'Landelijke fixus is test voor VSNU'

Universiteiten praten over een landelijke numerus fixus voor rechten- en psychologieopleidingen, zo meldde de Utrechtse rector Stoof dinsdag op DUB. Collega-rector Henk Schmidt van de Erasmus Universiteit Rotterdam zet extra druk op de ketel. “Het is een test voor universiteitenvereniging VSNU.” Zo populair zijn de rechten- en psychologieopleidingen, dat ze te veel studenten trekken. De kwaliteit van het onderwijs komt onder druk, vinden de universiteiten. Daarom hebben acht psychologie- en twee rechtenopleidingen al een studentenstop ingevoerd. Maar de rectoren van de Nederlandse universiteiten willen nu een landelijke numerus fixus voor deze opleidingen. Ze gaan samen afspraken maken over de omvang van de instroom. “Een goede eerste stap”, vindt rector Henk Schmidt van de Erasmus Universiteit Rotterdam, “maar er moet uiteindelijk meer gebeuren.” Waarom willen de rectoren hierover afspraken maken?“We hebben net een goed advies van de commissie-Veerman over het hoger onderwijs gekregen en we hebben gezegd dat we dat willen uitvoeren. Veerman pleit voor een beperking van de instroom aan sommige opleidingen, in de veronderstelling dat bepaalde academische opleidingen niet voor iedereen zijn weggelegd. Daarover moeten de universiteiten samen afspraken maken. Daarom zeiden we tegen elkaar: laten we nu beginnen met twee opleidingen die we bijna allemaal hebben: rechten en psychologie.” Zo’n landelijke studentenstop moet vóór 1 december worden aangemeld. Gaat dat lukken?“Het is een test voor de kracht van de VSNU. Als het voor die tijd niet lukt om samen afspraken te maken over een capaciteitsfixus, dan kunnen we iets concluderen over hoe de VSNU de universiteiten vertegenwoordigt. Dan vormen we kennelijk geen gesloten front. En dat zou toch heel jammer zijn.” Dat klinkt haast als een dreigement.“Welnee, ik zeg toch dat het heel jammer zou zijn?” U noemt de capaciteitsfixus een eerste stap. Wat wordt de tweede?“We zullen studenten decentraal gaan selecteren. Dat werkt bij de geneeskundefaculteiten heel goed. Het is mogelijk om talentvolle studenten te herkennen. We kunnen gesprekken over motivatie voeren en kijken of iemand iets bijzonders naast zijn school heeft gedaan, zoals vrijwilligerswerk of vioolspelen op hoog niveau. Maar zelfs de eindexamencijfers zeggen al veel. Wie met gemiddeld een zeven voor zijn vwo-examen slaagt, heeft twee keer zoveel kans om uiteindelijk een diploma te halen dan wie een zes op zijn eindlijst had.” De studentenbonden vinden dat u eerst zou moeten beginnen met goede studiekeuzegesprekken, voordat u studiekiezers aan de poort wegstuurt.“Maar de eerste resultaten van zulke gesprekken zijn niet echt hoopgevend. Soms hebben ze zelfs een aanzuigende werking. Dan denken scholieren: dat is eigenlijk best een leuke studie. Bovendien ben je eigenlijk al te laat, omdat ze hun studiekeuze al gemaakt hebben. Je zou ze moeten bereiken in de vierde en vijfde klas van het vwo, maar dat vergt een enorme investering. Ga maar na, er beginnen ieder jaar zo’n veertigduizend nieuwe studenten aan een universitaire opleiding.” Zijn er ook opleidingen waarvoor u nooit een fixus zou willen instellen?“Jazeker. Dat zijn natuurlijk de kleine opleidingen in de kunst en cultuur. Ook de meeste technische opleidingen zullen nooit een capaciteitsfixus krijgen, vermoed ik.” Hoger Onderwijs Persbureau