Samen promoveren: verbonden via de bloedvaten

“Ik ga eerst, daarna Jan Willem. Er zit één promotie tussen waarin we met vrienden en familie rustig van mijn borrel kunnen genieten.” Donderdag promoveren Natalja Fedorovich en Jan Willem Leeuwis. In 2007 is het stel getrouwd, en Natalja is 36 weken in verwachting van haar eerste kind.“Natalja was wat eerder zwanger dan we gedacht hadden. We hebben er wel over nagedacht of het handig zou zijn om te promoveren op 36 weken. Maar toen was de datum al vastgelegd. Het kwam ook allemaal wel erg mooi uit. Mijn co-promotor zit voor een jaar in het buitenland en kon deze week overkomen naar Nederland, en mijn promotor houdt de dag na onze plechtigheid zijn oratie. Natalja heeft ook nog familie in Rusland, dus het is handig als die maar één keer naar Nederland hoeven af te reizen.”De twee hebben elkaar in 1997 tijdens hun studie leren kennen in het Universitair Medisch Centrum Utrecht, maar zijn niet tegelijkertijd begonnen met hun onderzoek. Natalja, op haar veertiende van Rusland naar Nederland verhuisd, kreeg in 2004 een beurs van het NWO-mozaïekprogramma voor promovendi van allochtone afkomst. In 2005 begon zij aan haar onderzoek. Jan Willem begon twee jaar later. Beiden hebben tussendoor ook ander werk gedaan, respectievelijk in de chirurgie en de neurologie. “Daardoor kwam het zo uit dat onze projecten in de laatste fase gelijk op zouden lopen. Het leek ons wel grappig om dan ook op dezelfde dag te promoveren,” lacht Natalja.Samen laptoppen“Als de datum eenmaal vastligt heb je telkens te maken met allerlei deadlines", vertelt Jan Willem. "Het is fijn om die samen te moeten halen. Als ik dan weer een avond of een weekend door moest werken, zat Natalja tegenover me, ook te laptoppen." Natalja beaamt dat. "Bij de laatste loodjes kun je de steun van je partner goed gebruiken. Het is fijn als de ander zich niet verwaarloosd voelt omdat jij de hele tijd achter de computer zit."Samen promoveren biedt ook praktische voordelen, bijvoorbeeld bij het schrijven, ontwerpen en het drukken van het proefschrift. De boekjes, beide zwart met een groene opdruk hebben wel wat van elkaar weg. Maar de layout is dan ook de enige overeenkomst. Hoewel beide in de medische hoek, liggen de projecten redelijk ver uit elkaar.Botten printenNatalja hield zich in haar promotie bezig met botprinten, een nieuwe en nog redelijk futuristische techniek om botweefsel te ontwikkelen. "Weefselprinttechniek is pas rond 2003 ontstaan. Oudere technieken om botweefsel te regenereren werken goed om kleine stukjes  bot te creëren. Maar grotere stukken stierven aan de binnenkant vaak af, waarschijnlijk vanwege gebrekkige doorbloeding. Met botprinten heb je meer controle over de 3D architectuur van het weefsel. Je kunt veel beter nabootsen hoe het er in het lichaam uitziet. Door bloedvormende stamcellen in de kanalen of poriën te bouwen kun je die botvormende stamcellen helpen de eerste periode na de implantatie te overleven. Het botprinten zit nog in de ontwikkelfase en zal nog uitgebreid moeten worden onderzocht voordat het kan worden toegepast bij mensen."Ook het onderzoek van Jan Willem was behoorlijk fundamenteel. Hij analyseerde twee groeifactoren die onder andere een rol spelen bij functieverlies van de nieren bij diabetespatiënten. "Er zijn groeifactoren die de vorming van littekenweefsel tegengaan, en groeifactoren die dit bevorderen. De laatste zijn bijvoorbeeld nodig voor het dichtgroeien van wondjes. Bij diabetespatiënten lijkt de balans tussen remmende en stimulerende groeifactoren verstoord, waardoor er te veel littekenweefsel gevormd wordt in de nieren. Het zou veel schelen als we dat evenwicht zouden kunnen herstellen.’ Naast de nieren heeft Jan Willem ook bindweefselvorming bij aderverkalking onderzocht. De bloedvaten lijken de verbindende factor tussen de twee projecten. Niet zo gek dat de twee dezelfde voorzitter van de leescommissie hebben: een nefroloog met expertise op het gebied van bloedvaten."Geen last van aandachtstekortNadelen van samen promoveren zijn er eigenlijk niet, vindt het stel. "Sommige mensen vinden het gek dat ik op zo’n speciale dag niet in mijn eentje in het middelpunt van de belangstelling wil staan. Maar dat geldt volgens mij alleen als je een aandachtstekort hebt! Ik ervaar dat helemaal niet zo. En ik ben als eerste aan de beurt, dus ik krijg toch de meeste aandacht", grinnikt Natalja. Jan Willem is niet onder de indruk. "Ach, ik ben later op de middag en dan komen er meer gasten, dat compenseert!"Na de promotie hoopt het stel meer aandacht voor andere zaken te hebben. "We zijn heel veel met die boekjes bezig geweest, en de familie wat meer met het kindje. Vanaf volgende week is dat hopelijk weer in evenwicht." Te veel op de zaken vooruit lopen wil Natalja niet, maar op de vraag of de kleine ook een wetenschapper zal worden lacht ze. "Als het wat ouder is krijgt ons kindje natuurlijk zo’n scheikundedoos met een microscoop waarmee je de vleugel van een vlieg kunt bekijken. Mijn oma’s zijn natuur- en scheikundige, dus verder laten we het aan hen over!"

