Rockefeller aan basis van UMC Utrecht
Professor Willem Hendrik Gispen heeft een nieuw boek uitgebracht genaamd ‘Rockefeller en Utrecht, steekspel om het grote geld’. Hij deed daarvoor archief onderzoek in zowel Amerika als Nederland. “Elke bladzijde die je openslaat is weer een nieuw verhaal”, vertelt Gispen over zijn onderzoek.
Het boek vertelt het verhaal van Utrechtse professoren in nood, ten tijde van de economische crisis in de jaren ’20 van de vorige eeuw. De Rockefeller Stichting bracht toen redding en legde daarmee de basis voor het huidige UMC Utrecht.
Het ontstaan van een boek
De aanleiding voor het boek was een lezing op monumentendag die Gispen over het Rudolf Magnus Instituut moest geven. Hij deed onderzoek, vertelde zijn verhaal en kwam er tijdens de lezing achter dat weinig mensen de geschiedenis van het Rudolf Magnus-gebouw kennen. Dit was voor hem reden om op onderzoek uit te gaan. “Het is leuk om de geschiedenis van een gebouw te leren kennen en dit ook met anderen te delen.”
De opmerkelijkste informatie is volgens Gispen dat de decaan van de faculteit Geneeskunde zelf contact heeft opgenomen met Rockefeller. Ook het rapport wat Rockefeller schreef toen hij in Nederland onderzoek deed naar geneeskunde en de verbetering daarvan, was erg interessant volgens de professor. Hij deed ongeveer één jaar over het schrijven van het boek. Gispen schreef eerder al de boeken Slapende geluiden in mijn hoofd (2007), Ik adem Utrecht (2010) en Ik beleef u nerf voor nerf (2010).
Achtergondinformatie (bron: UU.nl)
- Nederland beleeft in de jaren ’20 van de vorige eeuw barre tijden door de economische crisis van na de Eerste Wereldoorlog. Ook bij de Universiteit Utrecht is dit voelbaar: groeiende studentenaantallen en verouderende gebouwen vormen een schijnbaar onoplosbaar probleem. De farmacoloog Magnus dreigt te vertrekken en de fysioloog Noyons dreigt niet te komen.
- De huisvestingsproblemen voor de laboratoria van Magnus vormen het begin van een trans-Atlantisch driehoeksspel waarin kwaliteit en visie het winnen van bureaucratie en ‘het-kan-niet’. Op grond van Nederlands en Amerikaans archiefmateriaal ontrolt zich een boeiende geschiedenis van nieuwe laboratoria voor de Universiteit Utrecht.
- Chirurg en voorzitter van de Utrechtse faculteit geneeskunde, Hidddo Laméris, roept in 1924 de hulp in van de Rockefeller Foundation. Dit is een particulier fonds uit Amerika dat overal ter wereld initiatieven in de gezondheidszorg subsidieert, opgericht door de steenrijke oliebaron John Rockefeller.
- Dankzij de gelden van dit fonds en de ideeën van Magnus kon in 1929 het voor die tijd uiterst moderne ‘Pharmacologisch Paleis’ worden geopend. Dat de Rockefeller Foundation ‘binnen’ kon worden gehaald, was grotendeels te danken aan de visie die de betrokken hoogleraren hadden op het samenbrengen van ziekenhuis en medische faculteit.
- Een proces dat met de vorming van het UMC Utrecht aan het eind van de vorige eeuw werd afgerond. Zodoende werd in de jaren ’20 al de basis gelegd voor het UMC Utrecht, waar tegenwoordig het medisch onderwijs, het wetenschappelijke werk en de zorg voor patiënten hand in hand gaan en waar de één voortbouwt op de inzichten van de ander.