Een tutorgroep en het Mushroom’s Mystery

Waarom hebben paddestoelen een kleur? Het is zelfs voor de meest vooraanstaande mycologen een raadsel. Twaalf eerstejaars biologiestudenten hopen dit najaar met een antwoord te komen. Woensdag verfden zij champignons in de Botanische Tuinen. Alles voor de wetenschap en misschien wel een Nature-publicatie. Met een rood-wit lint wordt de toegang tot een pad rond de vijver in de Botanische Tuinen versperd. Wie goed kijkt ziet in de verte groepjes paddestoelen, rood-, geel- of witgekleurd. Hier is sprake van mogelijk baanbrekende wetenschap. Twaalf eerstejaars studenten Biologie onderzoeken in het kader van de cursus Introductie in de Biologie of er een verband is tussen de kleur van paddestoelen en de mate waarin ze gegeten worden. Tutor en oud-directeur van de Botanische Tuinen Vijko Lukkien gaf de aanzet tot het onderzoek. “Vijko heeft ons uitgedaagd”, zegt projectleider Hester van Dorst. “Paddestoelenexperts liggen echt wakker van de vraag waarom paddestoelen een kleur hebben, maar goed onderzoek bestond nog niet.” “Het lijkt een simpele kwestie, maar dat is het niet”, vult David Brouwer aan. “We weten dat bessen rood zijn zodat ze aantrekkelijk zijn voor vogels. Op die manier worden zaden verspreid. Maar paddestoelen hebben sporen, die worden vaak door de wind verspreid. Wat is het evolutionair nut van een kleur?” In een pilot van het project dat het ‘Mushroom’s Mystery’ is gedoopt, wordt deze week in de Botanische Tuinen bekeken hoe een experiment het beste kan worden uitgevoerd. Zo’n 900 champignons worden rood, geel en wit geverfd en met saté-prikkers op verschillende plaatsen langs het pad in de grond gezet. Vervolgens wordt bekeken of de paddestoelen zijn aangevreten door eekhoorntjes, muizen, slakken, insecten of andere organismen. “Zo’n pilot is belangrijk”, zegt Hester. “We willen de omgeving zoveel mogelijk controleren. Alleen de kleur mag ertoe doen. En het onderzoek moet wetenschappelijk ook gewoon goed in elkaar zitten.” In de komende weken moet dan het echte experiment volgen. Met Staatsbosbeheer is al contact geweest over het inrichten van wetenschappelijke proefpercelen. De studenten zullen waarschijnlijk in de bossen bij Austerlitz twee locaties mogen gebruiken. De studenten hopen dat hun werk uiteindelijk leidt tot een echte wetenschappelijke publicatie, liefst in Nature. Belangstelling voor het project is er zeker. De universiteit van Birmingham meldde zich al voor het opzetten van een samenwerkingsverband. Hoe dan ook, het enthousiasme van de studenten over de eerste schreden in het wetenschappelijke onderzoek is groot. “Op de middelbare school ben je vaak voorgekookte proefjes aan het uitvoeren”, zegt David. “Zelf een onderzoek opzetten is veel uitdagender en leerzamer. Alleen over de precieze formulering van de probleemstelling hebben we al een middag gediscussieerd.” XBMeer info? http://www.mushroomsmystery.com/