Wie winnen studentenprijzen 2022? ‘Plots stonden de media op de stoep’

Het zal niet elke pas afgestudeerde overkomen. Ben je na maanden van eenzaam zwoegen op je scriptie net begonnen aan je eerste baan, gebeurt er iets in de wereld waardoor jouw afstudeerwerk plots alle aandacht trekt.

Dat is precies wat er aan de hand is met de masterscriptie van Niels Drost. In zijn afstudeeronderzoek met de beeldende titel Tsarstruck toonde hij aan hoe Vladimir Poetin de Russische geschiedenis, en met name die van de tsaren, gebruikt voor zijn politieke doeleinden.

Een kleine vier weken nadat Drost zijn definitieve versie had ingeleverd bij zijn begeleider Beatrice de Graaf, viel Rusland Oekraïne binnen. “Maandenlang moet je moeite doen om alleen al de aandacht van je vriendin en je ouders te krijgen, staan er plots allerlei media op de stoep.”

Zo mocht de UU-alumnus onder meer live bij EenVandaag reageren op een speech van Poetin, stond er een interview met hem in het Algemeen Dagblad en was hij te horen in een radiouitzending van RTV Utrecht.

Drost had op dat moment al een parttime onderzoekscontract van drie dagen bij het Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael. Door de oorlog werd zijn contract binnen de kortste keren uitgebreid tot een voltijds aanstelling.

Hij ondersteunt nu zijn naaste collega Bob Deen die uitgroeide tot de belangrijkste duider van de oorlog in de media, maar wordt ook nog geregeld gevraagd zijn afstudeerwerk toe te lichten. “Het is een gekke gewaarwording. Leuk, maar heel cynisch dat een oorlog de aanleiding is.”

De tsaren als wapen
In zijn afstudeerwerk betoogt Drost dat Poetins vele verwijzingen naar het grootse verleden aanvankelijk nog bedoeld waren om de Russen te inspireren en de trots op de Russische identiteit te herwinnen na het ineenstorten van de Sovjet Unie. Maar door de jaren heen zette de president die geschiedenis steeds vaker in als "wapen". om zijn machtsaspiraties waar te maken.

Opvallend is dat Drost daarbij ook laat zien hoe Poetin in zijn uitingen over Oekraïne en de Oekraïners steeds radicaler wordt. “Waar hij eerst nog sprak over een broedervolk, vond hij later dat de Russen, de Oekraïners en de Belarussen eigenlijk één volk vormen en dat de staat Oekraïne geen bestaansrecht heeft.”

Desondanks schrok ook Drost “zich rot” toen de Russische president besloot het buurland binnen te vallen. “Met de kennis van nu zou je op basis van zijn uitlatingen kunnen zeggen dat zoiets eraan zat te komen, maar ik had echt niet gedacht dat hij dit zonder duidelijk aanwijsbare aanleiding zou doen. Tegelijkertijd toont dit ook het belang van mijn scriptie aan: laten we letten op wat politieke leiders zeggen. De geschiedenis is niet te voorspellen, maar ze kunnen de daad bij het woord voegen.”

Geschiedenis 2.0
Drost dankt zijn nominatie voor de studentenprijs ook aan een nieuwe onderzoeksmethode die hij gebruikte. Met een zelfgeschreven code wist hij 20.000 speeches en uitingen van Poetin van de Kremlinsite te plukken. Dat scrapen is een vaardigheid die hij zich met YouTube-tutorials eigen maakte. Dankzij een specialisatie Ruslandkunde in Leiden en een uitwisseling met Jekaterinenburg is hij de Russische taal voldoende machtig om de teksten te lezen.

Maar echt alles lezen was natuurlijk ondoenlijk. Op de teksten liet hij daarom een ander programma bepaalde woorden zoeken die te maken hebben met het Russische tsaristische verleden “Op deze manier met je materiaal omgaan, is een vrij nieuwe manier van geschiedbeoefening. Beatrice de Graaf spreekt van ‘Geschiedenis 2.0’.”

De opbrengst was overweldigend, zegt hij. “Ik had wel gedacht dat Poetin vaak verwees naar dat glorieuze tsaristische verleden, maar het was veel en veel vaker dan ik had gedacht.”

