‘Stel je voor dat er een verband zou bestaan tussen humor en verkoudheid’

De titel van zijn proefschrift wekt hoge verwachtingen. Maar wie denkt bij het lezen van ‘Sense of humor at work’ niet meer bij te zullen komen van het lachen, komt bedrogen uit. “Ach”, zegt psycholoog Sibe Doosje met een ernstig gezicht, “ik ben natuurlijk een enorm grappig iemand, maar mijn wetenschappelijk onderzoek houd ik graag serieus.”Wie in een oogwenk wil zien waarover het proefschrift van Doosje (1956) gaat, kan het best de ‘samenvatting voor mijn kinderen’ achterin het boek lezen. ‘Ja, daar wordt je vader zomaar doctor. Daarvoor moest hij dit boekje schrijven. In dit boekje wordt een vraag beantwoord. Op sommige vragen is het antwoord makkelijk te geven. Op mijn vragen niet. Daar moest ik onderzoek naar doen. Ik heb twee vragen onderzocht. De eerste vraag is wat humor is. De tweede vraag is of humor goed voor je is.’DUBBELE BODEMSUit het vervolg van deze bijzondere samenvatting blijkt al wel dat de eerste vraag gemakkelijker is te stellen dan te beantwoorden. “Het is inderdaad knap lastig", geeft Doosje toe, “om een eenduidige definitie van humor te geven en dat zie je ook in de literatuur. Qua vorm heeft het te maken met incongruenties, overdrijvingen, dubbele bodems en dat soort dingen. Maar veel verder dan zulke onbeholpen termen kom je niet. Kijk maar op discussiefora op internet. Het wemelt er van de definities, maar een echt goede heb ik nog niet gevonden.“Maar”, vervolgt de gezondheidspsycholoog die op 1 oktober in Utrecht promoveerde, “misschien is de vraag wat humor is ook eigenlijk een vraag die je beter niet kunt stellen, tenzij je natuurlijk een filosoof bent. Als klinisch psycholoog ben ik ieder geval meer geïnteresseerd in de functie van humor en dan vooral in de rol die het speelt bij ziekte en gezondheid.”VERKOUDENCentraal in het onderzoek van Sibe Doosje stond de vraag of er een relatie bestaat tussen het gevoel van humor van mensen en de kans dat zij vaak verkouden zijn of een burn-out oplopen. “Het idee achter die eerste vraag was dat mensen die vaak verkouden zijn een verlaagde weerstand hebben. Nu is bekend dat stress ervoor zorgt dat het immuunsysteem en dus de weerstand verzwakt wordt. En ook is bekend dat humor stressverlagend werkt. Mijn hypothese was daarom dat een gezonde dosis humor zou kunnen bijdragen aan een betere weerstand en dat mensen met veel gevoel voor humor dus minder vaak verkouden zouden zijn.”Helaas voor Doosje bleek dit verband afwezig. Nuchter constateert hij: “Eigenlijk is dit natuurlijk een non-resultaat. Als wetenschapper hoop je dat je hypothese wordt bevestigd en niet dat hij wordt ontkracht. Maar aan de andere kant ben ik er ook wel weer blij mee, want stel je voor dat ik wel een verband had gevonden. Ik moet er niet aan denken wat voor overspannen verwachtingen er dan rond humor zouden zijn ontstaan: lach maar veel, dan word je tenminste niet verkouden.”BURN-OUTWel een duidelijk verband vond hij tussen humor en burn-out. “Ik heb zeventig mensen de door mij opgestelde Humor Check List laten invullen. 42 van hen hadden een burn-out, 28 waren gezond. Het was voor mij niet zo onverwacht dat de mensen met een burn-out minder vrolijk waren en minder konden lachen om grappen van anderen dan de gezonde proefpersonen.“Opmerkelijker vond ik dat ze zelf wel grappen bleven maken. In dat opzicht verschilden de twee groepen niet van elkaar. Dat bevestigt de in Nederland trouwens al langer gangbare opvatting dat je burn-out patiënten niet moet behandelen als zielige stakkerds, maar als mensen met een concreet probleem dat het best kan worden verholpen door ze zo snel mogelijk weer aan het werk te laten gaan.”GROUCHO MARXDat er bij zijn lezingen steevast gedacht wordt: ha, nu komt er iemand spreken met wie je kunt lachen, daar is hij inmiddels wel aan gewend, zegt Doosje. “En omdat ik heel erg grappig ben, is dat voor mij niet zo’n probleem.” Als de verslaggever hem vragend aankijkt, vervolgt hij op even serieuze toon: “Nee echt, ik ben werkelijk enorm leuk. Weet je wat Groucho Marx ooit zei? ‘Time flies like an arrow. Fruit flies like a banana.’ Kijk, dat bedoel ik dus.”EH

Artikel
on 08/10/2010

De titel van zijn proefschrift wekt hoge verwachtingen. Maar wie denkt bij het lezen van ‘Sense of humor at work’ niet meer bij te zullen komen van het lachen, komt bedrogen uit. “Ach”, zegt psycholoog Sibe Doosje met een ernstig gezicht, “ik ben natuurlijk een enorm grappig iemand, maar mijn wetenschappelijk onderzoek houd ik graag serieus.”