Artikel
on 22/06/2011

“Ik ga eerst, daarna Jan Willem. Er zit één promotie tussen waarin we met vrienden en familie rustig van mijn borrel kunnen genieten.” Donderdag promoveren Natalja Fedorovich en Jan Willem Leeuwis. In 2007 is het stel getrouwd, en Natalja is 36 weken in verwachting van haar eerste kind.

“Natalja was wat eerder zwanger dan we gedacht hadden. We hebben er wel over nagedacht of het handig zou zijn om te promoveren op 36 weken. Maar toen was de datum al vastgelegd. Het kwam ook allemaal wel erg mooi uit. Mijn co-promotor zit voor een jaar in het buitenland en kon deze week overkomen naar Nederland, en mijn promotor houdt de dag na onze plechtigheid zijn oratie. Natalja heeft ook nog familie in Rusland, dus het is handig als die maar één keer naar Nederland hoeven af te reizen.”

De twee hebben elkaar in 1997 tijdens hun studie leren kennen in het Universitair Medisch Centrum Utrecht, maar zijn niet tegelijkertijd begonnen met hun onderzoek. Natalja, op haar veertiende van Rusland naar Nederland verhuisd, kreeg in 2004 een beurs van het NWO-mozaïekprogramma voor promovendi van allochtone afkomst. In 2005 begon zij aan haar onderzoek. Jan Willem begon twee jaar later. Beiden hebben tussendoor ook ander werk gedaan, respectievelijk in de chirurgie en de neurologie. “Daardoor kwam het zo uit dat onze projecten in de laatste fase gelijk op zouden lopen. Het leek ons wel grappig om dan ook op dezelfde dag te promoveren,” lacht Natalja.

Samen laptoppen

“Als de datum eenmaal vastligt heb je telkens te maken met allerlei deadlines", vertelt Jan Willem. "Het is fijn om die samen te moeten halen. Als ik dan weer een avond of een weekend door moest werken, zat Natalja tegenover me, ook te laptoppen." Natalja beaamt dat. "Bij de laatste loodjes kun je de steun van je partner goed gebruiken. Het is fijn als de ander zich niet verwaarloosd voelt omdat jij de hele tijd achter de computer zit."

Samen promoveren biedt ook praktische voordelen, bijvoorbeeld bij het schrijven, ontwerpen en het drukken van het proefschrift. De boekjes, beide zwart met een groene opdruk hebben wel wat van elkaar weg. Maar de layout is dan ook de enige overeenkomst. Hoewel beide in de medische hoek, liggen de projecten redelijk ver uit elkaar.

Botten printen

Natalja hield zich in haar promotie bezig met botprinten, een nieuwe en nog redelijk futuristische techniek om botweefsel te ontwikkelen. "Weefselprinttechniek is pas rond 2003 ontstaan. Oudere technieken om botweefsel te regenereren werken goed om kleine stukjes  bot te creëren. Maar grotere stukken stierven aan de binnenkant vaak af, waarschijnlijk vanwege gebrekkige doorbloeding. Met botprinten heb je meer controle over de 3D architectuur van het weefsel. Je kunt veel beter nabootsen hoe het er in het lichaam uitziet. Door bloedvormende stamcellen in de kanalen of poriën te bouwen kun je die botvormende stamcellen helpen de eerste periode na de implantatie te overleven. Het botprinten zit nog in de ontwikkelfase en zal nog uitgebreid moeten worden onderzocht voordat het kan worden toegepast bij mensen."

Ook het onderzoek van Jan Willem was behoorlijk fundamenteel. Hij analyseerde twee groeifactoren die onder andere een rol spelen bij functieverlies van de nieren bij diabetespatiënten. "Er zijn groeifactoren die de vorming van littekenweefsel tegengaan, en groeifactoren die dit bevorderen. De laatste zijn bijvoorbeeld nodig voor het dichtgroeien van wondjes. Bij diabetespatiënten lijkt de balans tussen remmende en stimulerende groeifactoren verstoord, waardoor er te veel littekenweefsel gevormd wordt in de nieren. Het zou veel schelen als we dat evenwicht zouden kunnen herstellen.’ Naast de nieren heeft Jan Willem ook bindweefselvorming bij aderverkalking onderzocht. De bloedvaten lijken de verbindende factor tussen de twee projecten. Niet zo gek dat de twee dezelfde voorzitter van de leescommissie hebben: een nefroloog met expertise op het gebied van bloedvaten."

Geen last van aandachtstekort

Nadelen van samen promoveren zijn er eigenlijk niet, vindt het stel. "Sommige mensen vinden het gek dat ik op zo’n speciale dag niet in mijn eentje in het middelpunt van de belangstelling wil staan. Maar dat geldt volgens mij alleen als je een aandachtstekort hebt! Ik ervaar dat helemaal niet zo. En ik ben als eerste aan de beurt, dus ik krijg toch de meeste aandacht", grinnikt Natalja. Jan Willem is niet onder de indruk. "Ach, ik ben later op de middag en dan komen er meer gasten, dat compenseert!"

Na de promotie hoopt het stel meer aandacht voor andere zaken te hebben. "We zijn heel veel met die boekjes bezig geweest, en de familie wat meer met het kindje. Vanaf volgende week is dat hopelijk weer in evenwicht." Te veel op de zaken vooruit lopen wil Natalja niet, maar op de vraag of de kleine ook een wetenschapper zal worden lacht ze. "Als het wat ouder is krijgt ons kindje natuurlijk zo’n scheikundedoos met een microscoop waarmee je de vleugel van een vlieg kunt bekijken. Mijn oma’s zijn natuur- en scheikundige, dus verder laten we het aan hen over!"

Tags: umc utrecht | promovendus

Advertentie