Noam Chomsky bezorgt studenten ongemak

De meest geciteerde hedendaagse denker ter wereld, de 83-jarige Noam Chomsky, hield dinsdagmiddag een lezing voor een uitverkochte Geertekerk in Utrecht. De activist-wetenschapper sprak het publiek aan op de plichten van een intellectuele voorhoede. Aan spraakmakende citaten geen gebrek."Wat als op 9/11 het Witte Huis was ingenomen, de President was vermoord en de terroristen vanuit Washington de rest van het continent hadden onderworpen? Eigenlijk is dat wat de Verenigde Staten de afgelopen decennia hebben gedaan in andere landen."Het gedachte-experiment hoort bij het moreel appel dat Chomsky doet op de public intellectuals in zijn lezing. Nog te vaak stellen intellectuelen zich ten dienst van de macht door, bijvoorbeeld, illegitieme oorlogshandelingen van hun eigen regering dood te zwijgen. En dat terwijl uitgerekend intellectuelen een dure plicht hebben, volgens Chomsky. Zij zijn zo fortuinlijk dat zij de middelen en de achtergrond hebben om zich met de publieke zaak bezig te houden. Ze horen hun eigen regering even kritisch te volgen als buitenlandse machtshebbers en moeten dat ook als hun prioriteit zien. Je eigen misdaden heb je in de hand, die van anderen niet.Chomsky, geboren in 1928 en vanaf 1955 docerend aan het Massachusetts Institute of Technology, vergaarde roem als grondlegger van de generatieve taalkunde: het idee dat mensen een aanleg voor grammatica delen die overeenkomsten tussen talen kan verklaren. In 1967 vestigde hij zijn naam als politiek publicist met het essay The Responsibility of Intellectuals, waarin hij intellectuelen verweet een positieve kijk op de oorlog te hebben. Sindsdien is hij zich blijven manifesteren als het geweten van de progressieve beweging in de Verenigde Staten en heeft hij meer dan honderd boeken gepubliceerd.‘Geschenk uit de hemel’Niet verwonderlijk dus dat Chomsky’s lezing in de Geertekerk, georganiseerd door de Graduate School of Humanities, het Utrechts Instituut voor Linguistiek, het Centre for the Humanities en de stichting Vrede van Utrecht, deel kon uitmaken van een lezingenreeks over The Social Responsibility of the Artist. Cynthia Wilson van de Vrede van Utrecht noemt de komst van Chomsky een geschenk uit de hemel: "Het past uitstekend bij het profiel van onze organisatie. We willen een platform bieden voor de uitwisseling van ideeën, het debat stimuleren. Professor Chomsky is de ultieme belichaming van een wetenschapper met social responsibility en hij schuwt de controverse niet."Ook de voorzitter van het organisatiecomité, hoogleraar Wetenschap van het oude Testament Bob Becking, benadrukt de uitwisseling van ideeën, maar dan tussen studenten: "De lezingenreeks van het Centre for the Humanities wordt georganiseerd voor researchmasterstudenten met verschillende achtergronden zodat ze met elkaar in contact komen. Een grote naam als Chomsky helpt daarbij." ‘Mooie woorden, maar ergens te gemakkelijk’Chomsky werd onthaald met een langdurig applaus in de Geertekerk en de tijd die was gereserveerd voor vragen bleek onvoldoende om alle briefjes – het stellen van vragen moest schriftelijk in de pauze – aan Chomsky voor te leggen.Belangstelling te over dus, maar wat vindt de moderne student eigenlijk van een man die zijn wortels heeft in het activisme van de jaren zestig?Noortje Jacobs, researchmasterstudente Historical and Comparative Studies of the Sciences and Humanities: "Het waren mooie woorden, maar ergens is het te gemakkelijk. Hij heeft wel gelijk, maar het is te idealistisch, ben ik bang." Floor Haalboom, een studiegenote, is het deels met haar eens: "Chomsky raakt een moeilijk punt in mij. Ik ben van een generatie die vooral wil genieten, terwijl we weten dat er veel verkeerd gaat in de wereld, zoals de financiële crisis en de klimaatcrisis. Chomsky wijst juist op die problemen."Coen Brummer