De ambassade, Niets lijkt op Beiroet

De grandeur en hoffelijkheden van de diplomatie maar ook een harde confrontatie met een heel andere werkelijkheid van alledag. En af en toe een erg leuk feestje. In een DUB-serie beschrijven Utrechtse studenten hun ervaringen als stagiair op een Nederlandse ambassade ergens ver weg. Masterstudent Conflictstudies Marc van de Wiel verwondert zich in Libanon. In de relatief korte geschiedenis van Libanon is de hoofdstad Beiroet, met haar Franse archictectuur, geografische karakteristieken en pluralistische politieke en sociale karakter, vaak vergeleken met Parijs en Zwitserland. Maar kort na mijn aankomst realiseerde ik me al gauw dat er waarschijnlijk geen plek ter wereld bestaat die hetzelfde is. Met maar liefst achttien officieel erkende religieuze groeperingen, de strategische ligging tussen West en Oost en een verleden van kunstmatige grenzen en burgeroorlog, doet Libanon haar fameuze naam: ‘schaakbord van het Midden-Oosten’ eer aan. Hoewel Beiroet tegenwoordig meer bekend staat om een enerverend nachtleven en tolerantie ten opzichte van persoonlijke vrijheden, zijn de sporen van de turbulente geschiedenis en politieke instabiliteit onverminderd zichtbaar. Bij mijn aankomst in Beiroet had ik al direct moeite met het categoriseren van de stad en haar bewoners. Een kakefonie van warmte, verkeersrumoer en geuren, omhuld door een mistige wolk van luchtvervuiling, dwong me ertoe mij de eerste dagen over te geven aan een aanhoudende hoofdpijn. Maar het was ook fascinerend om te zien hoe de overheid gebouw na gebouw met de grond gelijk maakt om ze te vervangen door torenhoge hotels en kantoorruimtes. Deze staan nu temidden van Romeinse ruïnes, vervallen panden uit vijftien jaar burgeroorlog en gereconstrueerde, vaak onbewoonde, Franse architecturele hoogtepunten. Na een week werd het me bovendien duidelijk dat de stad compleet verzuild is; allereerst in een voornamelijk christelijk Oost-gedeelte en een voornamelijk islamitisch West-gedeelte en vervolgens nog een keer in wijken en buurten die elk bewoond worden door één van de achttien versplinterde confessies die het land ‘rijk’ is. Vooral de jonge generatie Libanezen lijkt zich te verenigen in het verzet tegen de sectarische natuur van het politieke systeem, die inmiddels al ruim twintig jaar verzegeld is in de vredesovereenkomst van 1989. In zekere zin verzet de jeugd zich tegen de unieke vrede in het land. Deze gaat immers ten koste van een sterke Libanese overheid die in staat is om voor haar burgers te zorgen en zich te weren tegen regionale machtspolitiek. Dit verzet manifesteerde zich op 25 april nog in een overweldigende, internationale massa-demonstratie van Libanese expats over de hele wereld onder leiding van de Laïque Pride, een Libanese groep burgers die strijden voor een seculiere staat. De demonstratie in Beiroet werd bijgewoond door maar liefst 3000 mensen. Zelf stond ik naast een grote groep activisten die zich verenigd hadden onder de noemer ‘homoseksuelen vóór Secularisme’ en iets verderop zag ik een groep met Libanese vlaggen en een groot doek waarop stond ‘sectarisme is kwaadaardig’. Potten en pannen waren uit de kast gehaald om met veel kabaal de deconfessionalisering van het politieke bestel te eisen. Hoewel niemand eraan twijfelt dat dit zeer onwaarschijnlijk is op de korte termijn, gaf de strijdlust van burgers die genoeg hebben van de polariserende rol van religie in Libanese politiek mij toch een warm gevoel van binnen.   Er zijn weinig woorden die het leven in Beiroet, en mijn ervaringen hier, kunnen doen bevatten. Het is een enerverende regio die zowel geluk als weemoed oproept, een vluchthaven voor toeristen en religieuze minderheden maar ook een broeinest van spanningen en geweld, een stad waar elke dag wat te doen is maar waar het verkeer altijd stilstaat. Je houdt ervan en je haat het. Beiroet.  Marc van de Wiel is een 24-jarige masterstudent  ‘Conflict Studies and Human Rights’ die eerder zowel Internationale Betrekkingen als Culturele Antropologie afrondde. In het kader van zijn afstuderen loopt hij momenteel stage in Libanon bij een regionaal-georiënteerde NGO, de Arab NGO Network for Development, die zich met name inzet voor de economische en sociale rechten van de mens. Dit, als opstapje voor zijn stage bij de Nederlandse ambassade in Beiroet waar hij vanaf juli drie maanden werkzaam zal zijn.