‘Ik kan moeilijk kiezen tussen onderwijs en onderzoek’
Psycholoog Geertjan Overbeek krijgt vrijdag 25 maart de prijs voor beste jong docent van het jaar 2010-2011. In 2005 sleepte hij al de Veni subsidie in de wacht en vorig jaar won hij de Vidi subsidie. Hij heeft zichzelf dit jaar bewezen als wetenschapper, maar ook als docent. “Ik kan niet kiezen tussen die twee passies, ik haal uit beide erg veel voldoening.”
De collegezaal in het Educatorium stroomt vol met studenten. In het begin wordt er nog zacht gefluisterd, maar na enkele minuten luistert iedereen aandachtig. Geertjan Overbeek geeft een eerstejaars college Inleiding ontwikkelingspsychologie. Hij illustreert zijn college met praktijkvoorbeelden. “Mijn dochtertje van tweeënhalf speelt met een meisje van vier en leert daardoor eerder om haar spullen te delen dan andere leeftijdsgenoten.” Hij gebruikt dit voorbeeld om het begrip ‘zone van naaste ontwikkeling’ uit te leggen.
Geertjan Overbeek staat voor de groep studenten en houdt de les actief door praktijkvoorbeelden en YouTube filmpjes. Enthousiast legt Overbeek het onderzoeken naar de rol van ouders en vrienden in verschillende leeftijden uit. Hij stelt vragen en hoewel er weinig respons is deze keer, krijgt hij de groep toch aan het lachen. Dit door middel van een aandoenlijk filmpje van een peuter die zijn speelgoed niet wil delen.
Na anderhalf uur staan de studenten weer buiten. “De vorige les had hij nog wel moeite om orde te houden, maar dat ging deze keer een stuk beter”, evalueert studente Malinda na afloop. “Hij maakt niet zoveel grappen en blijft redelijk serieus, maar hij legt alles wel heel goed en uitgebreid uit met veel voorbeelden.”
Overbeek is blij met de prijs voor jong docent van het jaar. “Het is fijn om erkenning van studenten te krijgen.” Hij weet nog niet precies waarom juist hij de prijs heeft gewonnen. Mogelijk door de manier van lesgeven. “Ik praat erg bevlogen en ik denk dat studenten zich daardoor meer betrokken voelen bij de colleges.” Overbeek ervaart de prijs als een aanmoediging. “Het stimuleert me om nog meer over verbeteringen in het onderwijs na te denken.” Zo werkt hij momenteel, samen met andere docenten, aan het verminderen van overlap bij de lesstof en cursussen.
Geertjan Overbeek (1975) studeerde ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Utrecht. Zijn promotie was een longitudinaal onderzoek naar de rol van ouder-kind en intieme partnerrelaties in de ontwikkeling van probleemgedrag tijdens de adolescentie. In 2005 ontving hij een Veni subsidie in het verlengde van zijn promotieonderzoek en afgelopen jaar wist hij een Vidi-subsidie van 800.000 euro in de wacht te slepen. In zijn huidige studies richt hij zich - onder andere - op de rol van ouder-kind en partnerconflicten in de ontwikkeling van probleemgedrag. Daarnaast is hij bekend van een in 2008 georganiseerd, grootschalig speeddatingonderzoek naar partnervoorkeuren. In 2008 ontving hij de Young Scientist Award van de international society for study of behavioural development (ISSBD).
“Kennis is veranderbaar en daarom probeer ik de colleges up to date te maken met uitkomsten uit mijn eigen onderzoeken. Twintig jaar geleden wisten we veel minder over genetische invloeden. Theorieën uit die tijd moet je kennen, maar die theorie moet aangevuld worden met nieuwe ondervindingen die het verhaal compleet maken of juist bekritiseren.”
Zijn kracht is dat hij tijdens de colleges veel gebruik maakt van voorbeelden uit zijn eigen leven en verwijst naar recent onderzoek. De recente onderzoeken vullen de stof uit de boeken aan en zorgen er ook voor dat studenten kritisch naar de onderwerpen kijken. “Studenten zijn sneller geneigd hun kritiek te uiten, wanneer ze oog in oog met de onderzoeker staan”, is zijn ervaring. Zo komen studenten met kritische vragen over de opzet van het onderzoek, de vooronderstellingen die aan de hypothese ten grondslag liggen en de representativiteit van de proefpersonen.
Overbeek maakt furore als wetenschapper en als docent. “Ik zou niet kunnen kiezen tussen docent of wetenschapper”, geeft Overbeek toe. “Onderzoeken bevredigt je nieuwsgierigheid en voor een groep studenten staan, geeft je de mogelijkheid om die kennis te delen.”
Tessa Glijn