Stapel verliest mogelijk dr-titel

Niet alleen is hij geen professor meer, Diederik Stapel mag misschien ook niet langer de doctorstitel voeren. Hij is die titel niet meer waard, meent de Universiteit van Amsterdam. Promovendi van Stapel houden doctorstitel maar hun proefschrift is waardeloos geworden.

Ook aan de Universiteit van Amsterdam heeft Stapel “vrijwel altijd geïsoleerd, ongecontroleerd en ongetoetst de dataverzameling/codering/bewerking voor zijn rekening genomen”, aldus het rapport dat vandaag openbaar is gemaakt. Toch valt niet vast te stellen of Stapel al fraudeerde toen hij het proefschrift schreef waarop hij in 1997 aan de UvA promoveerde. Want deze data zijn intussen vernietigd, conform de richtlijnen.

Als de universiteit de doctorstitel nog kan intrekken, dan zal dat zijn “op grond van uitzonderlijk wetenschappelijk onwaardig gedrag, in strijd met de aan het doctoraat verbonden plichten”, zoals in het Tilburgse onderzoeksrapport wordt geopperd. De commissie verwijst naar een Duitse zaak, waarin een frauderende wetenschapper zijn doctorstitel om dezelfde reden verloor.

De UvA had zelf een commissie van zwaargewichten (onder leiding van voormalig KNAW-president Pieter Drenth) laten kijken naar het onderzoek dat Stapel tussen 1994 en 1999 aan de universiteit verrichtte. Die heeft gerapporteerd aan de Tilburgse commissie onder voorzitterschap van een andere oud-president van de KNAW, Pim Levelt.

Die commissie adviseerde maandag dat dissertaties die zijn geschreven op basis van door Diederik Stapel aangeleverde gefingeerde data, niet langer onderdeel kunnen uitmaken van de wetenschap. Universiteiten moeten openbaar maken om welke proefschriften het gaat, zodat duidelijk is dat de onderzoeksbevindingen niet langer kunnen doorgaan voor wetenschap. “Dat is heel erg voor de auteurs. Die moeten constateren dat hun mooie dissertatie niet meer zo mooi is”, aldus commissievoorzitter Levelt.

Veertien proefschriften zijn verdacht, omdat in de onderzoeken gebruik is gemaakt van door Stapel aangeleverde data. Of ze allemaal waardeloos zijn moet nog blijken. De betreffende promovendi zullen hun doctorsgraad niet verliezen, zei rector magnificus Philip Eijlander tijdens de persconferentie. Zij zijn “te goeder trouw” en hebben laten zien dat de doctorstitel hebben verdiend: ze kunnen zelfstandig onderzoek uitvoeren.

Eén promovenda van Stapel zou op 7 oktober promoveren, maar haar promotie is op eigen verzoek uitgesteld toen de fraude aan het licht kwam. Als blijkt dat de dissertatie is gebaseerd op valse data, wil ze haar promotie later afronden met nieuw onderzoek, zei Eijlander. “Wij willen kijken of we die onderzoekstijd kunnen compenseren.”

Of de Universiteit van Tilburg, waar Stapel sinds 2006 hoogleraar sociale psychologie was, een schadevergoeding gaat eisen van de fraudeur moet nog blijken. “Dat hangt af van de eindbevindingen van de commissie”, zei Eijlander. Als Stapel meewerkt aan het onderzoek, denkt Levelt nog een maand of drie nodig te hebben. In het andere geval zullen statistische experts daar veel langer mee bezig zijn.

Lees hier alle artikelen over het rapport Levelt en de affaire Stapel

Advertentie