Nieuwe masters kijken naar de praktijk
Na jaren van snijden, wil Utrecht er nu acht nieuwe masters bij. Die opleidingen moeten beter aansluiten bij de arbeidsmarkt, maatschappelijke ontwikkelingen en de wens van studenten. Dat betekent vooral langere stages, meer cases uit de praktijk en meer samenwerken met studenten uit andere vakgebieden. Een belangrijke vraag is nog of alfa- en gammastudenten hier langer voor willen studeren en dus meer willen betalen.
SARS, vogelgriep, Q-koorts: de maatschappelijke onrust over deze infectieziekten is groot. De nieuwe vierjarige selectieve master ‘One Health’ speelt daar op in. Freek van Sluijs, hoogleraar chirurgie van gezelschapsdieren, is een van de trekkers van de master: “Maatschappelijk komt er steeds meer narigheid op ons af. Daar willen we wat aan doen met deze master. We bieden studenten inzicht in ziekten die kunnen overgaan van dier op mens. Ook problemen met het gebruik van geneesmiddelen in de dierhouderij, zoals antibiotica-resistentie, komen aan bod.”
Het bijzondere van de opleiding is dat deze vier jaar duurt en dat de studenten in die tijd ook opgeleid worden tot volwaardige artsen, dierenartsen of apothekers. Zij zullen zich dus versneld de klinische vaardigheden eigen moeten maken die ze tijdens de bachelor gemist hebben.
Beoordeling
De master One Health is een van de acht voorstellen voor nieuwe masteropleidingen die door een onafhankelijke commissie zijn gehonoreerd. In de commissie zaten universiteitshoogleraar Gerard van Koten, AWT-voorzitter Joop Sistermans en Pieter Broertjes, de oud-hoofdredacteur van de Volkskrant en komend burgemeester van Hilversum. Zij beoordeelden dertien mastervoorstellen die het resultaat waren van een oproep van het universiteitsbestuur aan faculteiten om met nieuwe plannen te komen. Het college wil zo het masteraanbod up to date houden, ook om masterstudenten van elders te trekken.
Doelmatigheidstoets
Het is niet zeker dat de acht voorstellen écht een master worden. Ze moeten eerst landelijk worden goedgekeurd. Daarvoor krijgen ze in eerste instantie 25.000 euro. Met deze bijdrage moet de formele procedures die nodig zijn voor het opzetten van een nieuwe opleiding worden doorstaan. Zo volgt een macro-doelmatigheidstoets waarin een opleiding bewijst werkelijk iets nieuws te bieden en niet in het vaarwater van andere opleidingen te komen. Daarna is er een kwaliteitstoets door het accreditatieorgaan NVAO. Wanneer een opleiding daadwerkelijk een CROHO-label weet te verwerven zal het universiteitsbestuur nog eens 100.000 euro bijdragen aan de uitvoeringskosten.
Aansluiten arbeidsmarkt
Een rondgang langs de trekkers van de acht nieuwe opleidingen maakt duidelijk hoe deze masters én willen aansluiten bij maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen én willen inspelen op de verschuivende interesse van studenten. Het verkleinen van de kloof tussen universiteit en beroepspraktijk staat hierbij voorop. Net als de master One Health bouwen de meeste opleidingen-in-wording voort op de vraag om multidisciplinaire of geïntegreerde kennis vanuit de arbeidsmarkt. In drie gevallen gaat het om selectieve masters, de vijf anderen zijn toegankelijk voor alle studenten die aan de ingangseisen voldoen.
Watermanagement
Het voorstel voor een nieuwe master Innovative Watermanagement, bijvoorbeeld, is volgens vice-decaan Geowetenschappen Piet Hoekstra vooral terug te voeren op de wens bèta-kennis te koppelen aan gamma-kennis. “Er is enorm veel vraag naar studenten die inzichten kunnen verenigen”, stelt Hoekstra. “Met alleen technische kennis over waterkwaliteit kom je er in de praktijk vaak niet. Neem het watermanagement van een land als Indonesië. Als je daar als consultant aan de slag gaat, dan moet je weten dat decentrale overheden verantwoordelijk zijn voor waterbeheer en dat dat voor complicaties in de stroomgebieden van rivieren zorgt.”
