'UU benadeelt studenten met misleidende GPA-berekening'

De Universiteit Utrecht geeft op officiële cijferlijsten niet enkel het Nederlandse cijfer, maar ook een berekening van het Amerikaanse Grade Point Average (GPA). Die berekening onderschat prestaties, en benadeelt studenten die een promotieplek of vervolgstudie in het buitenland zoeken, schrijft Edwin Dalmaijer (oud-UU'er, en promovendus aan de Universiteit van Oxford) in een opiniebijdrage.

Cijfers geven voor toetsen en verslagen is binnen het Nederlandse systeem al niet makkelijk. Hoe verschilt een acht van een negen? En in hoeverre kun je eigenlijk tot op een decimaal nauwkeurig becijferen? Het wordt nog ingewikkelder als Nederlandse cijfers moeten worden vergeleken met Amerikaanse of Engelse. Voor veel studenten is het kunnen interpreteren van de Nederlandse cijfers in een buitenlandse context echter van groot belang. Als zij een vervolgstudie of promotieplaats aan een buitenlandse universiteit willen volgen, gelden er vaak strenge toegangseisen voor welk eindcijfer zij minimaal hadden moeten halen in hun vooropleiding.

Wanneer een student in Utrecht afstudeert, berekent de UU het Amerikaanse equivalent van het Nederlandse eindcijfer: het Grade Point Average (GPA). In theorie is dit nuttig: het GPA is een internationaal bekende schaal, dus vermelding op het diploma scheelt buitenlandse universiteiten omrekenwerk. Echter gebruikt de UU een manier van omrekenen die Nederlandse cijfers onderwaardeert. Dit kan ertoe leiden dat een diploma een lager GPA aangeeft dan deze eigenlijk verdient, en dat kan ertoe leiden dat studenten onterecht afgewezen worden bij een internationale universiteit.

Amerikaanse en Engelse cijfers
In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wordt er met letterwaarderingen gewerkt. Een A is het beste, en een F het slechtste. Daarnaast worden letters in de VS omgerekend naar een GPA, en in het VK naar classes: first (1), upper second (2:1), lower second (2:2), en third (3). Met welk Nederlands cijfer deze waarderingen corresponderen, verschilt per land, en per manier van interpreteren. Het moge duidelijk zijn dat dit geen exacte wetenschap is: het becijferen van leerlingen is moeilijk, vaak cultuurgebonden, en in ieder systeem anders. In het Britse systeem is 75 procent bijvoorbeeld een veel beter cijfer dan in het Amerikaanse of in het Nederlandse.

Het Nuffic, een onafhankelijke organisatie die zich sterk maakt voor internationalisering in het onderwijs, raadt een omrekentabel aan die is gebaseerd op vergelijkingen tussen Nederlandse en internationale cijferdistributies. Deze organisatie geeft bijvoorbeeld omrekeningen voor cijfers van het eindexamen, en uit de VS en het VK. Voor het gemak heb ik de gegevens van het Nuffic hier gecombineerd met de GPA-omrekening van de Universiteit Utrecht en die van de Amerikaanse website Foreign Credits. In de tabel is al te zien dat de UU afwijkt van de Amerikaanse bron, maar laten we voor de duidelijkheid naar een praktijkvoorbeeld kijken.

Praktijkvoorbeeld: Aanmelden in Oxford
Stel, je hebt net een bachelor of een master in de Psychologie afgerond met het eindcijfer 7, en je zou graag verder studeren aan de Universiteit van Oxford. Dit zou je kunnen willen omdat er in Nederland geen betaalde banen meer zijn te vinden voor klinisch psychologen, of omdat je ambitie geprikkeld is door het competitieve systeem in Oxford (zoals onlangs beschreven door de rector van de UU).

Je kunt je inschrijven voor een MSc in Psychological Research, of een promotieplek in Experimental Psychology. Voor beide is de ingangseis een first of een upper second voor Britse studenten, een GPA van 3.5 of hoger voor Amerikaanse studenten, of het nationaal equivalent voor overige buitenlandse studenten.

Volgens het Nuffic komt je Nederlandse 7 overeen met een Engelse upper second. Je zou er Oxford dus mee binnen kunnen komen! Juich echter niet te vroeg, want de UU heeft een GPA van 3.0 op je cijferlijst gedrukt. Daarmee val je buiten de boot: je zult worden afgewezen door een administratieve medewerker die je GPA ziet. De toelatingscommissie zal je prachtige diploma en je uitgebreide CV nooit zien, en je zult niet worden uitgenodigd voor een interview. Pas bij een 7.6 of hoger had de UU je een GPA van 3.5 gegeven, en je daarmee een kans gegund in Oxford.

Schoenmaker, blijf bij je leest
Utrechtse docenten zijn zeer ervaren in het becijferen van studenten binnen het Nederlandse systeem, maar niet binnen buitenlandse systemen. Het is inmiddels hopelijk duidelijk dat het omrekenen van cijfers ook helemaal niet zo eenvoudig is. Gelukkig zijn er gespecialiseerde organisaties zoals het Nuffic, die uitgebreide kennis hebben van de onderwijssystemen van andere landen. De UU zou haar daarom niet zelf druk te maken om een omrekening naar een internationaal cijfer, en al helemaal niet als dit gebeurt door een onorthodoxe omrekening naar het schijnbaar arbitrair gekozen GPA.

Het verdient een vermelding dat de UU niet onwillig is om naar omrekenproblemen te kijken. Op verzoek van studenten, vermeldt de UU sinds 2010 het GPA in twee decimalen. Ofschoon het daarmee preciezer is, wijkt het niet minder af van internationale waarderingen.

Conclusie
Internationalisering van de cijfers is goed, mits het op de juiste manier wordt doorgevoerd. Dat is momenteel niet het geval. Als de Universiteit Utrecht graag ziet dat UU-studenten succesvol zijn in het buitenland, dan zou het er goed aan doen de GPA-berekening niet meer op diploma's af te drukken. In plaats daarvan zouden studenten met buitenlandambities op de omrekentabellen van het Nuffic gewezen kunnen worden. De huidige manier van omrekenen onderwaardeert de prestaties van studenten, en vermindert daarmee hun kansen in het buitenland.