De basisbeurs op de helling

Het lijkt zo’n prettige oplossing: de studentenkieswijzer. Je vult 18 vragen in die gerelateerd zijn aan het studentenleven en je weet op wie je moet stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Mooi niet dus. Toegegeven de studentenkieswijzer is een aardig initiatief van de studentenbonden, maar ook in deze stemwijzer blijven verschillende standpunten van de verschillende partijen vaag. Het sociaal leenstelsel van de één is namelijk niet hetzelfde stelsel als dat van de ander. En partijen die de basisbeurs willen behouden, toveren andere initiatieven uit hun hoed die voor studenten negatief kunnen uitvallen. En dat wordt niet altijd even duidelijk in de kieswijzer die tot stand is gekomen door de verschillende partijen zelf hun antwoord op de vragen van de stemwijzer te laten formuleren.  Gelukkig is daar DUB om enige helderheid van zaken te geven. De plannen van de partijen kunnen nog wel worden bijgesteld als het Centraal Planbureau deze donderdag klaar is met het doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s. Lenen en collegegelddifferentiatie  D66 wil een leenstelsel, als de toegankelijkheid er niet onder lijdt en het vrijgeomen geld terugvloeit naar het hoger onderwijs. De basisbeurs wordt omgezet in een lening. Daarbij kun je nog extra geld lenen, zo veel als nodig is. Het geleende bedrag moet je later terugbetalen. Hoe hoog dat maandelijkse bedrag is, is afhankelijk van je inkomen. De maximale terugbetaaltermijn is 15 of 20 jaar. Heb je na die periode nog een schuld uitstaan, dan wordt die kwijtgescholden.D66 rechtvaardigt dit idee door te stellen dat een opleiding een investering is in jezelf. Bovendien wil D66 er voor zorgen dat studenten dan ook waar voor hun geld krijgen. De partij wil het nieuwe stelsel geleidelijk gaan invoeren om middelbare scholieren niet te ontmoedigen om te gaan studeren. Het geld dat hiermee vrijkomt, moet opnieuw worden geïnvesteerd in het hoger onderwijs. De democraten willen de OV-kaart behouden. Ze zijn niet wars van collegegelddifferentiatie: als de maatschappij meer bèta’s nodig heeft, kunnen deze studies ‘goedkoper’ worden aangeboden. Lenen en een gift  De PvdA wil een sociaal leenstelsel. De basisbeurs wordt een lening die net als bij D66 naar draagkracht wordt terugbetaald, maar de aanvullende beurs blijft behouden en blijft een gift. De hoogte van deze beurs blijft net als nu het geval is afhankelijk van het inkomen van je ouders. Na het afstuderen ga je terugbetalen. Dat zal slechts een klein percentage van je inkomen zijn. Heb je geen inkomen dan hoef je nog niet terug te betalen. Ook als een aantal jaren voorbij is, wordt de restschuld kwijtgescholden. Het geld dat door ex-studenten worden terugbetaald vloeit terug naar onderwijs. Niet alleen het hoger onderwijs, maar al het onderwijs kan daar van worden gefinancierd. De OV blijft en er wordt ook niet getornd aan de collegegelden. Hoger onderwijs belasting  Dan Groenlinks. Deze partij zegt in de studentenkieswijzer neutraal te staan tegenover het afschaffen van de basisbeurs. Dat is niet waar, maar de partij kon zich niet vinden in de stelling van de kieswijzer. Groenlinks wil de basisbeurs wel behouden, maar deze wordt omgezet in een lening. De aanvullende beurs willen ze net als de PvdA behouden en blijft een gift; Groenlinks wil de gift in tegenstelling tot de PvdA, verhogen. Het verschil met de andere partijen is dat je de lening niet terugbetaald. Je gaat als voormalige afnemer van een basisbeurs de rest van je leven meer belasting betalen dan iemand die niet heeft gestudeerd. Doordat belastingen afhankelijk zijn van je inkomen, gaat iemand die meer verdient, ook meer betalen. Dit opgeld moet terugvloeien naar het hoger onderwijs. Het voordeel van een dergelijke regeling is volgens Groenlinks dat je zonder financiële barrières kan gaan studeren en dat het terugbetalen inkomensafhankelijk blijft.  Lenen en hoger collegegeld  De VVD noemt de vervanger van de studiefinanciering voor studenten in het hoger onderwijs ook een sociaal leenstelsel. Je studiebeurs en je aanvullende beurs worden bij de VVD een lening die tegen een aantrekkelijke rente wordt afgegeven. Je weet op het moment dat je gaat lenen hoeveel je maandelijks moet gaan terugbetalen. Dat worden geen asociaal hoge bedragen, en heb je een klein of geen inkomen dan  betaal je niets. Na verloop van een aantal jaren stop je met betalen. Het geld dat wordt teruggehaald bij oud-studenten moet terugvloeien naar het hoger onderwijs. “Dat is anders dan bij de PvdA”, zegt kamerlid Mark Harbers. “Die zeggen dat het geld terugvloeit naar onderwijs en dat is een veel breder begrip.” Als dit stelsel wordt ingevoerd, moet dat volgens de VVD gepaard gaan met een goed communicatieplan om mensen met leenangst niet af te schrikken. Van de VVD mag de student de OV-kaart houden, maar de liberalen zijn wel voor een beperkte vorm van collegegelddifferentiatie: voor speciale opleidingen waarvan er ook ‘normale’ opleidingen zijn mag meer collegegeld gevraagd worden. Zoals voor het university college. “Die studenten komen vaak heel goed terecht en gaan goed verdienen. Die kunnen voor hun bijzondere opleiding ook meer betalen. En ook voor hen geldt dat als ze geen inkomen hebben, ze niet hoeven te betalen.” Andere partijen De andere partijen willen de huidige studiefinanciering in tact laten. Maar zij hebben bijvoorbeeld wél voorstellen over de hoogte van het collegegeld of over de de OV-jaarkaart. De een wil het collegegeld verhogen, de ander wil de OV-kaart vervangen door een trajectkaart voor woon-studeerverkeer. De kwestie 'tweede studie' loopt ook nog door alle discussies heen.LSVb De LSVb die de laatste tijd nog al eens van gedachten is veranderd als het gaat over de toekomst van de studiefinanciering, staat nu op het standpunt dat de basisbeurs behouden moet blijven. De hoger onderwijsbelasting, waar de bond in vroegere jaren nog voor was, wordt nu naar de prullenbak verwezen. Volgens de bond worden door deze belastingmaatregel de middeninkomens het hardst gepakt. Volgens de LSVb is het sociaal leenstelsel ook een wassen neus. “Volgens cijfers van het Centraal Plan Bureau wordt 34 procent van het geleende bedrag niet afgelost. Dat is ongeveer een even hoog bedrag als de basisbeurs het rijk nu kost.” De LSVB organiseert samen met enkele andere groeperingen komende vrijdag een landelijke demonstratie http://www.21mei.nl/ om de politiek er op te wijzen dat ze met de handen van de basisbeurs moeten afblijven. DUB zal ook bij deze demonstratie in Amsterdam aanwezig zijn.  Wil je nog meer weten over de plannen van de verschillende partijen bezoek dan een van de vele politieke debatten die in Utrecht worden georganiseerd waarbij verschillende politici acte de presence zullen geven. Zoals de bijeenkomst van Studium Generale in samenwerking met onder meer de LSVb, ISO, VSNU en de HBO-raad of het politieke debat van SSR-NU.  GK