Nederlander: tijdmeting CERN klopt niet

De Groningse natuurkundige Ronald van Elburg heeft wellicht het raadsel opgelost van de neutrino’s die sneller gingen dan het licht. Als hij gelijk heeft, zal tijdreizen nog even op zich laten wachten. De wetenschappers van deeltjesversneller CERN wisten niet wat ze zagen. Het leek erop dat ze neutrino’s sneller lieten gaan dan het licht, meldden ze vorige maand. Maar volgens de huidige inzichten kan dat helemaal niet. Het zou Einsteins idee weerleggen dat niets sneller kan gaan dan het licht. Het zou in theorie zelfs tijdreizen mogelijk maken, als was het maar voor een paar elementaire deeltjes. Maar bij hun experiment zagen de CERN-wetenschappers iets over het hoofd, meent natuurkundige Ronald van Elburg, momenteel werkzaam bij de afdeling kunstmatige intelligentie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Er is een probleem met de klokken die de tijd meten waarop de neutrino’s vertrekken en arriveren. Die lopen net niet helemaal gelijk. De twee klokken moeten eigenlijk precies gelijk staan. Om dat voor elkaar te krijgen, gebruikten de wetenschappers van de deeltjesversneller een satelliet. Maar ze vergaten dat die satelliet zelf ook beweegt. Dat heeft – volgens de relativiteitstheorie – invloed op het tijdsverloop van deze satelliet en dus op de gemeten tijd in de klokken. Volgens Van Elburgs berekeningen lijken de neutrino’s hierdoor 64 nanoseconden sneller dan ze zijn. Een blog van Technology Review van het Massachusetts Institute of Technology noemt dit voorlopig het interessantste commentaar op de omstreden resultaten van CERN. Van Elburgs artikel is nog niet in een wetenschappelijk tijdschrift verschenen, maar staat in het zogeheten Physics arXiv, een plek waar natuurkundigen hun artikelen plaatsen voordat ze al dan niet door een wetenschappelijk tijdschrift worden geaccepteerd. Van Elburg zelf wil nog weinig zeggen, vanwege de opschudding die zijn artikel op internet teweegbrengt. “Ik wil even afwachten hoe het landt bij de meer serieuze natuurkundige gemeenschap”, zegt hij. Ook over zijn contact met de wetenschappers van CERN wil hij niets vertellen: “Ik wil hun de kans geven er zelf op te reageren.” Het artikel is nog niet door de andere wetenschappers beoordeeld, maar dat is niet ongebruikelijk. “Het artikel over de neutrino’s staat voor zover ik weet ook alleen in het arXive”, zegt Van Elburg. “Ik heb dit volgens de mores van preprint-publicaties gedaan. Ik kan natuurlijk ongelijk hebben, maar dat kan altijd, ook als het artikel door peer review is goedgekeurd.”