Hoogleraar Notarieel Recht Nora van Oostrom wil in haar selectieve master kennis van verschillende rechtsgebieden integreren. Zij merkt dat notariskantoren in de dagelijkse praktijk veel te maken hebben met zaken waarin verschillende rechtsgebieden samenkomen. "Aan universiteiten wordt nog niet op die manier gedacht."
Brede universiteit
In veel van de nieuwe initiatieven is sprake van samenwerking tussen verschillende universitaire disciplines. Veel trekkers tellen de zegeningen van een brede universiteit. Hoekstra prijst zich gelukkig met een faculteit waarin bèta- en gamma-onderzoek beide aanwezig zijn. Van Sluijs plaatst zijn master in het kader van het Utrechtse Life Siences-speerpunt. “Dat wij de samenwerking tussen medici, veterinairen en farmaceuten tot uiting kunnen laten komen in een multidisciplinair programma op het gebied van de infectieziekten is uniek in de wereld.”
De faculteit Geesteswetenschappen zet samen met de USBO in op een masterprogramma Communicatie en Organisatie. “Wij hebben de kennis van taal en communicatie, zij die van de context van een organisatie”, meent hoogleraar taalbeheersing Ted Sanders.
Thematisch onderwijs
Tegelijkertijd speelt de universiteit met de nieuwe voorstellen in op een trend waarin studenten grote belangstelling tonen voor thematisch geordend onderwijs met een duidelijke link naar de beroepspraktijk. Met de master One Health boort Van Sluijs een nieuw potentieel van studenten met een biomedisch profiel aan. “We mikken ondermeer op topstudenten biomedische wetenschappen of UCU-studenten. Die konden al terecht in de medische onderzoeksmaster SUMMA, maar bij ons kiezen ze bewust voor die multidisciplinaire insteek.”
Hoekstra merkt op dat de masters op het gebied van duurzaamheid en watermanagement dan wel te boek staan als onderzoeksmasters, maar neigen naar een academische master. “Ze zijn hybride van karakter. Dat betekent dat je ook op zoek gaat naar studenten die gevoel hebben voor de verbinding met de maatschappelijke praktijk. En dat lijken er steeds meer te worden.”
Langere stages
Kenmerkend voor de nieuwe masters, zijn de langere stages. Het is daarom niet verwonderlijk dat vijf van de acht nieuwe voorstellen komen uit de alfa-gammahoek. De behoefte van opleidingen, stagebedrijven en studenten aan uitbreiding van de stagemogelijkheden leidt tot de wens eenjarige masters te verlengen. In tweejarige onderzoeksmasters zijn dat soort stages vaak wel in te passen.
Opmerkelijk is dat de faculteit Sociale Wetenschappen nu een selectieve master Klinische Psychologie en Orthopedagogiek van anderhalf jaar wil opzetten. In 2007 kwam een voorstel voor een tweejarige opleiding voor alle studenten niet door de doelmatigheidstest. Vice-decaan Wubbels hoopt dat er nu meer mogelijkheden zijn omdat geen extra overheidsbekostiging gevraagd wordt en het aantal studenten beperkt is.
Langstudeerregeling
Een master van anderhalf of twee jaar in de alfa-gammahoek betekent natuurlijk wel dat universiteiten geen bekostiging krijgen en dat studenten meer moeten lenen en het risico lopen in de langstudeerdersregeling van staatssecretaris Zijlstra terecht te komen.
De opleidingen hopen dan ook dat stagebedrijven en –instellingen studenten voldoende willen compenseren voor de verlengde studieduur. Sanders wil echter alleen de groep excellente studenten uit het honours programma binnen de master een vergoede stage garanderen. Buiten de extra onbekostigde docentcapaciteit is ook dat een factor die tot enkele zorgen leidt: “Het is in het huidige tijdsgewricht moeilijk te voorspellen of studenten zonder zo’n garantie een studie van anderhalf jaar willen gaan volgen. Aan de andere kant: ze kiezen er nu in de praktijk ook voor om langer over hun studie te doen.”
