Kennissector dreigt te verzwakken
Het toch al relatief geringe percentage wetenschappelijk onderzoekers in de Nederlandse beroepsbevolking is in één jaar tijd met liefst acht procent teruggelopen. Vooral in het bedrijfsleven verdwenen veel onderzoekplaatsen. Dat blijkt uit de Kennis en Innovatie Foto 2011, een momentopname van de stand van zaken op het gebied van onderwijs, onderzoek, innovatie en ondernemerschap in ons land.
De Kennis en Innovatie Foto 2011 is de eerste voortgangsrapportage van de in juni 2010 verschenen Kennis en Innovatie Agenda (KIA) 2011-2020. De agenda is ontwikkeld door een coalitie van 31 partners uit onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven. Deelnemers aan de KIA-coalitie zijn onder meer universiteitenvereniging VSNU, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en onderzoeksfinancier NWO.
De toon van de Foto 2011 is niet erg optimistisch. Weliswaar behoren het onderzoek en delen van het onderwijs in ons land nog tot de wereldtop, zijn de private investeringen in het onderwijs hoog en stijgt de waardering voor ondernemerschap en het aantal snel groeiende ondernemingen, maar op veel andere terreinen raakt de top-5 van kennissamenlevingen waartoe Nederland wil behoren, juist verder uit zicht.
Zo schiet de professionalisering van leraren tekort, stijgt het aantal zeer zwakke middelbare scholen, krijgen veel excellente studenten nog steeds geen uitdagend programma, komt een leven lang leren niet echt van de grond, daalt het toch al lage aantal onderzoekers sterk en blijft onze innovatiekracht op alle fronten – van technologie tot marketing en organisatie, in de industrie en in de dienstensector – achter bij die van andere landen. De private onderzoeksinvesteringen blijven achter en de Nederlandse overheid is geen topinvesteerder in onderwijs en onderzoek.
In een eerste reactie spreekt NWO-voorzitter Jos Engelen zijn zorg uit over de 'foto'. "Het is goed om te zien dat Nederland nu nog – relatief gezien – prima presteert. Nederlandse onderzoekers publiceren nog altijd zeer veel wetenschappelijke artikelen. Maar de KIA- foto laat ook zien dat het aandeel onderzoekers in de beroepsbevolking in één jaar tijd fors is afgenomen. De zeer lage investeringen in onderzoek doen vermoeden dat dat aandeel alleen maar verder zal dalen. Dat is absoluut een slecht perspectief voor de kennisambitie van dit land."
EH