NWO eist open data van onderzoekers
Onderzoeksfinancier NWO heeft per 1 mei de voorwaarden veranderd waaronder wetenschappers geld kunnen krijgen. Al hun data moeten voortaan voor anderen beschikbaar zijn.
Daarover schrijft het viermaandelijkse blad E-data & research, dat verslag doet van een conferentie op 18 mei over de toegankelijkheid van wetenschappelijke data. NRC Handelsblad pikte het op en zette het nieuws gisteren op de voorpagina.
Wetenschappers denken vaak dat ze zelf de eigenaar van hun data zijn, maar daar is NWO het niet mee eens. De data zijn van de hele wetenschap, zeker als het onderzoek publiek gefinancierd is.
Al eerder stond in subsidievoorwaarden dat NWO mede-eigenaar van de wetenschappelijke data is, maar de onderzoeksfinancier heeft dat nu in het algemene reglement gezet. NWO beschouwt zichzelf en de betrokken kennisinstelling als “producent van de databank”. De data moeten daarom beschikbaar zijn voor nader wetenschappelijk onderzoek.
Verleiding fraude minder
Met de wetenschappelijke fraude van de Tilburgse sociaal-psycholoog Diederik Stapel heeft de wijziging niets te maken, want die werd pas in september bekend. Kwaadwillenden kunnen data altijd fingeren, ook als die daarna openbaar worden. “Wel kan de verleiding om te frauderen minder worden, als een wetenschapper weet dat anderen zijn data kunnen inzien”, zei NWO-directeur Ron Dekker gisteren in NRC Handelsblad.
Het al dan niet delen van data heeft ook te maken met de cultuur van het vakgebied. Exacte wetenschappers doen het vrijwel altijd, terwijl gammawetenschappers daar minder toe geneigd zijn.
Ook de wetenschappelijke artikelen zelf zouden volgens NWO voor iedereen toegankelijk moeten zijn, zeker als ze met publiek geld worden. NWO-voorzitter Jos Engelen riep daar al vaker toe op.
Het probleem met ‘open access’ is echter dat de meest gerenommeerde tijdschriften in handen van commerciële uitgevers zijn. Die claimen vaak het copyright op het werk van de wetenschapper en laten geïnteresseerden betalen voordat ze het artikel mogen lezen.
In open access gaat het andersom: wetenschappers betalen een bijdrage aan het tijdschrift waar hun artikel in verschijnt, maar het lezen van het tijdschrift is gratis.