Alles wat je moet weten over de langstudeerboete

Studenten konden protesteren wat ze wilden, maar het heeft weinig geholpen: de Eerste Kamer is deze zomer akkoord gegaan met de langstudeerwet. Wat hangt trage studenten precies boven het hoofd? Het kabinet wil treuzelaars aanpakken. Wie te lang over zijn studie doet, gaat vanaf september 2012 drieduizend euro extra collegegeld betalen: meer dan 4700 euro in totaal. Maar dat is niet het enige wat er over de regeling te zeggen valt. Dit zijn de FAQ. Hoeveel vertraging mag ik oplopen?Eén jaar in de bachelor- en één jaar in de masteropleiding. Deze vertragingsjaren kunnen niet worden opgespaard of doorgeschoven. Gaat de regeling ook voor mij gelden?Jazeker. Huidige studenten die al in de blessuretijd zitten, moeten zorgen dat ze vóór september 2012 zijn afgestudeerd. Studentenorganisaties ISO, LSVb en LKvV vechten de regeling nog aan bij de rechter, maar laat niemand er blind op varen dat zij die rechtszaak winnen en de wet alsnog ongedaan kunnen maken. Als ik te lang over mijn bachelor doe, merk ik dat dan straks in mijn master?Nee. Hoeveel vertraging studenten ook oplopen in hun bachelorfase, ze beginnen met een schone lei aan de masteropleiding. Pas als ze in de knoop raken met hun scriptie, moeten ze zich weer zorgen maken. Masterstudenten mogen een jaar uitlopen. Het kabinet rekent in hele studiejaren en rondt af naar boven. Wie een master van anderhalf jaar volgt, mag daar in totaal drie jaar over doen. Dat is net zo lang als studenten van tweejarige masters, die je vooral in de bèta-hoek ziet. Moeten schakelaars ook een langstudeerboete betalen?Dat kan. Schakelprogramma’s van een half jaar horen volgens het kabinet nog bij de bachelorfase. Studenten moeten er hun uitloopjaar voor gebruiken. Wie vijf jaar over een hbo-bachelor heeft gedaan of vier jaar over zijn wo-bachelor, heeft geen uitlooptijd meer over. In dat geval moet hij een boete betalen bovenop het normale collegegeld. Omdat het schakelprogramma een half jaar duurt, bedraagt die geen drieduizend, maar vijftienhonderd euro. Een schakelprogramma van meer dan dertig studiepunten beschouwt het kabinet als gecomprimeerde tweede bacheloropleiding. Daarvoor mogen de universiteiten net zoveel collegegeld vragen als ze willen. De langstudeerwet staat daar verder buiten. Maar ik ben een deeltijdstudent. Hoe snel moet ik studeren?Net zo snel als voltijdstudenten. Ook al smeert de universiteit een driejarige opleiding over zes jaar uit, daar houdt Zijlstra geen rekening mee. Van hem moeten deeltijders net zo snel gaan als voltijders. Voor een bachelor in deeltijd krijgen de studenten dus even veel tijd als voor een bachelor in voltijd. Ben ik misschien een uitzondering?Studenten met een functiebeperking krijgen één extra uitloopjaar. Maar opknippen mag niet: ze mogen het tijdens hun bachelor óf tijdens hun master inzetten. Studenten in andere ‘bijzondere situaties’ (ziekte, zwangerschap, bevalling, familieomstandigheden) moeten zich wenden tot hun eigen instelling en kunnen slechts hopen dat hun boete wordt betaald uit het ‘profileringsfonds’. Instellingen zijn verplicht om regels te bedenken voor de financiële ondersteuning van bijzondere groepen studenten. Hoe zit het met studentbestuurders?Wie zal het zeggen? VVD-kamerlid Anne-Wil Lucas wil eigenlijk dat fulltime-bestuurders van studentenverenigingen en studentleden in de universiteitsraad worden vrijgesteld van collegegeld. Ze zouden zich moeten kunnen uitschrijven, zodat hun bestuursjaar ook niet meetelt voor de langstudeerboete. Ze maakt hiervoor samen met studentenorganisaties een plan, maar de staatssecretaris voelt er weinig voor. Besturen doe je volgens hem naast je opleiding of in je uitloopjaar. Voorlopig moeten bestuurders zich dus gewoon inschrijven bij hun instelling en collegegeld betalen. Krijg ik meer tijd als ik twee studies combineer?Nee. De staatssecretaris is van mening dat een ‘excellente student’ zijn opleidingen naast elkaar afrondt zonder al te veel vertraging. Wie klaar is met de ene opleiding en daarna aan een tweede begint (bachelor op bachelor, of master op master), betaalt het veel hogere instellingscollegegeld: dan geldt de langstudeerwet überhaupt niet.  Behoud ik wel mijn basisbeurs?Hier bevinden we ons op glad ijs, want de plannen voor de studiefinanciering moeten nog door de Tweede Kamer worden besproken. In ieder geval wil het kabinet masterstudenten geen basisbeurs meer geven: zij moeten die voortaan lenen. En mijn OV-studentenkaart?Studenten krijgen een ov-kaart zolang zij nominaal studeren en de eerste keer dat ze een jaar uitlopen. Wie dus een jaar langer over de bachelorfase deed en daarna ook in de masterfase uitloopt, hoeft weliswaar nog niet meteen het verhoogde collegegeld te betalen, maar is wel zijn ov-kaart kwijt. Dit moet in het najaar nog wettelijk worden vastgelegd. En als ik van opleiding wissel?Wie zich in zijn eerste studiejaar na een paar maanden bedenkt, heeft alvast één uitloopjaar vergooid. De nieuwe opleiding moet precies op tijd worden afgerond om aan de langstudeerboete te ontkomen. Moet ik de volle boete betalen als ik maar een paar maanden uitloop?Nee, de boete geldt per uitgelopen maand, wat neerkomt op 250 euro. Wie vier maanden te lang studeert, betaalt dus duizend euro extra. Of de boete vooruit moet worden voldaan, of in termijnen wordt geheven is nog niet bekend. Is het eigenlijk wel een boete?Het is verboden om op de snelweg harder dan 120 te rijden. Wie dat toch doet, kan een boete krijgen. Maar het is niet verboden om lang te studeren; iedereen kan zich inschrijven. Daarom wil Zijlstra niet van een boete spreken, maar van een verhoogd collegegeld. De oppositie denkt hier anders over.