Alle acht masters op een rij
1. Master One Health De opleidingen geneeskunde, diergeneeskunde en farmacie werken samen aan een vierjarige onderzoeksmaster op het gebied van infectieziekten die van dier op mens overdraagbaar zijn.
2. Selectieve master Klinische Psychologie en Orthopedagogiek Met een verlengde master van anderhalf jaar voor een geselecteerde groep studenten Psychologie en Orthopedagogiek wil de faculteit Sociale Wetenschappen deze betere studenten voor laten sorteren op een felbegeerde plek in de tweejarige vervolgopleiding voor een GZ-registratie. In de aanvraag is sprake van een instroom van 100 studenten, al kan dat aantal naar beneden worden bijgesteld. De master zou mogelijk al per september 2012 kunnen beginnen.
3. Communicatie en Organisatie Samen met de bestuurskundigen van de USBO en mogelijk ook met specialisten van Nijenrode, willen Utrechtse taal- en communicatie-experts een verlengde master van anderhalf jaar opzetten waarin de communicatie van bedrijven en organisaties wordt belicht. Volgens de opleiding gaat het om een unieke bundeling van expertise.
4. Innovative Watermanagement Met deze master wil de faculteit het bèta-onderzoek naar waterbeheer en waterkwaliteit combineren met gamma-kennis over onder meer regelgeving en communicatie. Het onderwijs wordt verzorgd door alle vier de departementen van de faculteit Geowetenschappen en door de bestuurskundigen van de USBO. Overheden, adviesbureaus en bedrijfsleven hebben volgens de initiatiefnemers een grote behoefte aan de koppeling tussen kennis van techniek en zicht op de maatschappelijke en juridische haalbaarheid van maatregelen op het vlak van watermanagement.
5. Sustainable Business and Innovation Duurzaam ondernemen is een belangrijk maatschappelijk thema, maar hoe doe je dat? Bedrijven en organisaties, maar misschien vooral nog het MKB, hebben veel vragen over duurzame bedrijfsvoering. Dat is de niche waarin de faculteit Geowetenschappen met deze nieuwe master wil stappen. De 60 studenten die jaarlijks kunnen instromen leren hoe ze bedrijven moeten adviseren op dit gebied. Hoe werken mondiale economische ontwikkelingen door op lokaal en regionaal niveau? Welke strategieën moeten bedrijven en overheden bijvoorbeeld kiezen om optimaal te profiteren van mondiale groei in de vraag naar een product? Dat zijn vragen waar deze master zich op gaat richten. Deze master richt zich op studenten uit de bestaande opleiding sociale geografie, maar instroom vanuit het hbo en economie-opleidingen is ook mogelijk. Ook zal actief geworven worden in het buitenland. In totaal kunnen jaarlijks zo’n 40 tot 50 studenten beginnen.
7. Selectieve master Notarieel Recht Maximaal 25 studenten per jaar kunnen beginnen aan deze tweejarige master. De meerwaarde voor hen zit in de twee lange stages, buitenlandervaring en in de extra aandacht voor integratie van kennis uit verschillende juridische disciplines. Notariskantoren laten weten grote behoefte te hebben aan juristen met een brede juridische kennis omdat zij veel te maken hebben met zaken waar verschillende rechtsgebieden samenkomen, denk aan projectontwikkeling of family mediation.
8. European Governance Deze nieuwe master wil studenten opleiden tot academische professionals voor de publieke sector, nadrukkelijk niet alleen voor EU-instituten maar bijvoorbeeld ook voor lokale overheden. Het moet een interdisciplinair programma worden waarin juridische, economische en bestuurskundige kennis wordt samengebracht in thematisch onderwijs. Studenten krijgen binnen nieuw te ontwikkelen vakken werkelijke problemen als case studies voorgeschoteld en werken bij stage-instanties werken aan opdrachten en onderzoeken. De opleiding wil gaan samenwerken met enkele partneruniversiteiten in Europa. Nog niet duidelijk is welke vorm deze samenwerking precies kan aannemen; in de meeste uitgebreide constellatie zou het om een gezamenlijk programma met een joint degree kunnen gaan. Aan de master kunnen zo’n 30 studenten deelnemen. |