Rookscherm
Hoewel hij nu ook druk is met andere zaken, volgt Drost de uitingen van Poetin nog steeds. “Vaak wordt geschreven dat voor Poetin het zogenaamde “denazificeren” van Oekraine de reden zou zijn geweest om binnen te vallen, juist omdat het Kremlin dit vaak naar buiten heeft gebracht. Maar dat is een onzinverhaal, een rookscherm. Zijn imperialistische ambities zijn waarschijnlijk veel belangrijker. Dat blijkt ook wel als hij bij sommige gelegenheden vergelijkingen maakt met de stichting van Sint Petersburg door Peter de Grote op gebied dat op de Zweden was veroverd.”

Samen met Beatrice de Graaf werkt Drost nu aan een wetenschappelijke publicatie op basis van zijn onderzoek. Op het UU-intranet wordt gesuggereerd dat hij ook voldoende materiaal heeft voor een promotieonderzoek. Maar daar moet hij nog even over nadenken. “Voorlopig vind ik het fantastisch dat ik hier op Clingendael kan werken. Maar wie weet ... in de toekomst.”

In deze video legt Niels Drost uit wat zijn scriptieonderzoek opleverde:

Mensbeeld
Behalve Niels Drost zijn Chiara Lacroix en Sophie ten Rietbrink genomineerd voor de prijs voor de beste masterscriptie. Van de 26 voordrachten werden hun afstudeerwerken door een jury als beste inzendingen beschouwd. In een bericht op de UU-website staat kort uitgelegd waar hun afstudeerwerken over gaan.

Lacroix rondde haar master History & Philosophy of Science af met een scriptie waarin ze de historische ontwikkeling onderzoekt van het begrip ‘mens’. Ze keek daarbij met name naar het denken over de menselijke voortplanting. Inmiddels is ze promovendus in Florence.

Ten Rietbrink voltooide de master Climate Physics met een afstudeeronderzoek op een schip in de Atlantische Oceaan met wetenschappers die de verspreiding van nanoplastics analyseerden. Daarbij viel ze op door op creatieve wijze de onderzoeksmethoden te verbeteren en de beperkingen van de apparatuur te omzeilen. Zo wist ze met een zoetwaterinstallatie in het lab toch resultaten te krijgen voor zoutwatersamples. Ze is nu promovendus in Stockholm.

Autisme, vluchtelingen, ongewenst gedrag
Dit jaar zijn er ook drie kanshebbers op de prijs voor de meest bijzondere bestuurlijke of maatschappelijke verdienste. Voor deze prijs waren er vijf voordrachten, staat op dezelfde UU-pagina te lezen.

Bachelorstudent Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen Renate Bosman is actief voor het Platform Onbeperkt Studeren. Ze heeft zelf autisme en dyslexie en draagt op meerder manieren bij aan een inclusievere universiteit. Renate schreef een bachelorscriptie over inclusief taalgebruik bij mensen met autisme en gaat nu kijken of de universiteit met die kennis haar beleid kan verbeteren. Daarnaast zet ze zich als lid van de Commissie Interpersoonlijke Integriteit in voor een sociaal veilige UU.

Masterstudent Geneeskunde Kimia Milani Sabzewar richtte de stichting Abadi op om vluchtelingen uit Afghanistan te ondersteunen, onder meer met activiteiten en taallessen voor kinderen in asielzoekerscentra. Daarnaast is ze actief voor Coding, een collectief van studenten dat zich inzet voor een zorgsysteem dat oog heeft voor de behoeften van patiënten uit verschillende culturen.

De stichting Gelijkspel is een initiatief van studenten Marloes Lucas Luycks, Lotte Toet, Giulia Hietink en Isa Steijn. Zij stellen zich ten doel het denken over seksualiteit in de studentenwereld te verbeteren. Ze geven onder meer voorlichting over seksuele omgangsvormen bij studentenverenigingen. De stichting is inmiddels in meerdere studentensteden actief.

De winnaars van de twee prijzen worden bekendgemaakt tijdens de Opening van het Academisch Jaar op maandag 5 september in de Domkerk. Winnaars ontvangen een oorkonde en een geldbedrag van 1500 euro. En ze mogen na afloop van de academische plechtigheid ook nog eens dineren met andere genodigden.