Mannen doen het en vrouwen vinden het leuk

Valentijn is de dag om je geliefde of degene die je zou willen liefhebben te verrassen. Maar moet je aan dat commercieel feestje meedoen?  “Het zijn mannen die wat willen doen omdat vrouwen het leuk vinden”, constateren studenten van studievereniging A-Eskwadraat. “Verliefde mensen zijn eigenlijk sociaal ziek,” is de nuchtere stelling van experimenteel psycholoog Jack van Honk. Valentijnsdag is de dag van de liefdesboodschap. De dag die door winkeliers wordt aangegrepen om koopdrift bij de consument aan te wakkeren. Commercieel of niet, veel mensen voelen toch de noodzaak om ‘iets’ te doen. Koop je een cadeautje voor je partner of is een extra ‘Ik hou van je’ genoeg? Stuur je een kaartje naar je geheime geliefde? “Veel serieus onderzoek is er niet naar gedaan,” verzekeren de deskundigen die we raadplegen over de psychosociale aspecten van Valentijnsdag. Het meeste onderzoek toont cijfers over koopgedrag. En resultaten uit enquêtes van al dan niet commerciële instellingen concluderen dat vooral vrouwen Valentijnsdag leuk vinden. Dat verklaart ook de mening van de bestuursleden van wis- en natuurkundestudievereniging A-Eskwadraat. Zij houden een Valentijnsactie. De leden kunnen een roos kopen die door de vereniging met een boodschap wordt bezorgd bij de geliefde. “Wij denken dat mannen eerder iets aan Valentijn doen, omdat ze denken dat vrouwen dat leuk vinden,” zegt bestuurslid Lotte van Slooten (21) na navraag bij haar collega bestuursleden.  Vrouwen onderling voelen die boodschap echter ook aan. “Veel rozen worden voor vrienden gekocht. Althans, als iemand voor tien mensen rozen koopt, neem ik aan dat die niet voor tien geliefden zijn.” Terug naar de deskundigen. Experimenteel psycholoog Jack van Honk deed onderzoek naar liefde. Het leidt bij hem niet tot een romantisch beeld van de verliefdheid. “Het evolutionaire doel van verliefdheid, iets heel anders dan liefde trouwens, is om mensen door een barrière te duwen. Het brengt mensen samen die elkaar doorgaans niets te melden hebben. Het leidt tot anti-sociaal gedrag en veel stress. Verliefde mensen zijn eigenlijk sociaal ziek.” Valentijn zou daarin een rol kunnen spelen. “Vrouwen vinden het leuk om cadeautjes te krijgen,” zegt Van Honk. “Het lijkt mij ook daarom meer iets wat mannen zouden moeten doen,” beaamt socioloog  Cas Wouters die ooit meedeed aan het Vpro programma Prille liefde. Toch geloven beiden dat de dag vooral door de commercie in stand wordt gehouden. Waarom willen mensen dan meedoen aan Valentijnsdag? Wouters: “Het kan misschien best handig zijn als je nog geen relatie hebt. Het biedt een extra gelegenheid om dichterbij de geliefde te komen.” Van Honk zoekt de oorzaak fundamenteler. “De meeste mensen houden van vaste periodes waarin dingen gebeuren. Vaste tijden voor werk, in het weekend vrij zijn.” Feestdagen horen bij het vaste patroon dat mensen zoeken, denkt Van Honk. Voor de onderzoekers is Valentijnsdag overigens bepaald niet weggelegd. “ Ik hoor bij een generatie van voor die tijd. Ik vind het al heel wat dat ik aan verjaardagen doe,” stelt Wouters. Ook Van Honk voelt er niets voor. “Als zaken mij worden gedicteerd, van wanneer ik bepaalde dingen wel of niet zou moeten doen ben ik juist geneigd om niks te doen.”    Simon Buck