Otpsiche ilusleis spelen met het brein
Ideeren knet wel vroobeleedn van otpsiche ilusleis. Zoals de voorgaande zin. We zien de wereld vaak niet letterlijk, maar leiden af wat we zouden moeten zien, op basis van eerdere ervaringen. In een National Geographic Channel serie over de werking van de hersenen legt UU-Neurowetenschapper Bas Rokers uit hoe ons brein de wereld om ons heen construeert.
Rokers staat aan het hoofd van een internationale samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Wisconsin en is een expert op het gebied van 3D waarneming. Hij onderzoekt hoe ons brein de 2D informatie die onze ogen krijgen omzet naar een driedimensionaal beeld.
Een van de demonstraties die Rokers in de televisie-uitzending geeft is het valse beeld dat perspectief kan geven, gefilmd op een treinspoor dat naar de horizon loopt met twee identieke horizontale buizen onder elkaar. “Als je het spoor erbij ziet, lijkt het alsof de bovenste buis langer is,” vertelt Rokers. “Om te verklaren wat je ogen zien, nemen je hersenen de beste gok op basis van informatie die ze eerder hebben verkregen.”
De filmindustrie maakt graag gebruik van deze wetenschap. Rokers: “In de uitzending word ik gefilmd terwijl ik naar een bureau loop met een potloodje erop. Als ik het oppak zie je pas dat het potlood net zo groot is als ik. Die techniek van ‘forced perspective’ wordt bijvoorbeeld ook gebruikt in The Lord of the Rings, om de hobbits kleiner te laten lijken.”
Rokers is geen vreemde in de wereld van de entertainment. Hij werd gevraagd voor het National Geographic programma dankzij zijn contacten bij Sony. Deze maatschappij heeft veel interesse in het ontwikkelen van 3D producten. “Veel mensen hebben moeite met het goed waarnemen van een driedimensionale omgeving. Zo’n 15 tot 20 procent van de bevolking ziet een 3D-film als Avatar niet optimaal zoals deze bedoeld is.”
Onder meer uit MRI-scans die Rokers doet op de hersenen van mensen die niet goed in 3D waarnemen blijkt dat dit geen oogafwijking is maar een neurale afwijking. “Bij het doorgeven van de signalen naar de hersenen gaat het mis. Mijn onderzoek is erop gericht om die neurale werking te begrijpen.”
Het goed kunnen zien in 3D blijk je te kunnen trainen. Rokers: “De ogen zijn gewend te compenseren voor elkaar als het beeld wordt verstoord. Door verschillende oefeningen te doen kun je leren je ogen beter samen te laten werken.” Dat is niet alleen handig om 3D-films mee te kunnen zien, legt Rokers uit. Ook autorijden en bijvoorbeeld sporten gaan een stuk beter.
Het is niet gek dat entertainmentgiganten als Sony geïnteresseerd zijn in dit soort onderzoek, zij zijn erbij gebaat als zoveel mogelijk mensen kunnen genieten van hun 3D producten: televisie, films, games. Rokers: “Zelf zie ik 3D televisie zich meer ontwikkelen naar een soort theaterbeeld. Het is nu nog teveel een gimmick, waarbij dingen op de kijker worden afgeschoten. ”
Het drieluik van National Geographic Channel gaat over de werking van ons brein verdeeld in drie gebieden: aandacht, geheugen en Rokers expertise: waarneming. De serie wordt herhaald op 22, 23, en 24 november en in zijn geheel te zien op zaterdag 26 november.