Misschien is ‘niets doen’ de uitweg voor Eppo Bruins

De grote bezuinigingen op onderwijs en onderzoek roepen veel weerstand op, behalve bij de vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB. De regeringsfracties in de Tweede Kamer houden vol, bleek gisteren.

De oppositie heeft voorstellen gedaan om de bezuinigingen terug te draaien. Voor minister Bruins liggen er momenteel drie oplossingen op tafel.

1 Links
Linkse partijen stellen voor het geld weg te halen bij fossiele subsidies en andere belastingvoordelen voor het bedrijfsleven. Dat lijkt zo goed als kansloos, gezien de voorkeuren van de coalitiepartijen. Neem alleen al de klimaatscepsis bij de PVV en het diep verankerde geloof van de VVD in lastenverlichtingen voor het bedrijfsleven.

2 Rechts
D66, CDA, JA21 en ChristenUnie hebben een ander voorstel, dat bovendien goedkoper is. Ze willen 1,3 miljard euro terugdraaien. Ze zoeken dit geld op de begroting van Volksgezondheid, bijvoorbeeld door medisch specialisten in loondienst te laten werken (waar ook de VVD voorstander van is). 

Ook willen ze het verplichte eigen risico in de zorg, dat volgend jaar sterk omlaag gaat, twee tientjes minder laten dalen: van 385 naar 185 euro per jaar (in plaats van 165 euro per jaar). De SP hekelde dinsdag die keuze en vindt dat je een boete op studeren niet moet vervangen door een boete op ziek zijn, terwijl D66 het wel te verdedigen vindt.

3 Of niets doen
Een derde, onorthodoxe optie is helemaal niets doen, zodat de oppositie de begroting in de Eerste Kamer tegenhoudt. Op die manier zijn de bezuinigingen op onderwijs en onderzoek van tafel en blijven gemaakte afspraken onder Dijkgraaf behouden.

Het is wel zeer ongebruikelijk, maar tegenwoordig lijkt niets ondenkbaar. Het is wel de vraag of NSC zijn eigen minister donderdag met lege handen naar de Tweede Kamer wil sturen, zonder plan B. Maar misschien denken de betrokkenen dat hij zich wel redt.

Het risico is misschien meer politiek dan financieel. Wie gaat de schuld krijgen als die bezuinigingen worden geblokkeerd? De coalitie zal de oppositie erop aanvallen, terwijl de oppositie zal zeggen: wat een geklungel van de regeringspartijen, ze kunnen niet eens een compromis sluiten.

Reëel
Waarschijnlijker is toch dat er een compromis gevonden wordt. Met name de partijen rechts van het midden lijken open te staan voor een deal. De NOS en De Telegraaf melden dat er binnen de coalitie ‘koortsachtig’ wordt overlegd, met alle onderlinge irritaties van dien.

CDA en JA21 hebben samen al genoeg zetels om de regering in de Eerste Kamer aan een meerderheid te helpen en de marge wordt nog ruimer als D66 en ChristenUnie ook meedoen. 

Maar zij zullen zich niet makkelijk uit elkaar laten spelen en boter bij de vis eisen. Wat de uitkomst ook wordt, de kans is reëel dat een flink deel van de bezuinigingen alsnog wordt geschrapt.