik niet alles van de wetenschap."

Bijzonder was de aanwezigheid van een jong stel met een hond. De hond zat, net als de andere gasten, rustig te staren naar de projector. Een bezoeker zegt: "Ik vraag me af wat de hond heeft meegenomen. Hij zag er zo geconcentreerd uit en maakte geen enkel geluid. Hij leek net zo geïnteresseerd als de andere bezoekers."