Wie in een oogwenk wil zien waarover het proefschrift van Doosje (1956) gaat, kan het best de ‘samenvatting voor mijn kinderen’ achterin het boek lezen. ‘Ja, daar wordt je vader zomaar doctor. Daarvoor moest hij dit boekje schrijven. In dit boekje wordt een vraag beantwoord. Op sommige vragen is het antwoord makkelijk te geven. Op mijn vragen niet. Daar moest ik onderzoek naar doen. Ik heb twee vragen onderzocht. De eerste vraag is wat humor is. De tweede vraag is of humor goed voor je is.’

DUBBELE BODEMS

Uit het vervolg van deze bijzondere samenvatting blijkt al wel dat de eerste vraag gemakkelijker is te stellen dan te beantwoorden. “Het is inderdaad knap lastig", geeft Doosje toe, “om een eenduidige definitie van humor te geven en dat zie je ook in de literatuur. Qua vorm heeft het te maken met incongruenties, overdrijvingen, dubbele bodems en dat soort dingen. Maar veel verder dan zulke onbeholpen termen kom je niet. Kijk maar op discussiefora op internet. Het wemelt er van de definities, maar een echt goede heb ik nog niet gevonden.

“Maar”, vervolgt de gezondheidspsycholoog die op 1 oktober in Utrecht promoveerde, “misschien is de vraag wat humor is ook eigenlijk een vraag die je beter niet kunt stellen, tenzij je natuurlijk een filosoof bent. Als klinisch psycholoog ben ik ieder geval meer geïnteresseerd in de functie van humor en dan vooral in de rol die het speelt bij ziekte en gezondheid.”

VERKOUDEN

Centraal in het onderzoek van Sibe Doosje stond de vraag of er een relatie bestaat tussen het gevoel van humor van mensen en de kans dat zij vaak verkouden zijn of een burn-out oplopen. “Het idee achter die eerste vraag was dat mensen die vaak verkouden zijn een verlaagde weerstand hebben. Nu is bekend dat stress ervoor zorgt dat het immuunsysteem en dus de weerstand verzwakt wordt. En ook is bekend dat humor stressverlagend werkt. Mijn hypothese was daarom dat een gezonde dosis humor zou kunnen bijdragen aan een betere weerstand en dat mensen met veel gevoel voor humor dus minder vaak verkouden zouden zijn.”

Helaas voor Doosje bleek dit verband afwezig. Nuchter constateert hij: “Eigenlijk is dit natuurlijk een non-resultaat. Als wetenschapper hoop je dat je hypothese wordt bevestigd en niet dat hij wordt ontkracht. Maar aan de andere kant ben ik er ook wel weer blij mee, want stel je voor dat ik wel een verband had gevonden. Ik moet er niet aan denken wat voor overspannen verwachtingen er dan rond humor zouden zijn ontstaan: lach maar veel, dan word je tenminste niet verkouden.”

BURN-OUT

Wel een duidelijk verband vond hij tussen humor en burn-out. “Ik heb zeventig mensen de door mij opgestelde Humor Check List laten invullen. 42 van hen hadden een burn-out, 28 waren gezond. Het was voor mij niet zo onverwacht dat de mensen met een burn-out minder vrolijk waren en minder konden lachen om grappen van anderen dan de gezonde proefpersonen.

“Opmerkelijker vond ik dat ze zelf wel grappen bleven maken. In dat opzicht verschilden de twee groepen niet van elkaar. Dat bevestigt de in Nederland trouwens al langer gangbare opvatting dat je burn-out patiënten niet moet behandelen als zielige stakkerds, maar als mensen met een concreet probleem dat het best kan worden verholpen door ze zo snel mogelijk weer aan het werk te laten gaan.”

GROUCHO MARX

Dat er bij zijn lezingen steevast gedacht wordt: ha, nu komt er iemand spreken met wie je kunt lachen, daar is hij inmiddels wel aan gewend, zegt Doosje. “En omdat ik heel erg grappig ben, is dat voor mij niet zo’n probleem.” Als de verslaggever hem vragend aankijkt, vervolgt hij op even serieuze toon: “Nee echt, ik ben werkelijk enorm leuk. Weet je wat Groucho Marx ooit zei? ‘Time flies like an arrow. Fruit flies like a banana.’ Kijk, dat bedoel ik dus.”

EH

Advertentie