Is zitten het nieuwe roken?
Studenten brengen het grootste gedeelte van de dag breng zittend door. Tijdens college, in de bieb, in de kantine. Julie Brummel vraagt zich af hoe slecht dat is en of de universiteit hier iets aan kan doen.
Het zijn geen fijne feiten: “Wie meer dan elf uur per dag zit, loopt 40 procent meer risico vroegtijdig te overlijden ten opzichte van mensen die minder dan vier uur per dag zitten.” Oef. Maar elf uur zitten klinkt ook wel heel extreem. Dat haalt bijna niemand, toch? Als ik mijn gemiddelde dag bekijk, schrik ik toch. Om negen uur een werkgroep van drie uur, dan even lunchen met een vriendinnetje, een paar uurtjes in de UB en ’s avonds werken in een callcenter. Ik kom toch wel heel erg dicht bij die grens.
Gelukkig sport ik genoeg, zeg ik tegen Peter-Jan Mol, adviseur Werk en Bewegen bij het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB). Maar dat lost het helaas niet voor je op, zegt hij. “Even sporten is geen compensatie voor structureel te lang zitten.”
De gevolgen van langdurig zitten krijgen de laatste jaren meer aandacht van onderzoekers. “Er zijn steeds meer signalen dat het snel gezondheidsrisico’s met zich meebrengt”, aldus Mol. “Zitten en het niet bewegen van je bovenbeenspier is enorm slecht voor je stofwisseling, je kunt er zelfs diabetes door krijgen.”
'Je kunt inactiviteit wel met roken vergelijken'
Maar zitten het nieuwe roken noemen, zoals veel media doen, gaat Mol iets te ver. “Toch zou je inactiviteit wel met roken kunnen vergelijken. De Nederlandse beweegnorm staat op vijf keer per week dertig minuten ‘matig intensief’ bewegen, bijvoorbeeld in tempo naar je college fietsen. Of drie keer per week twintig minuten intensief bewegen en echt zweten in de sportschool.
Maar zoals Mol al zei: zelfs met intensief sporten compenseer je niet voor uren achtereen zitten. Het is beter om tussendoor te bewegen. “Ten eerste moeten we er bewuster van worden hoe slecht een sedentaire levensstijl voor je is. En dan is de oplossing simpel: afwisseling tijdens je bezigheden. Ga zo af en toe dus even staan als je werkzaamheden dat toelaten.”
Veel bedrijven zijn bezig met het integreren van lijfvriendelijke werkplekken. Op sommige kantoren zijn al bureaus te vinden die in hoogte verstelbaar zijn zodat werknemers ook staand kunnen werken. En voor de echte gezondheidsfreaks zijn fietsstoelen te koop zodat je lekker met je benen kan bewegen onder het typen. Er worden zelfs nieuwe kantoren ontworpen met allerlei meubelstukken waar je afwisselend in verschillende houdingen kan werken. Op de Universiteit of in de bibliotheek zijn deze nog niet te vinden. Mol: “Toch zou het niet zo’n gek idee zijn. Ik denk dat het heel belangrijk is dat universiteiten in Nederland gaan nadenken over hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van studenten.”
'Alles op de universiteit moet hufterproof zijn'
Wie nu in de bieb of in faculteitsgebouwen rondkijkt, ziet dat de UU nog wel wat aan de werkplekken voor studenten kan verbeteren. “Natuurlijk denken we hier over na,” vertelt coördinator Arbo, Milieu en Veiligheid Marianne van Leeuwen.
“In de gebouwen in De Uithof voor bètastudies zijn al computerwerkplekken te vinden met hogere tafels en speciale stoelen.” De wil is er volgens Van Leeuwen dus wel, maar de hele UB vol statafels en verantwoorde stoelen is nog een toekomstdroom. “Dat is natuurlijk een enorme investering.” Daarbij is Van Leeuwen niet positief over hoe studenten met het meubilair omgaan. “Alles op de universiteit moet hufterproof zijn.”
Die hufterproof gezondheidsverantwoorde zitmeubelen laten dus nog even op zich wachten, maar de komende jaren hebben studenten op de Drift in elk geval een goed excuus voor een extra koffiepauze tijdens het studeren.
Kijk voor meer informatie over de gevolgen van teveel zitten en wat je hier tegen kan doen op de website van het NISB. Dit artikel verscheen eerder in Geestdrift, het magazine van de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht.