Optimistisch Utrecht op het Malieveld
Zal deze demonstratie effect hebben op de voorgenomen bezuinigingsmaatregelen van het kabinet? Lorain is overtuigd van wel: zo veel mensen kunnen ze toch niet negeren? Ook Rutger is vol goede moed, want niet alleen zijn studenten naar Den Haag gekomen, ook een derde van alle professoren is in de Hofstad aanwezig. En Hans denkt dat iets doen, sowieso beter is dan niets doen. DUB volgde Utrechtse studenten op het drassige Malieveld.
Vier studentredacteuren van DUB – Maartje, Casper, Bram en Thijs - gaan vrijdag 21 januari met hun vrienden, verenigings- en studiegenoten naar Den Haag. Via oervolle treinen en drukke perrons, sluiten ze zich aan bij de stroom studenten die onder politiebegeleiding naar het Malieveld trekt. Een aantal Utrechtse studenten is wat terughoudend over het effect van de protestactie die vooral gericht lijkt tegen de langstudeerdersmaatregel, maar de meesten zijn toch hoopvol gestemd. Wil een meerderheid van de Tweede Kamer niet naar hen luisteren, dan is er nog de Eerste Kamer die opnieuw samengesteld gaat worden na de komende provinciale-statenverkiezingen. En de grote opkomst moet toch effect hebben, denkt ook Rutger die net als Maartje lid is van SSR-Nu en om half twaalf in de trein zit: “Het is het breedste signaal sinds 1988 en een derde van de professoren is hier nu aanwezig. Dat is echt ongelofelijk, die mensen hebben het normaal zo ontzettend druk! Dat ze hier tijd voor vrijmaken, moet zelfs het domste kamerlid aan het denken zetten.”
Protestborden
Casper start zijn dag in de kamer van de studievereniging Helix van Natuurwetenschap en Innovatiemanagement. Samen met enkele leden maakt hij protestborden. Studenten Pieter en Anton hebben wat stukken karton uit de oud-papierbak gehaald en zijn druk aan het schrijven en kleuren. Anton heeft volgende week tentamens, maar gaat vandaag wel protesteren: “Ik ben altijd zo jaloers geweest op de verhalen van mijn ouders over studentendemonstraties. Ik wil nu zelf een keer voor mijn rechten opkomen.”
Om half twaalf vertrekt de afvaardiging van Helix met zo’n 20 studenten naar het station. Van alle bezuinigingsmaatregelen wekt de langstudeerboete van drieduizend euro de meeste ergernis. Helixvoorzitter Lorain Giesbers is vooral niet blij met de manier waarop de maatregel wordt ingevoerd: “Ik kan me er wel in vinden dat ze lang studeren willen tegengaan, maar er moeten uitzonderingen komen voor studenten die een bestuursjaar doen of last hebben van een ziekte. Dat ze daar geen rekening mee houden, is compleet belachelijk.” Ze twijfelt er niet aan dat zo’n demonstratie effect heeft: “Als we met heel veel mensen komen, kunnen ze ons niet negeren. Dan hebben ze in ieder geval in de gaten dat ze iets heel erg fouts doen.” Angst dat studenten geen bestuursjaar meer zullen doen, hebben de bestuursleden van Helix niet. Secretaris Robin van Kemenade: “Het zal moeilijker worden om studenten over te halen, maar als je de voor- en nadelen naast elkaar zet, is dat geld het wel waard.”
Wrakingsexercitie
Studentcorrespondent Thijs en student Geschiedenis zit dan al een tijdje in Den Haag, Rond het middaguur treft hij in café Dudok Ties (29). Rond hem zitten een stuk of zes collega's, allemaal aio's Natuurkunde. Ze maken zich zorgen. "Maar niet om de langstudeerders, die 3000 euro is terecht", zegt Ties. "Veel erger vinden we dat de universiteit bij een langere studie ook een boete moet gaan betalen. Daar gaat een corrumperende werking van uit. Ik ben hier voor de kwaliteit van de universiteit en de kwaliteit van het onderzoek. Er mag geen handtekening onder een slechte scriptie gezet worden!" Hedwig (25) valt hem bij: "En we zijn ook tegen de hufterigheid van het kabinet. Deze bezuinigingen lijken wel een wrakingsexercitie. We willen het beeld van studenten als luie flikkers rechtzetten. Wij kennen ze niet." Een leus om te roepen hebben ze nog niet. Hedwig :"Het gaat om onze aanwezigheid, thuisblijven heeft geen zin." Ties: "Te veel mensen zitten thuis in hun luie stoel voor hun flatscreen te wachten. Maar als deze bezuinigingen doorgaan, krijgen we een hele domme maatschappij."
Malieveld
De opkomst is groot en de sfeer is goed. Het podium is nauwelijks te zien door alle spandoeken die het publiek omhoog houdt. De één is nog creatiever dan de ander. Van ‘Rutte get a wive, don’t screw students’ tot ‘Halbe is de mol’ en 'Dit is mijn kabinet niet, vriend’ en ‘Misschien wil Al-Qaida ons wel opleiden’. De vele sprekers zijn niet altijd verstaanbaar maar het publiek boe-hoet en joelt wanneer dat wordt verwacht. De columnist van Propria Cures Johannes Visser vat het mooi samen in zijn toespraak als hij stelt dat er allemaal politici komen die de studenten naar de mond praten.
Als Job Cohen roept dat hij naast onderwijs ook meer wil investeren in innovatie, gaan de innovatiemanagementstudenten uit Caspers club uit hun dak. De uitspraak van de dag is misschien wel de opmerking van Pechtold: ‘Ich bin ein langstudierder”, die wat grimlachjes uitlokt. Jesse Klaver (GroenLinks) groeit uit tot held van de middag wanneer hij tijdens het debat de andere politici klem weet te praten. CDA-kamerlid Sander de Rouwe en zijn collega van de VVD Anne-Wil Lucas-Smeerdijk krijgen tijdens het debat de volle laag. “Wel zielig voor die man”, zegt iemand, maar een ander stelt: “Een demonstratie is niet om genuanceerd te debatteren, maar gewoon om een signaal te geven.”
Vlak voor staatsecretaris Zijlstra opkomt, vragen enkele studenten aan de Helixstudenten of ze straks meelopen naar het ministerie van Onderwijs. Er worden flyers uitgedeeld waarin wordt aangemoedigd om naar het ministerie te trekken. Het is duidelijk dat dit niet bij het programma hoort.
Halbe Zijlstra
Om drie uur verschijnt de staatssecretaris zelf ten tonele. Dan gaan de studenten pas echt los. Waar eerder een jel door kleine groepen wordt ingezet en snel afsterft, golft die nu door de hele menigte. Vooral als op een gegeven moment iedereen zijn hand in de lucht steekt en een bla-blagebaar maakt. Helix-lid Henrik voelt zich niet serieus genomen: “Zijlstra stond de hele tijd te grijnzen. Dat vond ik super irritant. Alsof we hier voor de grap staan.”
Radicalen
Later is er onrust op Het Plein en voor het gebouw van OC&W. Er worden vuurwerkbommetjes naar het gebouw en naar de oproerpolitie gegooid. De politie reageert door het stuk vlak voor het ministerie met harde hand schoon te vegen. Het gaat om een klein groepje oproerkraaiers. Het Malieveld loopt leeg en Casper probeert met zijn studiegenoten de binnenstad in te lopen. Voor het ministerie van Financiën zien ze hoe agenten in burger een jongen arresteren. Ze worden door agenten weggestuurd richting het station. Overal staat politie. In een flinke stoet lopen ze iets verder en slaan ze een onbewaakte steeg in. Via de steegjes komen ze uit op het Plein. De ingang naar het Binnenhof wordt geblokkeerd door politie te paard. Een paar honderd studenten staat fluitend tegenover de politie. De groep wordt met de minuut groter. Voor de paarden vormt zich een nieuwe rij agenten. Als de paarden weglopen wordt er gejoeld. Een paar minuten later komen ze terug en zien ze dat de berijders zich in hun wapenrusting hebben gehesen. De sfeer verandert. De aanwezigheid van de ME werkt provocerend. Inmiddels zijn er studenten op gebouwen geklommen en in vensterbanken gaan hangen. De menigte zingt “kom uit dat torentje!”. Iedereen lijkt af te wachten op wat er zal gebeuren. Er wordt nog een tijdje doorgezongen en gejoeld. De stroom studenten neemt toe, maar er gebeurt niets. "We besluiten te vertrekken. Een kwartier later horen we dat de ME te paard een charge heeft uitgevoerd en het Plein heeft schoongeveegd."
Thijs Kuipers, Maartje ter Horst, Casper Wolfert, Bram de Rijk
Meer foto's zien? Bekijk de foto's van Maartje en Thijs
Lees ook enkele portretten van Utrechtse studenten over de reden waarom zij op het Malieveld waren