Media tuinen in 1 aprilgrap vulkaanasdeskundige

Het as van de vorig jaar uitgebarsten vulkaan Eyafjallajökull zou de Nederlandse tuingrond vruchtbaarder maken, stond vorige week op Kennislink. Een 1 aprilgrap. Toch namen sommige media het nieuws over.

Kostbaar vulkanisch mineraal ontdekt’, meldde Kennislink.nl op zaterdag 26 maart op basis van de bevindingen van geoloog Wim Hoek, verbonden aan de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht. Een vroeg gebrachte 1 aprilgrap van Hoek in samenwerking met de site Kennislink, waar onder meer Powned.tv en het Reformatorisch Dagblad ingestonken zijn.

Volgens Hoek zou de vulkanische as van Eyafjallajökull mineralen bevatten die sommige tuingrond uitzonderlijk vruchtbaar maken. De as zou een reactie veroorzaken in grond waar recent turfmolm aan is toegevoegd, met een nieuw vruchtbaar mineraal als resultaat: tephraniet.

Extra grote aardbeien
Om de grap nog extra aan te dikken rept het artikel op Kennislink over ongeruste volkstuinhouders, wier tulpen en aardbeien dit jaar een stuk groter dan normaal zijn. Hoek: "Men denkt bij zoiets al gauw aan straling of enge stofjes." (zie het verschil tussen een aardbei afkomstig uit een tephranietrijke grond en een normale aardbei op de foto rechts)

Hoek kondigt in het artikel een groot onderzoek aan om de verspreiding van het nieuwe mineraal in kaart te kunnen brengen. Lezers is gevraagd mee te werken en bodemmonsters op te sturen naar Hoek, en onderzoekers zouden op op 1 april grondmonsters gaan meten.

Powned.tv en de ‘wetenschapsredactie’ van het Reformatorisch Dagblad namen het artikel op Kennislink klakkeloos over. Ook de Belgische krant Gazet van Antwerpen nam het nieuws aan voor waar.
Reacties van de NOS, de VARA, RTL en de Wereldomroep waren er ook, maar die media waren zo verstandig om eerst contact op te nemen, en kregen door dat het een grap betrof.

Ook meer fluitegels door as
Gerard ’t Hooft, winnaar van de Nobelprijs voor de Natuurkunde, stuurde een schriftelijke reactie naar Kennislink: "Omdat de door tephraniet gemodificeerde turfmolm heel bijzondere akoestische eigenschappen heeft, verklaart dit ook de plotselinge toename van het aantal in Nederland gesignaleerde fluitegels (Radio Utrecht, een paar dagen geleden). Deze waren tot nu toe heel zeldzaam in Nederland, maar bij nieuwe maan (over enige dagen is het weer zover), kun je die ’s ochtends voor zonsopgang goed horen."

Wim Hoek is geen gefingeerde figuur, maar daadwerkelijk als geoloog werkzaam aan de Universiteit Utrecht. Overigens is vulkanisch as daadwerkelijk vruchtbaar, schrijft Kennislink. Er zijn vorig jaar van de Eyafjallajökull asdeeltjes teruggevonden in Nederland, al waren dat er maar heel weinig.

Volgens Hoek was het niet de bedoeling om de media voor de gek te houden. "Kennislink bedenkt ieder jaar een 1 aprilgrap, omdat ik wat mensen daar ken heb ik daar bij geholpen."

Verbaasd over de media
Hoek is verbaasd dat wetenschapsredacteuren zoals die van het Reformatorisch Dagblad zo makkelijk in de grap getuind zijn. "Als wetenschapsjournalist moet je weten dat zo'n vondst altijd gepaard gaat met peer review in een wetenschappelijk tijdschrift. Hier was daar helemaal geen sprake van."

"RTL en de NOS gingen aanvankelijk ook mee in het bericht. Toen ze contact zochten heb ik maar verklapt dat het om een grap ging. Het is niet goed voor het imago van de universiteit als zo'n bericht groot landelijk nieuws wordt."

Hoek vindt de massale persaandacht des te opmerkelijker omdat gedegen wetenschappelijk onderzoek vaak zelden wordt opgepikt door de pers. "Het onderzoek moet kennelijk spectaculair zijn."

EJH

Petscan-app

De Faculteit Diergeneeskunde presenteerde als 1 aprilgrap de Petscan-app voor de iPhone 4. Met de app kan je dieren scannen en een overzicht krijgen van diersoort, ras en bmi-score. Daarnaast is het mogelijk om met de app een ECG te maken, de hartslag en de saturatie te meten. Als er iets mis is met de hartslag dan geeft de app dat aan.

 

Met de grap probeert de faculteit aandacht te vragen voor een alumni-bijeenkomst op 16 juni.

 

Advertentie