Prijs voor 'achteruitlopend' licht

De eerste FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs is toegekend aan Ewold Verhagen. Hij ontvangt de prijs ter waarde van 10.000 euro voor zijn werk op het gebied van de nano-optica, oftewel het gedrag van licht op heel kleine schaal. Verhagen promoveerde in Utrecht en vertrok daarna naar Lausanne.Verhagen heeft voor zijn onderzoek het gedrag van licht gemanipuleerd met behulp van metalen nanostructuren. Een metaaloppervlak kan licht geleiden in de vorm van een bepaald soort elektromagnetische golven. Verhagen onderzocht nieuwe manieren om de eigenschappen van deze golven te controleren, zodat ze de opsluiting van licht op nanoschaal mogelijk maken.TRECHTERS VAN GOUDHij heeft laten zien dat de golflengte in diverse golfgeleiders aanzienlijk korter kan zijn dan die van licht. Ook toonde hij theoretisch aan dat de brekingsindex in dergelijke golfgeleiders negatief kan zijn. Aan de hand van deze bevindingen ontwierp hij een driedimensionaal materiaal waarin lichtgolven als het ware 'achteruit lopen'; naar een lichtbron toe in plaats van er vandaan.Door gebruik te maken van spits toelopende golfgeleiders, een soort trechters van goud, was hij in staat elektromagnetische straling efficiënt te concentreren op lengteschalen die vele keren kleiner zijn dan de golflengte van licht in de vrije ruimte. Zulke controle over elektromagnetische velden kan in de toekomst toepassingen hebben in gebieden als lichtsensoren en zonnecellen.INDRUKWEKKENDVolgens de jury heeft Verhagen in zijn promotietraject een indrukwekkend aantal experimenten uitgevoerd met een gedegen theoretische onderbouwing. "Hij is in staat om afstand te nemen en zijn onderzoek te kaderen, zowel binnen het wetenschappelijke vakgebied als in de context van mogelijke toepassingen." Het proefschrift heeft volgens de jury een 'ongewone helderheid' en een 'sterke theoretische onderbouwing en analyse'. Ewold Verhagen (1980) is op 16 december 2009 cum laude gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht en werkt momenteel als postdoc aan de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) in Zwitserland. Zijn onderzoek deed hij bij het FOM-instituut AMOLF, onder supervisie van de hoogleraren Albert Polman en Kobus Kuipers. Hij krijgt de prijs uitgereikt op 18 januari 2011.EH (Bron: Public Information Office Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie)